Досмурзин ержан



Pdf көрінісі
бет47/110
Дата19.02.2023
өлшемі8,45 Mb.
#69091
түріЛекция
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   110
Байланысты:
Madeniettanu 2011 Dosmurzin

Сән — Мода әдемілікпен өте тығыз байланысты. 
Әдемілік бүл эстетиканы ң ең маңыздылықты кате- 
гориясы. Әдемілік заттардың болмыс ішіндегі қүбылыс- 
тардың эстетикалық сипаттамаларын қамтиды. Атап 
айтқанда: қалы птасулы ғы н, көрнектілісін, жарасы- 
мының. Ш ығыстың бір сүлтаны әдемілік, туралы былай 
деген. “Әдемілік ақш аның өлшемінен де, санынан да, 
қымбат” , Белгілі Советтік педагог В.А. Сухомлинский 
әдемілік туралы айтқан. “Әдемілік сезімділікті, ар-үятты 
тәрбиелеудің қүралы ”. Тіпті балалық шақта, әсіресе жас 
өспірімділікте, адам эстетикалық қүндылықтардың, жеке 
игеруін, үйренуі қажет, және бүл игеруі өмір бойы 
жалғасуы өте маңыздылықты”.
Әдемілік түсінігін адамның сыртқы немесе ішкі түр 
сипатын, оның ісін, әрекетін, көркемділік шыгарманың 
түрім ен-м азм үны н сипаттауға, пайдалануға болады. 
Сонымен қатар әдемілік өзінің барлықты, әртүрлі жагы- 
нан (ягни Грация*, жылтыраулық, судыраулық, т.б.) 
эстетикалы қ категориялы қ түсінігім ен, заттардың, 
қүбылыстардың эстетикалық қасиеттерінің бөлектілік 
жақтарын ашады және бағалайды. Әдемілік бүл жағы- 
нан өзінің тарлықтығын эстетикалық мағынада анық- 
тайды. Мысалы үшін, адамның сыртқы сүлулығы оны 
кереметті адам деп айтуга негізділік бере қоймайды.
В.Гюгоның “П ариж Қүдай анасының Соборы” атты 
ром аны ндағы кей іп кер і Квазимодо өзін ің сы ртқы
ж а н т ү р ш іг е р л ік к ө р ін іс ін е қ а р а м а с т а н , ө зін ің
ақылақтық-адамшылық жағынан кереметтілі.
116


Мәдениеттану
Сәнге деген көзқарастар тарихи өзгермелі. Адамның 
Сәнділікті — Модалықты деген идеалына* — Марксистік- 
Лениндік, эстетикалық көзқарасы жағынан жанжақтылы 
д ам ы ған , өзін е рухани б а й л ы қ т ы , а р -о ж д а н д ы қ
тазалықты және дене көркемділігін бірлестірген адам 
болып келеді.
Сән — Сәнділіктің өзі, жақсы эстетикалық талғам- 
ның, туа біткен мәдениеттің, дарындылықтың, құштар- 
лықтың және армандаулардың қорытпасы.
Эстетикалық талғамның Сәнділіктегі тәнділік көрі- 
нісі, оның тікелей ашылып көрінуінде. Бүл субьектінің* 
немен қары м -қаты н ас ж асайты ны ны ң бағытталған 
сезімділік жауабы.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   110




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет