Қазақстан республикасы денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министерлігі
-сурет. Тіл асты сүйегінің үстіңгі және астыңғы аймағы
жүктеу/скачать 3,67 Mb. Pdf көрінісі
|
аза стан республикасы денсаулы са тау ж не леуметтік даму мин
- Бұл бет үшін навигация:
- Мойын ағзалары
| 23-сурет. Тіл асты сүйегінің үстіңгі және астыңғы аймағы
Тіласты сүйек асты аймақ – (region infrahyoidea) Шекаралары. Бұл аймақ екі бүйірінен төс-бұғана-емізіктік бұлшықеттердің алдыңғы қырларымен шектелген, яғни екі бұлшықеттің (оң жақ және сол жақ) аралығындағы кеңістікті алып жатыр(23-сурет). Жоғарғы шегі тіласты сүйегі арқылы жүргізілетін көлденең сызық, ал төменгі жағы-төстің ойығы болып есептеледі. Аймақта екі үшбұрыш бар (tr.omotracheale), олар ортаңғы сызықта бір-бірімен жанасады, ал жауырын-тіласты бұлшықетінен жоғары- ұйқы үшбұрышы орналасқан. Қабаттары. Аймақтың терісі жұқа, серпімді, астында шелмай қабаты мен беткейлік фасция жатады. Мұнда мойынның беткейлік веналары: v.jugularis ant., v.mediana colli және мойын өрімінің терілік нервтерінің тармақтары орналасқан. Одан тереңірек мойынның екінші (өзіндік) фасциясы, содан кейін (үшінші) жауырын-бұғаналық фасция жатады. Үшінші фасция мойынның алдыңғы бұлшықеттеріне арналған қынаптар жасайды. Ол бұлшықеттер: бұғана-тіласты, жауырын-тіласты, бұғана-қалқанша, қалқанша тіласты осы қынаптармен қоршалған. Артқы екеуі басқаларынан тереңірек жатады. Аталған бұлшықеттерден терең төртінші ішкіағзалық фасция – дәлірек айтқанда, оның париеталды жапырақшасы жатады. Оның астында ішкі ағза алды кеңістікті табуға болады, ал одан тереңірек вицералды фасция жатады. Бұл фасция мойынның ішкі ағзалары: көмейді, кеңірдекті, қалқанша және қалқанша маңы бездерін, өңешті жауып тұрады. Ішкі ағзалар алды кеңістікте қантамырлары, лимфа тамырлары мен түйіндері бар шелмай қабаты жатады. Мойын ағзалары Көмей (larynx) мойында 2 немесе 3 мойын омыртқаларының деңгейінде (С IV -С VII ) орналасады және 9 шеміршектерден құралған – үшеуі жұп және үшеуі жұп емес. Шеміршектер байламдармен және бұлшықеттермен байланысқан, нәтижесінде фиброзды – шеміршектік өзек пайда болады, ал оның астыңғы бөлімін сақина тәрізді шеміршек құрайды. Жұп емес шеміршектерге: қалқанша (cartilage thyroidea), сақина тәрізді (car.cricoideu) және көмей үсті (car.epiglottis) шеміршектер жатады. Жұп шеміршектер – ожау тәрізді (car.arytenoidea), емізік тәрізді (car.cuneiformis) және мүйіз тәрізді (car.corniculata). Қалқанша шеміршек тіласты сүйегімен фиброзды жарғақ арқылы байланысады, ал сақина тәрізді шеміршекпен байламмен және аттас бұлшықетпен (m.cricothyroideum) жалғасқан. Көмей ішін үш бөлікке бөледі: жоғарғы –кіреберіс (vestibulum), ортаңғы – мұнда шынайы және жалған дыбыс байламдарынан тұратын дыбыс аппараты (glottis) бар және төменгі – байламдарда асты кеңістік. Көмей жұтқыншақтың алдында орналасқан және жұтқыншақтың алдыңғы қабырғасының кілегейлі қабығы көмейдің артқы қабырғасын да жабады. Көмей өзінің жоғарғы (көмей үсті) бөлімдерімен тілдің түбіріне дейін жетеді, ал төменде кеңірдекке жалғасады. Көмейді қанмен жоғарғы және төменгі көмей нервтерімен және симпатикалық бағананың тармақтарымен қамтамасыз етіледі. Кеңірдек (trachea) көмейдің жалғасы болып табылады, мойында және кеуде қуысында өңештің алдында орналасады. Кеңірдектің ұзындығы мойын – кеуде бөлігінде 10-12 см, диаметрі 1,2-1,8 см. Басталатын жері – VІ мойын омыртқаның деңгейі, ал төменгі шегі ІV-V кеуде омыртқаларының тұсы, бұл жерде кеңірдек екі басты бронхларға бөлінеді. Мойын бөлімінде кеңірдек қиғаштау орналасады – төмен және 90 артқы бағытта тереңдейді. Мойынның жоғарғы бөлігінде кеңірдек теріден 1,5-2см тереңдікте жатса, төс сүйектің мойындырық ойығы үстінде 4 см дейін тереңірек орналасады. Осы себептен жоғарғы трахеостомия операциясын қалқанша без мойнағының астынан емес, үстінен жасаған ыңғайлы сияқты. Онымен қоса, төменгі жақта төс сүйектен жоғары кеңірдек қантамырлармен өте жақын көршілес жатады. Кеңірдек мойын және кеуде бөлімдерінде 18-20 жартылай сақина тәрізді шеміршектерден құралған, олар шеңберлі бағыттағы байламдармен жалғасқан. Мойын бөлігінде 6-8 шеміршектік сақина болады, ал қалғандары кеуделік бөлігінде орналасқан. Мойын бөлімінде кеңірдекке екі бүйірінен қалқанша бездің бөліктері, ал одан төменірек – жалпы ұйқы артериялары жанасады. Кеңірдектің артқы жағында, шамалы солға ығыса өңеш орналасады. Екеуінің арасындағы жүлгеде қайырылмалы көмей нервтері өтеді, ол мойынның ішкі ағзаларын нервтейді. Кеңірдектің қанмен қамтамасыз етілуі төменгі қалқанша артерияларынан және веналарынан іске асады. Лимфа кеңірдектен кеңірдек маңы лимфа түйіндеріне, сонымен қатар мойынның тереңгі түйіндеріне барып құйылады. жүктеу/скачать 3,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|