ҚОРЫТЫНДЫ Өз бетінше білім алуға деген қажеттілік жеке
тұлғаның дамуының сапасы, оның рухани өмі-
рінің қажетті элементі болып табылады, едәуір
еріктік күштердің көрініс алуымен, адамның
саналылығы мен ұйымдасқандығымен, өзін-өзі
жетілдіруіне ішкі жауапкершілікті өзіне қабыл-
даумен байланысты.
Жеке тұлғаның сапасына айналған өз бетін-
ше білім алуға деген орнықты қажеттілік өзіне
білім алуға деген қажеттілікті ғана емес, сон-
дай-ақ ақыл-ой еңбегіне деген қажеттілікті де
қамтиды.
Өз бетінше білім алу белгілі бір тұлғалық са-
паларды талап етеді: өзбетінділік, талаптылық,
бақылағыштық, иілімділік, жүйелілік, алды-
на танымдық міндеттерді қоя және шеше білу
және т.б. Өз кезегінде, бұл іс-әрекетпен жүйелі
түрде айналысу ақыл-ой дамуына анағұрлым
тиімді ықпал етеді.
Өз бетінше білім алу – жеке тұлғаның өзі бас-
қаратын, кәсіби білім беруді жетілдіруге қызмет
ететін мақсатты, жүйелі танымдық іс-әрекет,
сондай-ақ жалпы және кәсіптік білім берудің
үздіксіз жалғасы, оның арқасында білімдер
өзектендіріледі және кеңейеді, адамның рухани
дамуындағы олқылықтар толықтырылады.
«Өз бетінше білім алу» ұғымын анықтағанда
педагог-ғалымдар мен психологтар келесідей
маңызды сипаттамаларды пайдаланады: өз бе-
тінше білім алу субъектісінің бастамашылдығы
және өзбетінділігі; субъектінің жеке қызығу-
шылығы; мақсаттылық; жүйелілік, тұрақтылық;
бірізділік; өз бетінше білім алу жұмысы; субъек-
тінің жеке мүмкіндіктеріне сәйкес келу.
Осылайша, өз бетінше білім алуды білім алу-
шылардың өздері бастама көтеруімен және
басқаратын, осы іс-әрекеттің мақсатын, құрал-
дарын, оған жұмсалған уақытты анықтайтын
өзі-өзі жетілдіруді, ой-өрісті кеңейтуді, білім-
ділік деңгейін арттыруды, кәсіби құзыреттілікті
мақсат ететін белгілі бір сала бойынша білім,
білік және дағдыларға қол жеткізу бойынша
мақсатты, жүйелі, өзбетінше іс-әрекет ретінде
анықтауға болады.
49 ҚАЗА
ҚСТАННЫ
Ң
ҒЫЛЫМЫ
МЕН
Ө
М
ІР
І •
НАУКА
И
ЖИЗНЬ
КАЗАХСТАНА
•
SCIENCE
AND
LIFE
OF
KA
ZAKHST
AN