Көйлек, блузка және жейделер
Бұл бұйымдар адам денесінің жылуын қосымша сақтайды, денемен жабысатын жерлеріндегі бөлінетін сұйықтықтарды сіңіреді.
Көйлек, блузка, жейделерді қыста да, жазда да кие береді. Қолданылуына, яғни қыста, жазда киілетіне байланысты оларға қойылатын талаптарда әр түрлі болып келеді. Осылай егер бұйым қыста күнделікті бөлме температурасында болса, олар температураның сыртқа шығуын бәсеңдетеді, ал жаздық көйлекте адам ағзасындағы жылуды сіңіру арқылы да адамға қолайлы жағдай береді.
Көйлекке арналған маталардың басты гигиеналық көрсеткіштері, олар: ауа өткізгіштік, гигроскопиялылығы, су сіңіргіштік. Жаздық көйлекке арналған матаның гигроскопиялылығы 7% тен кем болмауы керек. Жаздық көйлектерге арналған маталар тағы да тығыздығы ескерілмейтін, жұқа, күннің және жуғыш заттардың әсеріне төзімді болуы қажет. Салтанатты көйлектерді тігетін маталарға қойылатын талаптар жаздық көйлектігілетін маталарға қарағанда аздау. Ал күнделікті жейделерді тігуге арналған маталардың гигроскопиялылығы 7% болса, сәнді жейделерде ол аздау болуы мүмкін. Жейде және көйлек тігетін маталар жоғарғы ауа өткізгіштік болуы керек. Яғни, ( дм /м ), ал қыстық көйлектерге арналған 100дм /(м )
Мына кестеде көйлектің блузканың және жейделердің негізгі гигиеналық талаптары көрсетілген.
-
Көрсеткіш
|
Параметрлер
|
Қыстық киімге
|
Жаздық киімге
|
Қалыңдығы
ауа өткізгіштік, дм /(м )
ылғал өткізгіштігі, г/ м
гигроскопиялылығы, %
|
-
100 кем емес
2,9-3,1
7
|
0,1-0,3
330-370 кем емес
3,9
7
|
Көйлек, блузка, жейделерді дайындау үшін әр түрлі маталар қолданылады. Бұл маталар құрамы және талшықтың құрылысына байланысты тығыздалуына байланысты әртүрлі болып келеді. Жаздық көйлектерге шыт, зығыр және жібек маталарды қолданады.
Шыт мата және мақта маталар негізгі гигиеналық талаптарға сәйкес келеді. Олар жоғары ауа өткізгіштікпен (500-1500 дм /м ) гигроскопиялылығы мен (13,8-20,9%) ерекшеленеді, және жууға қолайлы. Соңғы жылдардағы зерттеулер бойынша зығыр маталары мақта маталарынан гигиеналық көрсеткіші жағынан жоғары екені анықталды. Олар жоғары гигроскопиялылығымен (15,6-22,3%) ерекшеленеді және жай кебеді. Денеге жабыспау қасиеті мен қаттылығына байланысты бұл мата киім астындағы ауа айналымы жоғары. Көйлекке арналған зығыр маталардың ассортименті лавсан және визкоздық талшықтарды пайдалану арқылы көбейді. Зығыр лавсанды және зығыр вискозды маталар таза зығыр матаға қарағанда жұмсақ болып келеді, бірақ гигиеналық көрсеткіштері нашарлау.
Жібек маталары әртүрлі болып келеді. Оларды таза жібектен, вискозадан, ацетаттан, триацетат жіптерінен жасайды. Ацетат, триацетат жіптерінен жасалған маталардың гигроскопиялылығы төмен, бірақ жіпті арнайы айқастыру арқылы нәтижесінде ауа өткізгіштігі жоғарлап, жұмсақ болады.
Жібек маталарының ауа өткізгіштігі 200-400дм² (м².с) болады. Жібек маталарының гигроскопиялылығы оның құрамындағы синтетикалық талшықтың қаншалықты қосылуына байланысты болып келеді. Ацетат, триацетат синтетикалық жіптерінен жасалған маталар форма сақтағыш болып келеді. Оның кемшілігі-тең электірленіп кетеді.
Маусымдық және қыстық көйлектерге қолданылатын маталарды тығыз әрі қалың және жақсы жылу сақтағыш қасиеттеріне қарай таңдайды. Мыс: мақта қосымшасымен, жүнді және жартылай жүнді маталар.
