1 Пәннің мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдаңыз. Ғылым дамуының негізгі кезеңдерін сипаттаңыз
жүктеу/скачать 4,25 Mb.
|
| Пиноцитоз (pinocytosis; лат. pinos — жұту, ішу, сіміру; kytos — жасуша) — жасушаның плазмолемма арқылы қоршаған ортадан сұйық затты немесе ерітіндіні нәзік- микроскопиялық мөлшердегі көпіршіктер түрінде жұту процесі.
Фагоцитоз (фаг және грек. kytos — жасуша) — бір жасушалы организмдердің немесе кейбір көп жасушалы жануарлар жасушасының микроскопиялық бөтен тірі нысандар (бактериялар, т.б.) мен қатты бөлшектерді жұтып алып, қорытып жіберуі. Фагоцитоз процесі организмдердің қарапайым қоректенуінің негізінде жүзеге асады. Организмдердің бұл қабілеті эволюция барысында фагоциттерге ауысқан. Сондай-ақ кейбір жануарлардың ооциттері, ұрық жасушалары, дененің жазылғыш қуыстары және көздің пигментті эпителийлері де нысан бөлшектерін белсенді түрде жұтып, қорыта алады. Фагоцитоз құбылысын және оның иммунол. маңызын И.И. Мечников ашқан (1882). Фагоцитоз осы процеске қатысатын нысандар мен фагоциттердің жақындасуы (хемотаксис) және аттракция (фагоцит бетіне микробтардың жабысуы), қармап алу, жасуша ішінде қорытылу сатыларымен өтеді. Кейбір микробтар (мысалы, алапесті қоздырушылар) организмдегі фагоциттердің ішінде орналасқанда ғана әрекет ете алады. Фагоцитоз процесі антиденелер, әр түрлі физикалық және химиялық факторлар әсерінен тез жандануы мүмкін. Мысалы, кальций тұздары мен магний бар жерде Фагоцитоз процесінің күшейетіні анықталды. Фагоцитоз процесі кезінде жасуша мембранасы белсенді рөл атқарады. Ол фагосома түзілу үшін қорытылатын нысандар бөлшектерін бүркеп алып, цитоплазманың түбіне қарай тартады. Лизосома жасушаларынан фагосомаға жұтып алған бөлшектерді қорытатын ферменттер түседі. Ал қорытылмаған бөлшектер жасушада ұзақ уақыт сақталуы мүмкін. Фагоцитоз қабыну, жараның жазылуы кезінде иммунитеттің арнайы емес түрінің факторы ретінде шешуші рөл атқарады. 19 билет 1 сурак Неліктен жасуша тірі организмдердің құрылымдық және функционалдық бірлігі болып саналады? Жеке жасуша тәуелсіз организм бола алатындығын дәлелдеңіз. Жасуша: - тіршіліктің құрылымдық бірлігі деп аталады, өйткені ол ұлпа түзуге қосылады. ал ұлпалар тобы бірігіп, орган түзеді. мүшелер тобы мүшелер жүйесін құрайды және дене осылай жұмыс істейді. Жасуша: - өмірдің функционалды бірлігі деп аталады, өйткені оның өз жасушалық органеллалары бар, олар біздің ағзамыздың жұмыс істеуі үшін АТП жасайды. Бір ғана жасушадан тұратын жеке организм. Және толығымен тәуелсіз. Кез - келген жасушада ядро бар-жасушаның гендері және тамақтануға мүмкіндік беретін бездер. Сол себепті Біржасушалы жасушалар өздігінен өмір сүре алады, тіршілігін жалғастыра алады. Кез-келген организмнің жасушасының өзі де организм, бірақ басқалармен өзара байланысты, сондықтан өзгеріп, біртұтас тұтастықтың бөлігі болды. 2 сурак Жасушалар мен ұлпалардың қалыпты жұмыс істеуі үшін сұйық жасушааралық зат қажет екенін түсіндіріңіз Ұлпа сұйықтығы. Ұлпа сұйықтығы түссі, мөлдір түсті, қанның сұйықтық бөлімінен – плазмадан пайда болады, ол қан тамырлардың қабырғалары арқылы жасушааралық кеңістікке өтеді және жасушаға түсетін зат алмасу өнімдерінен пайда болады. Ұлпаның сұйықтығы организмдегі ұлпаларының барлық жасушаларын қоршап тұрады, олар одан қоректі заттарды, оттегін сіңіріп алады және көміртек диоксидің су және басқа тіршілік өнімдерін оған бөліп шығарады. Ұлпа сұйықтық пен қан (оның плазмасы) аралығында зат алмасу процесі капиллярлардың қабырғалары арқылы диффузия жолмен өтіп жатады. Жасушада түзілетін көмірқышқыл газ, су және т.б. зат алмасу өнімдерінің концентрациясы әр түрлі, сондықтан олар алдымен жасушалардан ұлпа сүйықтығына бөлінеді. Ұлпа сұйықтығынан қылтамырларға өтеді. Ұлпа сұйықтығы қылтамырлардың қабырғаларынан өтіп, жасушаларға қажетті заттарды жеткізеді. Бөліп шығарған қосылыстарды өзіне сіңіреді. Ұлпа сұйықтығы мүшелер мен ұлпалардың жасушаларын қан құрамының өзгеруіне байланысты әсерлерден қорғайды. Ұлпа сұйықтығы мүшелерден және лимфа тамырларынан ағып шығып, лимфаға айналады Жасушаішілік сұйықтық дегеніміз - тіршілікке қажетті каталитикалық реакциялардың көпшілігі зат алмасу нүктесінен (энергия алу және пайдалану үшін) және гомеостатикалық (ішкі жағдайларды сақтау үшін) жүретін сұйықтық. ), сондай-ақ жасушалық ДНҚ-ны көбейту, транскрипциялау және трансляциялау үшін. 3 сурак Жасушалық қосындыларды анықтаңыз, жіктеуді, жасуша мен ағзаның тіршілігіндегі маңыздылықты келтіріңіз жүктеу/скачать 4,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|