АРТ-ТЕРАПИЯ МЕКТЕПТЕРДЕГІ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ КӨМЕКТІҢ БІР ТҮРІ

960 
қатынас дағдыларын дамытуға, өзін-өзі бағалау мен өзіне деген сенімділікті арттыруға 
көмектеседі.
Арт-терапияның бір ерекшелігі-бұл балаларға өз проблемалары мен эмоцияларымен 
бейресми ортада жұмыс істеуге мүмкіндік береді, онда олар өздерін жайлы сезінеді және 
өздерін аша алады. Сонымен қатар, арт-терапия балаларға шығармашылық пен қиялын 
дамытуға көмектеседі, бұл олардың жалпы өмірі мен оқуында пайдалы болуы мүмкін. 
Жалпы, арт-терапия мектептердегі балаларға психологиялық көмектің тиімді түрі бола алады, 
өйткені ол әр баланың жеке қажеттіліктерін ескереді және шығармашылық процесте олардың 
эмоциялары мен сезімдерін білдіруге мүмкіндік береді. Арт-терапияның мектептердегі 
психологиялық көмектің бір түрі ретіндегі рөлін зерттеу қазіргі қоғамда жоғары өзектілікке 
ие. Балалар мен жасөспірімдердің психологиялық денсаулығы біздің қоғамда барған сайын 
проблемалы болып келеді. Тиісті психологиялық қолдау мен көмектің болмауы әл-ауқаттың 
нашарлауына, мазасыздықтың жоғарылауына, депрессияға, мінез-құлық пен оқу 
проблемаларына әкелуі мүмкін. Зерттеулер көрсеткендей, арт-терапия психологиялық 
проблемалардан зардап шегетін балалар мен жасөспірімдерді қолдау мен емдеудің тиімді 
құралы бола алады.
Алайда, Қазақстанда арт-терапия мектептердегі психологиялық көмектің нысаны ретінде 
тиісті назар мен дамуды алған жоқ. Бұл қоғам мен оқу орындарының арт-терапияның 
артықшылықтары мен мүмкіндіктері туралы хабардар болмауына, сондай-ақ осы салада 
білікті мамандардың болмауына байланысты. 
Осылайша, бұл зерттеудің өзектілігі зор, өйткені ол арт-терапияның мектептердегі 
психологиялық көмектің нысаны ретіндегі маңыздылығына назар аудара алады және оның 
Қазақстанда дамуына ықпал етеді. 
Арт-терапияның мектеп ортасында қолданудың бірқатар артықшылықтары бар, соның 
ішінде: 

Оқушылардың психологиялық әл-ауқатын арттыру. Арт-терапия балаларға өзін-өзі 
бағалауды жақсартуға, мазасыздық пен депрессияны жеңуге, эмоцияларды реттеу 
қабілетін дамытуға және стрессті азайтуға көмектеседі. 

Шығармашылықты дамыту және өз ойларын білдіру. Арт-терапия студенттерге 
өздерінің даралығы мен экспрессивтілігін көрсетуге көмектеседі, өйткені ол әртүрлі 
көркем материалдар мен әдістерді қолдануға мүмкіндік береді. 

Әлеуметтік-эмоционалды дамуды қолдау. Арт-терапия студенттерге топта жұмыс 
істеу, Эмпатияны дамыту және басқа адамдармен қарым-қатынас жасау сияқты 
әлеуметтік-эмоционалды дағдыларын жақсартуға көмектеседі. 

Академиялық көрсеткіштерді жақсарту. Арт-терапия студенттерге басқа пәндердегі 
үлгерімді арттыра алатын танымдық және моторлық дағдыларын жақсартуға 
көмектеседі. 

Әр түрлі мәселелерді емдеудің әлеуетін ашу. Арт-терапия жарақаттар, аутизм 
спектрінің бұзылуы, тамақтанудың бұзылуы және т. б. сияқты әртүрлі психологиялық 
проблемалары бар студенттерге пайдалы болуы мүмкін [2;111-бет]. 
Арт-терапия белгілі бір мақсаттарға жету үшін қолданылатын әртүрлі әдістер мен
әдістерді қамтиды. Мұнда бірнеше мысалдар келтірілген: 

Кескіндеме: балалар мен жасөспірімдерге өздерінің сезімдері мен эмоцияларын 
білдіруге көмектесетін сызбалар немесе картиналар жасау үшін әртүрлі материалдарды 
пайдалана алады. Бұл бояуларды, қарындаштарды, қарындаштарды немесе 
маркерлерді пайдалануды қамтуы мүмкін. 

