«Қан айналымы биохимиясы» модулі бойынша ақпараттық топтама
Катехоламиндер мен глюкокортикоидтардың атеросклероздың дамуына әсері
жүктеу/скачать 1,37 Mb.
|
Қан айналымы биохимиясы- инф блок
| Катехоламиндер мен глюкокортикоидтардың атеросклероздың дамуына әсері
Катехоламиндер - бұл симпатикалық жүйке жүйесінің гормондары. Олардың ішіндегі ең маңыздысы - норадреналин және адреналин. Норадреналин - перифериялық нервтердің нейротрансмиттері, ол жергілікті деңгейде жұмыс істейді және симпатикалық жүйке жүйесінің қатты активтенуінен кейін ғана жалпы айналымға жетеді. Керісінше, адреналинді адреналин медулласы стресстің әсерінен шығарады және оны ұшуға немесе шабуылға дайындау үшін ағзада айналады. Катехоламиндер мақсатты жасушалардың α және β рецепторлары арқылы әсер етеді. Бұл рецепторлар көбінесе қарама-қарсы әрекетке ие, вазоконстрикция α-рецепторлары арқылы, ал β-рецепторлар арқылы вазодилатация жүреді, жиілікті ынталандырады және жүрек күшін арттырады. Әр түрлі клиникалық жағдайлардағы адреналин деңгейінің жоғарылауы оның жүрек-қан тамырлары, метаболизм және басқа стресстік реакцияларға қатысуын көрсетеді. Қайталанатын симпатикалық активация қан қысымының тұрақты жоғарылауымен жүруі мүмкін, сонымен қатар атеросклерозды күшейтуі мүмкін. Гипертонияны емдеу кезінде жүрек жұмысын азайту үшін пропранолол сияқты β-антагонистері қолданылады. Созылмалы стресс, нейро-эмоционалды стресс тағы бір қауіп факторы болып табылады. Стресстік жағдайда бүйрек үсті безі гормондарының қанға түсуі - катехоламиндер (адреналин және норадреналин) жоғарылайды. Олар жүректің жұмысын арттырады, сондықтан қан қысымы көтеріледі. Катехоламиндер қандағы белгілі бір өзгерістерді тудырады: олар тұздар мен қан ұю факторларының қатынасын өзгертеді, атап айтқанда простациклин мен тромбоксан. Нәтижесінде қан ұюы жоғарылайды, тромбоциттердің агрегациясы (жабысуы) күшейеді, қан тамырларының люмені тарылады. Дәл осы жағдайда қанмен айналатын холестерин көбінесе тамырлы қабырғаға жинала бастайды. Айтпақшы, стресс организмдегі синтезді белсендіреді, гиперхолестеринемияның алғышарттарын жасайды. Стресс глюкокортикоидтардың өндірісін арттырады, бұл БМҚ этерификациясын және бауырда ТӨТЛП түзілуін ынталандырады. Сондықтан стресс, әсіресе ұзақ мерзімді және созылмалы стресс гиперлипопротеинемияға әкелуі мүмкін. ТӨТЛП концентрациясының жоғарылауынан басқа, созылмалы және қайталанған стресс кезінде ТТЛП деңгейінің жоғарылауы мүмкін, өйткені жоғары концентрациядағы глюкокортикоидтар орган клеткаларымен плазмадан ТТЛП сіңірілуіне қатысатын апопротеин-В сезімтал рецепторларының мөлшерін азайтады. Концентрациясы стресс кезінде жоғарылауы мүмкін липопротеидтердің екі класы да атерогенді. Феохромоцитомалардың (әдетте бүйрек үсті безінің милы қабығының қатерсіз ісіктері) пайда болуы катехоламиндердің (адреналин, норадреналин, дофамин) хромаффин ісік жасушаларының шамадан тыс түзілуінен туындайды. Симптомдар адреналин мен норадреналиннің арақатынасы мен мөлшеріне байланысты өзгеруі мүмкін. Феохромоцитомадағы гипертензияның патогенезінде катехоламиндердің артық мөлшері басты рөл атқарады. Ренин-ангиотензин-альдостерон жүйесінің гипертония генезисінде де маңызы бар. Феохромоцитомадағы ренин белсенділігінің жоғарылауы, бір жағынан, катехоламиндермен ренин секрециясын тікелей ынталандырумен, ал екінші жағынан, ішкі ішек қанайналымының бұзылуымен байланысты деп санайды. Катехоламиндердің артық болуына байланысты коронарлық артериялардың атеросклерозының ерте дамуы жүреді. Онда салыстырмалы коронарлық жеткіліксіздік және ондағы сүт қышқылының жинақталуымен және гликогеннің азаюымен миокард гипоксиясы бар. Натрийдің жасуша ішіндегі концентрациясы жоғарылайды, ал калий азаяды. Жүрек бұлшықетінде некрозды өзгермеген коронарлық тамырлармен де байқауға болады. Катехоламиндердің көптігі салдарынан қант диабетінің дамуына дейін көмірсулар алмасуының бұзылуы мүмкін. Егер ісік қан кетсе, ол құлап кетуі мүмкін. жүктеу/скачать 1,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|