мұндағы х’ = о-
j
V
a
— жұтылудың табиғи молярлы көрсеткіші. Оның физика-
лык мағынасы ерітілген коспадағы барлык молекулалардан бір мөлінің жұтуы-
ның тиімді қимасының қосындысы.
Осы түсінікті колдана отырып (29.7) мына түрде жазуға болады
(Бугер—
Ламберг—Бер заңы):
/,= V X'°
(29.8)
Тәжірибелік жұмыстарда Бугер-Лемберг—Бер заңы келесі түрде жазылады:
/,= /„• 1 0 хС/,
(29.9)
мұндағы х — жүтылудың молярлы көрсеткіші х ~ 0,43х’, өйткені
е
= 10043. Көбі-
несе х кандай да бір толкын үзындығына катысты болғандыктан оиы жұтылу-
дың монохроматты молярлы көрсеткіші (хх) деп атайды.
Берілген дене немесе ерітінді аркылы өткен сәулс ағынының осы денеге
түскен сәуле ағынына катынасыи
өткізгіштік коэффициент!
деп атайды.
Оны карқындылықтардың қатынасы ретінде өрнектейік:
т = /,//„ .
(29.10)
Өткізгіш коэфицентіне кері шаманын ондык логарифмін ерітіндінің
опти-
калық тыгыздыгы
деп атайды:
Z) = lg(l/T) = lg(/„//,) =х*С/.
(29.11)
Бугер—Ламберг—Бер заңы негізінде боялған ерітіндідегі заттыц мөлшерін
аныктауға мүмкіндік беретін фотометрлік әдіс колданылады (
концентра-
ция-іы колориметрия).
Бүл әдістерде ерітінді аркылы өткен жарык ағындары,
өткізгіштік коэффициент! және оптикалык тыгыздыгы тікелей өлшенеді.
кх
=/,(Х) және хх = / Д ) тәуелділігі затгың жүтылу спектрін береді. Жүтылу
спектрі заттың күйі тураты және атомдар мен молекулалардың энергетикалык
деңгейлерінін кұрылымы туралы акпарат көзі болып табылады (§29.4 және 29.5
караңыз).
29.3. Ж АРЫ Қ ТЫ Ң ШАШ ЫРАУЫ
Жарыктың шашырауы деп жарык тареиатын ортада жарық шогырының
т)уш багытка ауытку кубы.шсын айтамыз.
Жлрыктын шашырауынын негізгі шарты — негізгі ортаға қатысты оптикалык
бігтексіідікхе ие ортанын бодуы. яғни оның баска сыну көрсеткішінің болуы.
Жлрыктын днфракшіясы мен интерференциясы арасында ортақ ұксастык
cap. а і ек: күбылыстын да (бөгеттің) тоскауылдың катынасына немесе бір-
тяісіЗкДэске жәнетаткын үзындығынатәуелдіболуы. Бүл кұбылыстардыңайыр-
у.алгыльаы. днфракшіянын интерференциясының екінші ретті толкынмен
болуы. ал
Достарыңызбен бөлісу: