Ғұндар(б.з.б.ІІІ ғ.- б.з.ІVғ.) Ғұндар кезеңін қамтитын аралық: б.з.б.ІІІ ғ.- б.з.ІVғ. Б.з.б. ІІІ ғғ Қытайдың солтүстігінде Байқалдан Ордосқа дейінгі аралықты мекендеген: Ғұндар Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа: Ғұндар «Гун руң, хун ю» т.б. атаулармен берілген тайпа аты: Ғұн Қытай деректерінде «ғұн » атауының пайда болған кезі: б.з.б.ІІІғ аяғы Қазақстанды мекендеген тайпаларда монғолоидтық белгілердің дами бастауына әсер еткен фактор: Ғұндардың келуі Кейбір зерттеушілер пікірі бойынша орта ғасыр дәуірінің басталуына жол ашқан деп саналатын тайпа: Ғұн Ғұн мемлекетінің пайда болу кезіндегі көрші тайпасы: дунхулар Ғұндар туралы дерек беретін: Қытай деректері Ғұн державасының негізін қалаған: Мөде Қытай деректері бойынша ғұн билеушісі Мөдеге келген елшілер: дунху «Жер легеніміз- мемлекеттің негізі, оны қалай береміз» деген ғұн басшысы: Мөде Мөде бастаған ғұндар талқандап басып алған оңтүстіктегі тайпа: Дунху Мөде шаньюйдің тұсындағы ғұн халқының саны: 300 мың Ғұндар Қытайдың Хань әулетінің негізін қалаушы Лю-Банды жеңіп, өздеріне бағынышты етті: Б.з.б 188 жылы Қытай жазбаларында ғұндарға бағындырылған көрші ұлыстар саны: 36-ға жуық Ғұн мемлекетінің негізін қалаушы Мөденің қайтыс болған жылы: 174 жылы Ғұн билеушісі Мөденің мұрагері: Лаушан Шығыстанушы Л.Н. Гумилевтің мәлімдеуінше ғұн державасының пайда болған мерзімі: б.з.б. 209жылы Б.з.б. 209 жғұн державасы пайда болды деп жазған: Гумилев Ғұндар Еуразия құрлығында бірден-бір ірі мемлекетке айналған мерзім: б.з.б. ІІІ ғ. Соңы мен б.з.б. ІІ ғ. Басы Б.з.б. ІІІ ғ. соңы мен б.з.б. ІІ ғ. басында Еуразия құрлығында бірден-бір ірі мемлекетке айналған мемлекет: Ғұндар Ғұндар мемлекеті әскери жүйе бойынша: 3 қанатқа бөлінген Ғұндардың жоғарғы билеушісі иеленген лауазым: Тәңірқұт Қытай деректерінде ғұн басшысы лауызымы: «Шаньюи» Ғұн шаньюиінің жақын туысиары иеленген лауазым: «Түменбасы» Ғұн мемлекетіндегі Шаньюиден кейінгі басты тұлғалар: Түменбасы Ғұн мемлекетіндегі ру саны: 24 Ғұндарда 24 руды басқарған: түменбасы Ғұн мемлекетіндегі Түменбасы әскерінің құрамы: 10 мың атты әскер Ғұндардң ру көсемдері: Ақсақалдар Ғұн мемлекетінде ақсақалдар кеңесі жылына: 3 рет шақырылды Ғұндардағы биліктің берілу жүйесі: Мұрагерлікпен беріледі Ғұндарда опасыздық жасағандарға берілетін жаза түрі: өлім жазасы Ғұн әскерлернің негізгі құрамы: Атты әскерлер Тарихшылар ерекше суреттеген ғұндардығ соғыс құралы: Қамал бұзғыш машина Цинь империясына Ұлы Қытай қорғанын салуға мәжбүр халықтар: Ғұндар Көшпелілерден қорғану үшін Ұлы Қытай қорғаны салынған уақыт: б.з.б.3ғ аяғы Ғұндар мен Қытай елі арасында соғыс қимылдары созылған уақыт:300 жылдам астам Ғұн мемлекетінің саяси күшейген кезі: б.з.б. ІІғ.-б.з.б.Іғ аралығы Б.з.б. І ғасырдың ортасына дейін Қытайдың Хань әулетін бағындырған тайпа: Ғұн Мәтінде сипатталған тайпаны анықтаңыз: «Шаньюйдің сенім таңбаларымен көрші елдерге барды, ол елдер бір мемлекеттен екінші мемлекетке шығарып салып, азық-түлікпен қамтамасыз етіп тұрды...»: Ғұндар
