ГЭС-дағы энергияның өзіндік құнын анықтау

мұнда Иа-жыл сайынғы шығыстардың амортизациялық құраушысы; Изп–

-
қызметкерлердің еңбек ақысы; Ипр - ГЭС бойынша басқа шығыстар; Nу - ГЭС-тің белгіленген қуаты; Куд - ГЭС - тің белгіленген қуатының бірлігіне негізгі өндірістік қорлардың үлестік құны; β, 1 - β - негізгі қорлардың жалпы құнындағы ғимараттар мен имараттарға сәйкес келетін үлес; а1 және а2-ғимараттар мен имараттар бойынша және жабдықтар бойынша амортизациялық аударымдардың жылдық пайызы; Кшт және З-штаттық коэффициент және жалақының орташа жылдық қоры; Кс -); АЕҚ-белгіленген қуат бірлігіне үлестік ГЭС бойынша өзге де пайдалану шығыстары.
ГЭС шиналарынан босатылған электр энергиясының орташа жылдық өзіндік құны

мұндағы ΔWсн-өзіндік мұқтаждықтарға арналған электр энергиясының шығыны, %, ол ГЭС үшін 1-1, 5 % құрайды.

Энергияны беру және тарату жөніндегі шығындар амор-тизациялық шығыстарды, жалақыға арналған шығыстарды және өзге де шығыстарды қамтиды:

Басқа шығыстарға ағымдағы жөндеуге арналған шығындар, қосалқы материалдар (трансформаторлық май, майлау материалдары, ажыратқыштарға арналған май, сатып алынатын су және т.б.), қызметтерге ақы төлеу жөніндегі шығыстар, жалпы желілік және басқа да шығындар жатады.

м
ұнда Wотп-станцияның шиналарынан энергия босату, МВт сағ; wпот-оның желілердегі шығындары, МВт.

Энергия берудің өзіндік құнының құрылымында ең үлкен үлес салмағы амортизациялық аударымдар болады. Олардың үлес салмағы 50 % - дан астамға жетуі мүмкін. Олар басқа энергия объектілері сияқты, амортизация нормаларына және желілік кәсіпорынның негізгі қорларының құнына қарай есептеледі (ал жобалау кезінде – күрделі шығындарға қарай). Еңбек ақы шығындары өзіндік құнда шамамен 15-20 % құрайды және қызмет көрсету процестерін автоматтандыру және механикаландыру дәрежесіне байланысты болады.

В
энергосистемах может быть определена полная себестоимость энергии, которая рассчитывается как себестоимость франко-потребитель. При ее определении должны учитываться за­траты всех стадий производства, распределения, общесистемные расходы, а также и стоимость покупной энергии. При этом опреде­ляется полная, или коммерческая, себестоимость энергии, полезно доведенная до потребителя. Она состоит из следующей суммы за­трат:

мұнда S_э.ст.Электр станцияларындағы энергия өндіруге жұмсалатын жылдық толық шығындар, мың теңге; S_^сети желі құрылғысы – желілерді пайдалануға жұмсалатын шығындар, мың теңге;S_{об.сист}, S_пок - жалпы жүйелік шығыстар және сатып алынатын энергияға арналған шығыстар;W_потр -тұтынушыларға пайдалы жіберілген жиынтық энергия, оған қоса сатып алынатын энергия, МВт. сағ.