Коллаж: балалар мен жасөспірімдерге белгілі бір сезімдерді немесе тақырыптарды 
білдіруге көмектесетін коллаждар жасау үшін қағаз, мата және фотосуреттер сияқты 
әртүрлі материалдарды пайдалана алады. 

Керамика: балалар мен жасөспірімдерге мүсіншелер, тостағандар, табақтар және басқа 
заттарды жасау үшін сазбен жұмыс істей алады. Бұл оларға шығармашылық және 
физикалық нәрсе жасау арқылы сезімдері мен эмоцияларын білдіруге көмектеседі. 

961 

Би және қозғалыс: бұл әдіс эмоциялар мен сезімдерді білдіру үшін би мен қозғалысты 
қолдануды қамтиды. Бұл сөзбен сөйлесу қиынға соғатын науқастар үшін пайдалы 
болуы мүмкін. 

Музыкалық терапия: бұл мазасыздық пен стрессті азайту, көңіл-күйді көтеру немесе 
ауырсынуды азайту сияқты белгілі бір мақсаттарға жету үшін музыканы қолданатын 
әдіс. 

Театр терапиясы: бұл балалар мен жасөспірімдерге өз сезімдері мен эмоцияларын 
қиялдар мен рөлдік ойындар арқылы білдіруге көмектесу үшін драмалық ойын мен 
импровизацияны қолданатын әдіс. 
Бұл арт-терапияда қолдануға болатын әдістер мен әдістердің бірнеше мысалдары ғана [3;16-
бет]. Әрбір білім беруші мен тәрбиелеуші белгілі бір оқушыға және олардың қажеттіліктеріне 
сәйкес келетін әдістер мен тәсілдерді қолдана алады . 
Мектептегі Арт-терапия әртүрлі форматтарда жүргізілуі мүмкін және мамандар мен 
процеске қатысушылардың алдына қойылған мақсаттарға байланысты әртүрлі әдістер мен 
әдістерді қамтуы мүмкін. Әдетте мектептерде арт-терапия сессияларын өткізу бірнеше 
кезеңнен тұрады.
Бірінші кезең-қатысушылардың жағдайын бағалау және олардың арт-терапия 
шеңберінде қол жеткізуге болатын қажеттіліктері мен мақсаттарын анықтау. Бұл кезеңде 
мамандар сауалнамалар, қатысушылармен әңгімелер және т. б. сияқты әртүрлі құралдарды 
қолдана алады. 
Екінші кезең-арт-терапия барысында қолданылатын қолайлы әдістер мен әдістерді 
таңдау. Әдістер мен тәсілдерге сурет салу, мүсін, коллаждар, әңгімелер және т.б. мақсатқа 
жету үшін ең тиімді болатын және әр қатысушының ерекшеліктерін ескеретін тәсілдер мен 
әдістерді таңдау маңызды. 
Үшінші кезең-бұл жеке немесе топта өтуі мүмкін арт-терапия процесінің өзі. 
Қатысушылар мамандар берген материалдармен жұмыс істей алады және өз ойлары мен 
эмоцияларын көркем түрде жеткізе алады. 
Төртінші кезең-арт-терапия өнімдерін талдау және талқылау. Бұл кезеңде қатысушылар 
өз жұмыстарымен бөліседі, өз ойлары мен сезімдерін айтады және арт-терапия процесінде өз 
тәжірибелерін талдайды. Сондай-ақ, мамандар оның тиімділігін бағалау және жұмыс әдістерін 
түзету үшін арт-терапия нәтижелеріне жалпы талдау жасай алады. 
Мектептегі арт-терапия процесі әр топқа және әр қатысушыға ғана тән болуы мүмкін 
екенін түсіну маңызды. Арт-терапияның максималды әсеріне жету үшін олардың 
ерекшеліктері мен қажеттіліктерін ескеру қажет. 
Мектептегі арт-терапияны жүргізу процесі қолданылатын нақты техника мен 
технологияға, сондай-ақ білім беруші мен тәрбиелеуші сессияға қатысушылардың алдында 
тұрған мақсаттар мен міндеттерге байланысты өзгеруі мүмкін. Алайда, жалпы алғанда, 
мектепте арт-терапия жүргізу процесі келесі кезеңдерді қамтуы мүмкін: 
1.

жүктеу/скачать 19,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: