Қазақстанда кейінгі кездерде өнімдердің сұранысына байланыс

71
2-майда 
ұнтақтау
2,01
4,10
2,26
2,03
1,11
11,51
0,74
0,90
0,94
0,80
0,82
0,85
1-сырғыма
2-сырғыма
1-өткені
2-өткені
0,45
5,21
4,90
0,95
2,80
1,14
0,39
0,85
3-ұнтақтау
1,81
1,89
5,21
0,94
0,48
1,04
11,37
1,74
0,72
1,14
1,81
0,60
0,60
1,09
1-сырғыма
2-сырғыма
1-өткені
2-өткені
3,01
2,59
3,26
2,51
11,37
2,33
1,10
0,43
1,09
4-ұнтақтау
3,01
0,45
0,20
0,38
0,83
1,45
0,58
0,87
0,12
0,91
2,08
0,39
11,87
2,33
2,80
3,35
3,00
3,66
1,45
1,35
3,38
2,72
1,86
2,64
2,59
2,47
1-сырғыма
2-сырғыма
3-сырғыма
1-өткені
2-өткені
0,27
2,81
3,05
0,82
4,32
4,50
3,28
3,10
0,65
1,69
5-ұнтақтау
1,86
1,09
0,43
0,86
2,59
4,32
11,15
1,15
0,90
0,70
0,85
1,10
1,69
1,29
1-сырғыма
2-сырғыма
1-өткені
2-өткені
0,18
5,41
4,55
1,01
11,15
3,10
1,95
0,58
1,29
6-ұнтақтау
3,05
5,41
8,46
3,10
1,95
2,36
1-сырғыма
2-сырғыма
1-өткені
2-өткені
1,62
5,49
1,17
0,18
8,46
3,05
2,57
0,68
2,36

72
7-ұнтақтау
0,50
0,38
0,88
1,19
1,34
0,18
1,62
6,09
1,03
1,85
1,50
1,20
3,17
3,10
3,05
2,25
1-сырғыма
2-сырғыма
1-өткені
2-өткені
0,56
1,62
1,74
2,17
6,09
3,95
3,61
0,72
2,02
2,25
8-ұнтақтау
0,15
57,49
2,17
7,81
3,48
2,57
2,02
2,43
1-сырғыма
2-сырғыма
1-өткені
2-өткені
1,13
4,76
1,52
0,40
7,81
3,,97
2,73
0,80
2,43
9-ұнтақтау
0,31
1,62
4,76
6,69
3,51
3,61
2,73
3,01
1-сырғыма
2-сырғыма
1-өткені
2-өткені
1,62
3,81
0,31
0,95
6,69
4,72
2,90
1,16
3,01
10-ұнтақтау
0,69
0,21
0,61
1,13
3,81
6,45
2,54
4,66
3,90
3,97
3,90
3,20
1-сырғыма
2-сырғыма
1-өткені
2-өткені
-
5,41
0,76
0,28
6,45
-
6,45
3,55
1,28
3,20
11-ұнтақтау
0,29
1,62
5,41
7,32
4,09
4,72
3,55
3,82
1-сырғыма
2-сырғыма
1-өткені
2-өткені
1,61
2,73
2,33
0,65
7,32
5,02
4,72
2,58
1,48
3,82
12-ұнтақтау
0,20
0,90
2,73
3,83
4,55
4,35
4,72
4,62
1-сырғыма
2-сырғыма
1-өткені
2-өткені
1,23
1,49
0,36
0,75
3,83
5,53
5,13
1,85
3,44
4,62
Ұнтақтау үдерісінің санды жəне сапалы балансы бойынша 
4-ұнтақтау жүйесінде 12-жеке ағымды аралық өнімдері түседі, оның 
құрамында 1, 2, 3 жəне 1, 2-қырғылау жүйелерінің аралық өнімдері 
бар. Осы жүйеден алынатын ұнның мөлшері онша көп болмайды, 
ал күлділігі бойынша 5-ұнтақтау жүйесінен алынатын ұннан жоғары.
Екінші топтағы ұнтақтау жүйелерінде (5, 6, 7-ұнтақтау жүйесі) 
құрамында қабықты бөлшектері көбірек өнімдер майдалана-
ды. 5-ұнтақтау жүйесіне сұрыптау жүйелерінің жəне байыту 
машиналарының күлділігі жоғары сырғыма өнімдері түседі, ал 

