Досмурзин ержан
Грациямен* тікелей байланы сты . Грация
жүктеу/скачать 8,45 Mb. Pdf көрінісі
|
Madeniettanu 2011 Dosmurzin
- Бұл бет үшін навигация:
- (Ф ичино*., П и каделло-М ирандола.,)
- Арождандылық”
- (Шефсбери., Хатчесон*., Хоум.*,)
- Винкельман*., Лессингте.*
- (әйел м ен ерді)
- Балет
| Грациямен* тікелей байланы сты . Грация бүл эсте-
тикалық* үғымы. Грация адамның ішкі жандүниесінің әдемілігін, ерекшелікті қозғалыс арқылы шығатынын анықтайды. Бидің грациялы қты қозғалы сы туралы сөздерді, үғымдардЫ көп естіп, біліп көреміз. Бүл мағыналықта, адамның қозғалыстары немесе түрыс кө р ін істер і ж әне ә у ен н ің , бидің нем есе суреттің грациялықтысы туралы да айтылады. Н е о п л а т о н и к а л ы қ * э с т е т и к а с ы н ы ң ө к іл д е р і; (Ф ичино*., П и каделло-М ирандола.,) Г р а ц и я н ы , қозғалыстың қүпиялықты-әдемілікті көріністері ретінде бағалайды. Ф .Шиллер*, өзінің “Грация және Арождандылық” мақаласында Грацияның қозғалыспен байланыстысын дәлелдеп, Грация арқылы, адам ішкі жанының өзгеріс- терін, қозғалыс арқылы көрсете алатынына тоқталған. Би өнерінде, Грация үғымы XVIII—XIX ғасырларда кең пайдаланған. Ағылшындық ағартушылары; (Шефсбери., Хатчесон*., Хоум.*,) Грацияда, әдеміліктің ар-ождан- дылықтысының эквивалентісін* (баламасын) көрді. Бүл әдеміліктің ар-ождандылықтық эквивалентісі, бостан- дылықты, байлықты, қанаушылықпен-қуғыншылықпен басы лм аған, ж әне уақы тпен ш ектелм еген уақы т- ты лы қтағы , адам ны ң табиғаты нда, өте кеңш ілікті айқындалады. Грацияның ар-ождандылықты маңыз- дылығы туралы Винкельман*., Лессингте.*, жазады. 181 Мәдениеттану Биде ең бастысы әуенді сезінуді үйрену. Адам биле генде өзінің сезімдерін қозғалыс-қимыл арқылы біл- діріп танытады. Бидің ең басты қызметі, адамдарды (әйел м ен ерді) б ір -б ір ін е ж а қ ы н д а с т ы р у , тан ы сты р у , тілдестіру. Бүл жағдайда, би ең қолайлы, ең кешірімділі әрекеті болып келеді. Би өнері арқы лы адам өзіне үнатқан, өзіне сәйкестілі жанға өзінің жандүниесінің қозғалы сы н, сезімділікті көздерінің қарасы н, ойын жеткізіп, серіктесін өзіне қарай бүрып тартады. Бүл ж а гы н а н б и д ің м ә д е н и е т т іл ік т ік , т ә р т іп т іл ік т ік , кешірімділіктік көріністері бекінеді. Сонымен қатар- Би адамдардың өз аралықтарындағы қарама-қайш ы- лықты қатынастарының, тартыстарының, бейбітшілікті реттеуіндегі және бейбітшілікпен-келісімге әкелетін өте ы ңғайлықты, көмектесетін жолы, әрекеті. Бидің ең жоғарғы түрі — Балет*. Балет бүл би мен әуеннің тіркестілігінде негізделген сахналықты өнер немесе әуенділікті-хореографиялық* қойылымы. Балетте Әуен, Би, Драмалық әрекеттері, бейнелеу өнерінің элемент- тері, органикалықты* тіркеседі. Бүл жинақтылықты жанрдың түбірлері, тереңділікті ертеліктікке кетеді. Өзінділікті өнер ретінде, Балет Италияда, Қайта-Өрлеу дәуірінде ғана өмірленеді. Аздылықты, мимикалықты және билеулік сахналық көріністері, маскарадтардың*, (бет-перделіктердің) жүрістердің, той-томалақтардың қүрамдарына, тіпті сайыстарга да кірді. Бүл уақытта, азнаулықтылы хореографиясымен бүларга халықтық билер енгізілді. XVII ғасырдың аяғында Балет өнердің түрі ретінде, ресми түрде танылды. Ал XVIII ғасырда жекелікті өнер түріне бөлектеніп дамиды. Балетте - би өзімен өнердің, жинақтаулық орталығын қамтып өзінде, әуен мен театр- ды органикалықты* біріктіреді. Би балетте хореогра- 182 Мәдениеттану ф и ял ы қ қ о зғалы сты ң негізі болы п келеді. Б үнда сюжеттің оқиғаларын, қатысушылардың мінездерімен, жағдайларын танып білеміз. Алғашында Балет көне- аң ы зд ы л ы қ м азм ү н д ы л ы ғы бар, о п е р а л ы қ ж ән е драмалық* көріністерінде, интермедиялар* түрінде болды. Балет өнеріндегі пластикалықтық* бүл қозға- лыстардың үндестіліктісі, әсемділіктісі. Мысал ретінде; “Д у н к а н А й с е д о р а н ы ң Б и і” к о й ы л ы м ы н д а ғ ы жүктеу/скачать 8,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|