Ауыл шаруашылық малын өсіру және селекция емтихан сұрақтары
жүктеу/скачать 252,79 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Малды жан-жақты бағалап, оны әрі қарай қалай пайдаланатынын шешу
- Табыннан кейбір мал топтарын шығарып, оларды баска шаруашылықтарға беру(сату)
- Сұрыптау тиімділігін анықтау: Бағып- ка ғ у мен пайдаланудың жаңа жағдайына бейімделген малды сурыптау
| Мал тұқымы — ауыл шаруашылық малдарының шығу тегі, дене тұрқы мен бітімі, пайдалы шаруашылық белгілері ұқсас және бұл қасиеттері тұрақты тұқым қуалайтын біртұтас топтары. Мал тұқымына шығу тегі бір болғанымен генотипі әр түрлі, ата-тегінің құнды қасиеттері ұрпағына берілетін асыл тұқымды малды іріктеп алады. Мал тұқымы өзіндік ерекшеліктері бар әр түрлі құрылымдық бөліктерден (аймақтық тип — бейім мал, яғни жергілікті жағдайға бейімделгендіктен өзіне ғана тән белгісі болатын бір тұқымға жататын мал тобы; зауыттық тип; аталық із және аналық ұя, т.б.) тұрады. Осы ерекшеліктер мал тұқымы құрылымының күрделі екендігін көрсетеді. Ал бұл күрделі құрылым мал тұқымын асылдандыруда бірден бір басшылыққа алынатын — заңдылық. Мал тұқымы қарапайым, зауыттық және ауыспалы топтар болып бөлінеді. Қарапайым немесе аборигендік мал — белгілі бір табиғи жағдайда ұзақ жылдар бойы өсірілген және сол жағдайға бейімделген мал тұқымы. Мысалы, қарабайыр, жабы жылқылары, еділбай қойы, т.б. Зауыттық мал — қарқынды тауарлық өндіріс пен жоғары деңгейдегі зоотехникалық талаптарға сай жағдайда алынған мал тұқымы. Бұл топқа ата тегінің құнды қасиеттері және әр түрлі табиғи жағдайға байланысты өзгергіштік ерекшеліктері басым мал тұқымдары жатады. Мысалы, голланд және симменталь сиыры, таза тұқымды мініс жылқысы, т.б. Қазіргі кездегі шығарылған мал тұқымының дені зауыттық жолмен алынған. Мал тұқымын жетілдірудің ең негізгі әдісі — таза тұқымды мал өсіру. Мал тұқымы деген ұғым алғаш XII ғасырда малдың жекелеген жақсы тобы шығарылып, оларды басқа мал тобын жақсартуға пайдалануға байланысты қалыптаса бастаған.Көптеген анықтамаларды негізге ала отырып, мал тұқымы деп белгілі бір әлеуметтік – экономикалық жағдайда адам еңбегі нәтижесінде қалыптасқан, шығу тегі мен тарихы ортақ, тіршілік ортасында талғамы бір, ұқсас, дене құрылысы мен өнімділік ерекшеліктері бірдей және бұл қасиеттерін ұрпағына тұрақты толық бере алатын, түліктің бір үлкен тобын айтамыз.
92. Малды жан-жақты бағалап, оны әрі қарай қалай пайдаланатынын шешу: Сиырларды сыртқы түрі бойынша кешенді бағалау өнімділігі жоғары мал табындарын құрудағы маңызды қадам болып табылады, өйткені көптеген фенотиптік белгілер жануарлардың өнімділігі мен денсаулығына әсер етеді. Сүтті өнеркәсіптік өндіру жағдайында ірі қара малды негізгі экономикалық және сыртқы белгілері бойынша мүмкіндігінше сәйкестендіріп алу керек, өйткені айырмашылықтар жануарларды ұстау, азықтандыру және сауу технологиясының тиімділігіне кері әсер етуі мүмкін. Палатаның аттестатталған мамандары 18-ден астам белгі бойынша жол бойындағы жануарлардың сыртқы көрінісіне сызықтық бағалау жүргізеді, содан кейін мәліметтерді жалпылау және талдау. Функционалдық маңызы бар ең маңызды сыртқы белгілер мен кемшіліктерді сипаттау және есепке алу жеке жануарлар мен жалпы шаруашылықтың мал шаруашылығы туралы объективті түсінік алуға мүмкіндік береді. Мамандар алған мәліметтер болашақ ұрпақтардағы аналардың сыртқы келбетіндегі кемшіліктерді жою мақсатында жұптарды оңтайлы қалыптастыру үшін коррекциялық іріктеу үшін компьютерлік бағдарламаға енгізіледі, бұл қажетті типтегі жануарлар табындарын жасауға мүмкіндік береді. 93. Табыннан кейбір мал топтарын шығарып, оларды баска шаруашылықтарға беру(сату): Сүтті табынның табысты көбеюі деп атауға болады, егер сиыр қонақүйінде фермер: қай сиырды тастап, қайсысын бас тарту керек, өйткені қашарды қоятын жер жоқ. Ресейлік фермерлер мұндай сұрақты сирек қояды: сиырларды әдетте зоотехникалық көрсеткіштер бойынша (өнімділік, тұқымдық стандарттарға сәйкестік және т. немесе сүт бермеу. Көбеюі кесумен тікелей байланысты. Қай жануарларды алып тастау керектігі туралы ойлана отырып, сізге басымдық беру керек: табынды сәтті көбейту үшін немесе жойылған жануарлардың орнына құнажындарды орналастыру үшін не маңыздырақ? Көбінесе басымдықтар дұрыс емес. Көптеген сүт фермаларында сиырдың өнімділігі азықтандыру әдістерімен анықталатыны жалпы қабылданған: жануарларды қаншалықты жақсы тамақтандырсақ, соғұрлым олар өнімді болады. Дегенмен, алтын ереже бар: зоотехникалық қыруар неғұрлым көп және ветеринариялық қыруар аз болса, шаруашылықтағы өнімділік деңгейі соғұрлым жоғары болады. Тиісінше, малдәрігерлік қырып-жою және зоотехникалық азырақ болған сайын табынның өнімділігін арттыру қиынға соғады. Бүгінгі таңда бүкіл табынның шамамен 80% ветеринариялық себептермен ресейлік сүт фермаларында жойылады. Көбінесе жануарлар емдеуге болмайтын немесе экономикалық тұрғыдан тиімсіз ауруларға байланысты немесе емдеу әдістері шаруашылық кеңесшілеріне белгісіз немесе терапия сауатсыз жүргізілгендіктен шығып кетеді. 94. Сұрыптау тиімділігін анықтау: Бағып- кағу мен пайдаланудың жаңа жағдайына бейімделген малды сурыптау: жүктеу/скачать 252,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|