73
7-ұнтақтау жүйесіне күлділігі 1,03-3,17% аралығындағы байы-
ту машиналарының сырғымалары ұсақталады. Екінші топтағы 
ұнтақтау жүйелеріне түсетін өнімдердің құрамында қабығы көп 
бөлшектер болғандықтан ұнтақтау режимін жұмсақтау ұстайды.
Екінші сапалы аралық өнімдерін үшінші топтағы ұнтақтау 
жүйелерінде (8, 9, 10-ұнтақтау жүйелерінде) ұсақтайды.Осы 
өнімдердің технологиялық ылғалының жоғары болуына байланы-
сты білік беттері кедір-бұдыр білікті станоктар мен деташерлер-
де ұнтақтауда күлділігі айтарлықтай жоғары емес (0,80-1,28%) ұн 
алады, сондықтан ол ұнды бірінші немесе екінші топты құрауға 
жібереді.
Соңғы төртінші топты 11, 12 ұнтақтау жүйелері құрайды. Бұл 
жүйелерде 2,0-3,0% шамасында күлділігі 2,6-3,6% үшінші ағымды 
ұнды алады. Жалпы ұнның шығымын арттыру үшін немесе 
бидайдың сапасы өзгерген жағдайда, осы жүйелерде қосымша ұнды 
өндіріп алуды қарастырады.
11, 12 ұнтақтау жүйелерінде ІV жармалау жүйелерінен алына-
тын майда сырғымадан ұн алуды аяқтайды. Санды жəне сапалы 
балансқа қарағанда, осы өнімдердің күлділігі бидайдың күлділігінен 
жоғары. Бұл аралық өнімдердің құрамында қабықтармен бірге алей-
рон қабаты болады. Осы ағымдағы ұнның ақуызы жоғары мөлшерде 
(15,5-18,7%) тек үшінші топты құрайтын ұнның сағызы жуылмайды.
Соңғы ұнтақтау жүйелерінен алынатын кебектің құрамында, 
жармалау жүйелерімен салыстырғанда эндосперм көбірек болуына 
байланысты күлділігі аз болады жəне ұнтақтау жүйелерінен алына-
тын кебек, жармалау жүйелеріне қарағанда, құрғақтау болғандықтан 
кептіруді қажет етпейді. Бұл кебектің құрамында ірі түйіршіктердің 
болмауына байланысты, арнайы кебек ретінде, құрама жем 
өндірісінде қолданылады.
Ұн сұрыптарын құрау
Жоғары өнімді жабдықтармен жабдықталған ұн зауыттарында 
ұн сұрыптарын құраудың технологиялық сызбасының икемділігін 
атау қажет. Ұнды сұрыптарға топтау жəне қапсыз сақтап жіберу 
бөлімінің болуы бидай дəнін пайдалану тиімділігін арттырады, сапа 
көрсеткіштері тұрақтанады, ұнның түрлерін жылдам өзгертуге жəне 
ұлғайтуға мүмкіндік туады.
Қуаты тəулігіне 500 тонналық ұн зауыттарында ұн сұрыптарын 
құрайтын қазіргі заманға сай құралдармен механизацияландырылған 

74
жəне жоғары деңгейде автоматтандырылған жеке бөлімшесі болады.
Осы бөлімде бір уақытта орындалатын кешенді жұмыс:
- Ұнтақтау бөлімінен алынатын ұн ағымдарын, ұнтақ жарма-
сын жəне кебекті автоматты таразыларда жеке өлшеп қораптарға 
жайғастыру;
- Ұн сұрыптарын құрайтын құрауыштарды, құрастырылған ұн 
сұрыптарын, 
- ұнтақ жармасын жəне кебектерді қапсыз сақтау;
- Көп құрауышты мөлшерлегіш таразыларда, араластырғыштарда 
ұнның тауарлы сұрыптарын құрау жəне витаминдерді қосу;
- Қуаты сағатына 50-60 т/сағ карусельді ұн қаптағыш аппараттар-
да сыйымдылығы 50 кг қаптарға ұнды қаптау жəне пакеттерге салу, 
оларды (сыйымдылығы 2 кг қағаз пакеттерге жəне ұнтақ жармасын 
массасы 0,5 жəне 1,0 кг пакеттерге) бөлшектеп салу;
- Қапталған ұнды автокөлікке немесе темір жол көлігіне жіберу;
- Автокөлікке немесе темір жол көлігіне ұнды жəне кебекті 
қапсыз жіберу;
- Кебекті түйіршіктеу, сақтау жəне автокөлікке немесе темір жол 
көлігіне жіберу.
Ұнтақтау бөлімінен ұн сұрыптарын топтайтын бөлімге 46-49 
нөмірлі електерден жеке ұн ағымдарынан құралған екі-үш ұн ағымы, 
кебек ағымдары жəне қосымша ұнтақ жармасы ағымы түседі.
Елеуіштер мен тербелмелі центрофугалардан алынған ұнды сапа 
көрсеткіштеріне байланысты топтап, араластырып, тексеруге дай-
ындау үшін ерекше орналасқан құбырлар жүйелері бойымен үш 
шнекке түседі.
Құрауыштардың сапа көрсеткіштерінің əртүрлі болуы-
на байланысты наубайханалық қасиеттері кең диапазонды ұн 
сұрыптарын құрастыруға толық мүмкіндік бар. Қораптардың көп 
болуы, цехаралық көліктің икемді нобайы, əртүрлі сапалы бидай-
ды ұн зауытының бірнеше секциясында өңдеп өндіру, көп құрамды 
мөлшерлегіш таразыда өлшеп араластыру, сапасы бір-бірінен елеулі 
айырмашылығы бар сұрыпты ұн құрауыштарынан сапалы сұрыпты 
ұн құрауға қолайлы жағдайлар жасалған. Сапасы əртүрлі тарту 
партиясынан ұн өндіруде ұнды құрайтын құрауыштарды сұрыптау 
арқылы ұн сұрыптарының тауарлық сапаларын қамтамасыз етіп нан 
өндірістерінің жұмысын тұрақтандыруға болады.
Ұн сұрыптарын құрастыру бөлімінде ұнға əртүрлі қоспаларды 
ендіруді ұйымдастыруға болады. Сонда ұн зауыттары көп бағытты 

75
ұн қоспаларын шығару мүмкіндігіне ие болып, нан өндірісінде ара-
ластыру операцияларын жеңілдетіп сенімділігін нығайтады, еңбек 
өнімділігін елеулі арттырып, шығын айналымын азайтады.

жүктеу/скачать 17,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: