Қазақстан Республикасының Білім және Ғылы Министрлігі
Газ ағындары үшін шығынды сақтау теңдеуі мен Бернулли теңдеуі
жүктеу/скачать 5,28 Mb.
|
| 3. Газ ағындары үшін шығынды сақтау теңдеуі мен Бернулли теңдеуі
Газ ағындары үшін салмақтық немесе жаппай шығынды сақтау теңдігі орындалады. Жаппай шығын – бұл бірлік уақытта ағынның көлденең қимасы арқылы ағатын газдың массасы. Салмақтық шығын – бұл бірлік уақытта ағынның көлденең қимасы арқылы ағатын газдың салмағы. Жаппай шығынды сақтау теңдеуі 1748 ж алғаш рет М.В Ломоносов тұжырымдаған материяны сақтау заңына негізделіп шығарылады. Бұл заң былай: бірлік уақытта белгіленген қозғалыс кезінде газдың қарапайым ақырын ағысының әрбір көлденең қимасы арқылы сол массадан газ ағуы керек. Газдың қарапайым ақырын ағысы үшін жаппай шығынды сақтау теңдеуі , (9.11) мұндағы - газдың тығыздығы; - газ жылдамдығы; - газдың қарапайым ақырын ағысының көлденең қимасының ауданы. Газдың салмақытық шығынын сақтау теңдеуі , (9.12) мұнда - газдың салыстырмалы салмағы. Сығылатн газдың ақырын ағысы үшін шығынды сақтау теңдеуі былай: жаппай (салмақтық) шығын белгіленген қозғалыс кезінде берілген қарапайым ақырын ағыстың барлық қимасы үшін тұрақты шама бар. Сығылатын газдың ағыны үшін шығынды сақтау теңдеуі немесе , (9.13) мұнда - орташа жылдамдық; - газдың салыстырмалы салмағы. Газдың салыстырмалы салмағы – бірлік уақытта ағынның көлденең қимасы ауданының бірлігі арқылы ағатын газдың массасы. Газдың қарапайым ақырын ағысы үшін Бернулли теңдеуі - адиабаталық процесте ; (9.14) - политропты процесте ; (9.15) - изотермиялық процесте . (9.16) Газдың сығылуын қысымының шағын айырмасы кезінде елемеуге болады, сонда газдың қарапайым ақырын ағысы үшін Бернулли теңдеуі , (9.17) мұндағы - салмақтық қысым; - статикалық қысым; - жылдамдық (динамикалық) қысымы. Салмақтық қысыммен тәжірибеде жиі елемейді, онда газдың қарапайым ақырын ағысы үшін Бернулли теңдеуі . (9.18) Толық қысым - статикалық және динамикалық қысымның суммасы. Бернулли теңдеуі шағын қысым айырмасы кезінде газдың қарапайым ақырын ағысының бойында толық қысым тұрақты екендігін көрсетеді. Нақты газдың ағыны үшін Бернулли теңдеуі , (9.19) мұндағы - кинетикалық энергия коэффициенті; - гидравликалық қарсыласуды болдырмауда салыстырмалы энергияны жоғалту . Ағынның екі қимасындағы температура айырмашылығы, формуламен анықталады: . (9.20) Дыбыс жылдамдығына жақын жоғары жылдамдықты газ қозғалысы кезінде, нақты газдың ағыны үшін Бернулли теңдеуі , (9.21) мұнда - дыбыстың таралу жылдамдығы. Дыбыстың таралу жылдамдығы келесі формула бойынша анықталады . (9.22) жүктеу/скачать 5,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|