1996 жылдың қарашасынан бастап екі айда бір рет шығады H. A. Yesevi uktü Bülteni
АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №2, 2014
жүктеу/скачать 4,95 Mb. Pdf көрінісі
|
| АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №2, 2014
алатын, оқуға ыңғайлы болуын қамтамасыз етуге болады. Бетті безендіру газеттердің маңызына қарай да ҽртүрлі болады. Газеттердің немесе журналдардың бет безендірулері алғашқы бетінен соңғы бетіне дейін белгілі ерекшеліктер кҿрсетеді. Бүгінгі таңда түркия газет беттерінде, оқырман қауымның ерекшеліктерін назарға ала отырып тақырып беріліп, суреттер қойылуда. Сондықтан да ҽсіресе газет беттерінің бойында түрлі ерекшеліктер болуы керек. Тӛмендегідей: 1. кҿнделең бет безендіруі: түрік жерінде 1960 жылдардан бұрын қолданылған бет безендіру түрі болып табылады. 2. Тік беттеу. 3. Симметриялық бет безендіру. 4. Витриналық бет безендіру. 5. Ақпаратқа сай бет безендіруі [4]. Алғаш шыққан түрік мерзімді басылымдарының дизайны бүгінгі газет безендіру ҽдістерінен мүлдем басқаша болғаны белгілі. Бұл ҿзгерістер техникалық мүмкіндіктердің дамуымен параллель түрде дамып отырған. Типо (линотипиялық бедерлі немесе ұңғыл) кезінде айтарлықтай ҿзгерістер болмаған. Тігінен жҽне бағана түріндегі типо бет безендіруіне статикалық немесе классикалық (дҽстүрлі) бет безендіруі деп айтылады. Офсетпен бірге пайда болған жаңа технологиялық мүмкіншіліктер Түркияда мизанпаж деген ұғымға басқаша кҿзқарас тудырды. Заманауи бет безендіру модуляр, бульвар типі жҽне этнографиялық болып үш топқа бҿлінетін болған. Классикалық (дәстүрлі) бет безендірілуі: ХV ғасырдан ХХ ғасырдың екінші жартысына дейін газет баспасында қолданылған технологияның типо баспа ҽдісі қолданылған. Кҿруге қатысты материалдардың ҿте аз қолданылған кезеңі. ХІХ ғасырға дейін фотосурет жҽне кҿруге қатысты материалдарды қолданудың мүмкіншілігі болмаған. Бет безендіру жазуларды бағаналарға қоюдан ғана тұратын еді. Колонтитулдар бағана кеңдігіне жҽне кіші харіппен жазылатын. Бірнеше ғасыр бойы қолданылып келген тігінен қолданылатын бет безендіруі дҽстүрлі немесе статикалық безендіруі деп аталған. Бүгінгі таңда ҽлемнің маңызды газеттерінің бірі болып саналатын америкалық, ағылшын жҽне неміс газеттері дҽстүрлі бет безендіруді қолданған. Заманауи бет безендіруі: Баспа жүйесінде пайда болған оң ҿзгерістердің себепшісі офсет жүйесінің пайда болуынан басталады. Офсет жүйесі 1900- жылдарда табылғанымен ХХ ғасырдың екінші жартысында ғана қолданыла бастады. Ротатив офсет баспаларын газет жариясында қолданылуымен бірге кҿптеген жаңа безендіруді жарату мүмкіндігі туды. Офсеттің кҿмегімен жасалған техникалық безендірулер қысқа уақытта газет бетінің безендіруінде жаңа ҽдістер тудырды. Заманауи бет безендіруіндегі алғашқы ҿзгерістер танымал газеттерде жҽне аймақтық газеттер арасында пайда болған. Бульвар газеттері, ҽдемі, түрлі-түсті, үлкен колонтитулдарды жҽне мҽтінді аз қолданған, фотосуретті кҿбірек қолданатын бет безендіруіне негізделген. Маңызды газеттер болса, фотосуреттерге қарағанда кҿбірек жазуға негізделген. |