2 ДƏріс азатшыл -демократтық бағыт. Ахмет Байтұрсынұлы (1873-1938)
жүктеу/скачать 109,08 Kb. Pdf көрінісі
|
| 60
басылымдарында жарияланған мақалаларынан айқын танылады. Қазақ қоғамының ең өзекті мəселелері болып табылатын жер, дін бостандығы, оқу-ағарту, саяси теңдік, яғни ұлт мүддесіне негізделген мақалаларының маңызы бүгіндері де өз маңызын жойғаны жоқ. «Тағы да народный сот хақында», «Қазақтың өкпесі», «Қазақ һəм 4-ші дума», «Қазақ жерін алу турасындағы низам», «Земство», «Жер жайлау жайынан», «Көшпелі һəм отырықшы норма», «Қазақша оқу жайынан», «Оқу жайынан», «Білім жарысы», «Араб əліппесін жақтаған баяндамасы» өзге де мақалаларындағы өзекті ой-толғаныстары ұлт тағдырын арқау етуімен əрі халықтың рухани жəне шаруашылық дамуына, тəлім-тəрбиесіне мейлінше қажетті отаншылдық рухтағы мəселелерді терең саралауымен оқшау тұрады. Мысалы, «Орысша оқушылар» мақаласында «Ұлт жұмысы – үлкен жұмыс, үлкен жұмысқа үлкен көп жұмысшы керек... Балам деген жұрт болмаса, жұртым дейтін бала қайдан шықсын!» дей келіп, «Баланы ұлша тəрбиелесең, ұл болмақшы. Құлша тəрбиелесең, құл болмақшы» деп жазса, «Жауап хат» мақаласында «Жұрт алдындағы адамшылық борышымыз: əркім білгенін, қолдан келгенін істеу емес пе?...Қазақ өзі теңеліп, ақысын ауыстырмайтын дəрежеге жеткенше қазаққа қай жағынан да болса теңдік жоқ. Жұрт қолы ьеңдікке теңелсе жетіледі.. Қазақ – жоқшы, жоғын іздеген қуғыншы. Қуғыншы қандай болса, мал қайтпақшы?» деген түйін жасайды. Ал, «Бас қосу турасында» мақөалыснад қазақ баласы мəңгілік бойтұмар етіп ұстанатын өлмес те өшпес ұлағатын мирас етіп қалдырды. «Басқадан кем болмас үшін біз білімді, бай һəм күшті болуымыз керек. Білімді болуға оқу керек. Бай болуға кəсіп керек. Күшті болуға бірлік керек. Осы керектердің жолында жұмыс істеу керек». Ең бастысы, азат та тəуелсіз елдің басты мұратын «Бақ – ерікте. Ерік ерлік пен бірлікте. Ерлік ұранымыз, бірлік құранымыз |