1 Пәннің мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдаңыз. Ғылым дамуының негізгі кезеңдерін сипаттаңыз
жүктеу/скачать 4,25 Mb.
|
| Дәнекер ұлпасы (textus соп- nectivus; лат. textus — ұлпа, connectivus — дәнекер) — адам мен жануарлар организмдерінің барлық мүшелері құрамына кіретін, денедегі ең көп тараған ұлпа. Өзінің атына сәйкес барлық ұлпалар тобын біріктіріп, дәнекерлеп тұрады. Дәнекер ұлпасына - сүйек, шеміршек, сіңір, майлар, қан, лимфалар жатады. Дәнекер ұлпасы: Тығыз талшықты дәнекер ұлпасы, шеміршекті, сүйекті, борпылдақ талшықтар, қан ұлпасы деп бөлінеді.
Сұйық дәнекер ұлпасы қан мен лимфада қоректік (трофикалық) және қорғаныс қызметтері басымырақ, ал жасушааралық заттары тығыз, қатты ұлпаларда (шеміршек, сүйек ұлпалары) тіректік және механикалық қызметтер жақсы жетілген. Сүйекті дәнекер ұлпа құрамында кальций тұзы бар, бірімен-бірі байланысқан сүйек тақташаларынан түзіген. Қан - дәнекер ұлпа. Қан мен дәнекер ұлпаларының жасушалары ұқсас болғандықтан, қанды дәнекер ұлпасына жатқызады. Жыныстық және жыныссыз көбею әдістерінің артықшылықтары мен кемшіліктері қандай? Жыныстық көбею Жыныстық көбеюдің артықшылығы – организмнің екі жыныс клеткасы қосылып, зиготадан өсіп жетілген организмнің генотипіне аталық, аналық даралардың гендері бірігеді. Сондықтан жыныссыз көбеюдің нәтижесінде түзілген ұрпақтарға қарағанда жыныстық көбеюдің нәтижесінде түзілген ұрпақтар сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына төзімді болады. Жыныстық көбеюдің нәтижесінде бірінен кейін бірі түзілген ұрпақтардың бейімделушілігі және саны артып отырады. Жануарлардың жыныс бездерінде жыныс клеткалары жетіледі. Аталық жыныс клеткаларын сперматозоидтер деп, аналықтарды – жұмыртқа клеткасы (немесе жұмыртқа) деп атайды. Жыныстық көбеюде екі адамның екеуі де генетикалық сипаттамаларды иеленетін ұрпақ тәрбиелейді. Жыныстық көбею генетикалық рекомбинация арқылы жаңа гендік комбинацияларды енгізеді. Жаңа ген комбинацияларының ағыны түрдің мүшелеріне қолайсыз немесе қоршаған ортаға зиян келтіретін өзгерістер мен жағдайларды аман алып қалуға мүмкіндік береді. Жыныстық көбеюге кейбір кемшіліктер бар. Сол жыныстағы ерлер мен әйелдердің жыныстық жолмен жүретіндіктен дұрыс жұпты табу үшін көп уақытты және энергияны жиі өткізеді. Бұл, әсіресе, дұрыс жолдасқан жастардың көбісі ұрпаққа өмір сүру мүмкіндігін арттыра алатын жануарлар үшін өте маңызды. Тағы бір кемшілігі - ұрпақтың өсіп-өнуі және жыныстық репродукциялы организмдерде дамуына ұзақ уақыт кетеді. Сүтқоректілерде , мысалы, ұрпақтың туылуына бірнеше ай, тәуелсіздікке дейін бірнеше ай немесе жыл қажет болуы мүмкін. жүктеу/скачать 4,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|