в\ 1224 ж с\ 1225 ж д\ 1226 ж
40. Шыңғысханның өмір сүрген жылдары:
а\ 1227-1255 жж в\ 1162-1224 жж с\ 1190-1227 жж
д\ 1155-1227 жж 41. Шыңғысханның көзі тірісінде ұлдарының әрқайсысына бөліп берген
жер үлесінің атауы (ескі базада інжу):
а\ сойырғал в\ иқта
с\ ұлыстар д\ мүлік
42. Шыңғысханның балаларына бөліп берген жер үлестерін
сәйкестендіріңіз:
42
Жошы
А Әкесінің жері-Монғолияға иелік етті
43
Шағатай В
Қазақстан аумағынан Жетісудың солтүстік-
шығысы
44
Үгедей
С
Оңтүстік, Оңтүстік-шығыс Қазақстан, Орта Азия
45
Төле
D
Шығыста Ертістен, батыста Еділге дейін,
Әмудария мен Сырдарияның төменгі ағысы
42.D 43.C 44.B 45.A 46. Шыңғысханның балалары ішінде Қазақстан аумағына ұлысы қатысы
жоқ болғаны:
а\ Жошы в\ Шағатай с\ Үгедей
д\ Төле 47. Шыңғысхан ұлдары ұлыстарының түйіскен жері:
а\ Алтай
в\ Жетісу с\ Балқаш көлі д\ Ұлытау
48. Жошы қайтыс болғаннан кейін, Шыңғысхан «Әкеңнің билігін қабылдап
ал, ол барғысы келген жерлерге аттан» деп, Жошының мұрагері ретінде
таныған немересі:
а\ Орда Ежен в\ Берке с\ Меңгу-Темір
д\ Бату 49.
Мәтіндік сұрақ. «Ол қандай да бір аумақты жаулап алған кезде тұрғындарды
ренжітпеді, олардың меншікке құқығын бұзбады, олардың арасына өз
адамдарын қойды. Бағынған елдің адамдарын қорғады. Ешқандай да зиян
шекпейтіндігіне көзі жеткен тұрғындар оған жан-тәнімен берілді. Бұрынғы
дұшпан енді адал қызметшілеріне айналды.
Монғол империясының тарихы былайша қалыптасты: Шыңғысханның
тек төрт ұлы ғана монғол ұлыстарының билеушілері болды.
Шыңғысханның бұл төрт ұлы ақылды, батыл да ержүрек, әкесі мен
бүкіл әскер және халық бағалаған адамдар болды. Олар Шыңғысхан
мемлекетіне төрт діңгек ретінде қызмет етті. Әкесі олардың әрқайсысына
мемлекет дайындап берді де, оларды төрт «жүйрік» деп атады, ал
«жүйріктер» деп басқалардан ерекшеленген, асып түскен және алдыңғы
қатарда тұрған кісілерді, тұлпарларды және басқаларды атайды»