Кесте 9.3 - Көйлекке арналған жүн маталарының ассортименттерінің гигиеналық параметрі
Көрсеткіші
|
Таза жүнді мата
|
Аралас жүнді матадағы талшық мөлшері, %
|
17
|
Лавсанды
|
Нитронды
|
33
|
50
|
67
|
17
|
33
|
50
|
67
|
Гигроскопиялығы
|
13,0
|
11,4
|
8,9
|
6,7
|
4,7
|
11,4
|
9,0
|
7,0
|
5,1
|
Ауа өткізгіштігі
|
156,8
|
162,8
|
133,8
|
157,4
|
161,4
|
158,0
|
166,4
|
142,8
|
134,5
|
Термиялық қарсылығы
|
0,03
|
0,022
|
0,019
|
0,021
|
0,016
|
0,022
|
0,18
|
0,019
|
0,017
|
Көйлектік және жуйлелік маталардың қфсиеттерін білсек, біз бұйымның қолданылу талаптарына сай матаны соған байланысты дұрыс таңдау жасау керек.
Костюм және пальто - адамға қажетті мөлшерде жылу болінуді қамтамасыз етеді. Ағзаның жылу жоғалтқыш қасиетін төмендете отырып адамның денсаулығын аурулардан қорғайды.
Бұл киімдерге қойылатын басты талаптарға мыналар жатады:
1. Киімнің жылу сақтағыш және ауа өткізгіштік қасиеті адам денесінің қозғалу түріне және сыртқы қоршаған ортаға байланысты қолданылады. Сондықтан бұл қасиеттерді өз қолымызбен дұрыстап алуға болады.
2. Киім жұмсақ әрі жеңіл болуға тиіс. Киімнің жылу сақтағыштығы оның матасының қалыңдығына және матаның талшықтың құрамына байланысты анықталады.
3. Киімнің ішкі қабаты гиграскопиялық қасиетке ие болу керек және тез кебу керек.Адам ағзасынан шығатын сұйыққа киім кедергі жасамау керек.
4. Киім адам денесін қыздырмауы тиіс, керісінше, қайта жақсы жұмыс істеу үшін, шаршағанды басу үшін салқындау болғаны жөн.
5. Адамның бүкіл ағзасы толықтай дерлік қымталу керек.
6. Киімді конструкциялағанда оның адам денесімен жасалатын қозғалыстарға ыңғайлы болуы керек. Оңай киіліп шешілуі керек және де қан тамырларды қыспауы керек.
Сырт киімнің көп түрі негізінен алғанда әртүрлі қызмет атқаратын коп қабаттан тұрады. 2 қабаттан басқа жылулық қабаттан және желден сақтайтын астарлық матадан тұрады. Жоғарғы киімнің әрбір қабаты белгілі бір қызмет атқарғандықтан оларға қойылатын гигиеналық талаптарда әр түрлі.
Кесте 9.4 - Костюмдік маталарға қойылатын гигиеналық талаптар
-
Көрсеткіш
|
Параметрлері
|
Материал
|
Астарлық маталар
|
Қыстық киімге
|
Жаздық киімге
|
Қалыңдық
|
1,5
|
1,5
|
-
|
Ауа өткізгіштік
|
100
|
150
|
100
|
Ылғал өткізгіштік
|
40
|
40
|
50
|
Гигроскопиялық
|
7-13
|
7
|
7
|
Жылу коэффиценті
|
0,042
|
0,042
|
-
|
Польтолар адам денесін суықтан қорғайды.Суықтан қорғайтын киімді жасаған кезде көбінесе оның матасын біз атқаратын қызметіне байланысты.
Кесте 9.5 - Пальтоға қойылатын гигиеналық талаптар.
-
Көрсеткіш
|
Параметрлер
|
Негізгі мата
|
Астарлық мата
|
Есептеу жолымен алынады
|
Қалындығы
|
|
|
Ауа өткізгіштік
|
Жел жылдамдығына байланысты
|
100
|
Ылғал өткізгіштік
|
40кем емес
|
50кем емес
|
Гигроскспиялығы
|
13жоғары
|
7немесе одан көп
|
Жылулық астарлық маталарға қойылатын негізгі талаптар материалдың негізгі қалыңдығы массасы төмен болуы эксплотация кезіндегі қалыңдығын сақтауы.Эксплотация кезінде механикалық әсерлерге тұрақтылығы.Жылулық астарлар ылғал сіңіргіштік қасиетіне ие болуы керек.Астарлар бояуына және мата фактурасына басты модаға сай болуы керек.Гигиеналық талаптарға сай жылулық киімдер адамның жұмыс істеу қабілетіне және қоршаған ортасына байланысты сай болуы тиіс.Маусымдық және қыстық маталарды қалың,тығыз және жүн маталарынан жаздық пальтоларды жұқа жүннен немесе жартылай жүнді пальтолық маталардан жасаймыз. Киімнің конструкциясын оның қолданылуына байланысты жасаймыз.Киімді дайындағанда адам денесінің барлық мүшелерін қол мен аяқты да жауып тұратындай етіп жасау керек.Ал бетті сақтау үшін күлпара жасаса да болады.
Достарыңызбен бөлісу: |