Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd
жүктеу/скачать 10,2 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Буын талданым: - миы
| Тый мен тій-
дің, сый мен сійдің (кешіріңіздер!) жазылымын үйлестіре алмай әлек болғанымызға күлеміз бе, әлде жылаймыз ба? Қазіргі ұрпақтың мый деудің орнына ми деп кеткеніне қайғырамыз ба, әлде қуанамыз ба? Қазақ тілінің бастан кешіп отырған тауқыметі бұл екі-үш мысалмен бітпейді. Ендеше, әрі қарай. Қазақтың төл жазуындағы кірме таңбаларға қатысты бүлдіргі жаң- сақтықтардың бәрін термелеп жатудың бұл жерде реті жоқ. Сондықтан оқулықтарда дауыстылардың қатарында жүрген и, у таңбаларына ғана тоқталамыз ( я, ю, щ, х, һ таңбаларының жайы осыған ұқсас). Сонымен, жазылуына қарай талданым. Морфем талданым: - оқы етістігінің көсемше түрі оқи болса, сонда көсемшенің көрсеткіші дауысты и дыбысы болғаны ма? Онда көсемшенің бір «көр- сеткіші дауыссыз й» деген ереже қайда қалады? - оқы етістігінің тұйық рай түрі оқу болса, сонда тұйық райдың көрсеткіші дауысты у дыбысы болғаны ма? Онда тұйық райдың «көр- сеткіші дауыссыз у» деген ереже қайда қалады? Ең сорақысы, осы жердегі «дауысты ы дауысты у-мен алмасады» деп түсіндіретін ереженің барын қайтерсің! Ал оқы етістігі дауысты ұ-ға (жарайды, тіптен, көз елес ы дауыстысы бола қойсын) аяқталып тұрғаны, оған келіп дауыссыз у тіркесіп, тұйық рай оқұу жасалатыны қаперімізге кірмей-ақ қойды. Қазақтың ұу дыбыс тіркесінің естілімі орыстың у дауыстысының, қазақтың ый(-ій) дыбыс тіркесінің естілімі орыстың ы(-и) дауыстысы- ның естілімімен жалған ұқсас екеніне сеніп қалғанбыз. Буын талданым: - миы сөзінің буын құрамы ми-ы болып, алғашқы буын дауыс- ты жүктеу/скачать 10,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|