| ШӘКӘРІМ ҚҰДАЙБЕРДІҰЛЫ
(1857–1931)17
Туған жері: қазіргі Шығыс Қазақстан облысы (бұрынғы Семей облысы), Абай ауданы, Шыңғыстау бөктері.
Қызметі: әрі лирик, әрі эпик ақын, сазгер, әнші, прозашы, аудармашы, тарихшы, философ, ғалым-зерттеуші, мәдениет қайраткері, терең ойшыл.
Маңызды деректер:
Шәкәрім – Абайдың немере інісі, өйткені әкесі Құдайберді – Абайдың ағасы.
|
7 жасында әкеден жетім қалды және 7 жасында өлең шығарып жаза бастаған.
|
1878
|
20 жасында өз елінде Ысқақтың орнына бір сайлау болыс болады.
|
1881
|
Болыстықты Абайдың ақылымен Оспанға өткізеді.
|
1905-1906
|
Қажылық сапар шегеді. Меккеге барған осы сапарын пайдаланып ақын өзінің байырғы арманын жүзеге асырады. Ыстамбұл, Париж кітапханаларынан туған халқының тарихына қатысты кітаптарды оқиды. Жиналған материалдарды негізінде «Түрік, қырғыз, қазақ хандар шежіресі кітабын жариялайды.
|
1909-1910
|
Ел ортасын тастап оңаша елсізге кетіп, Шыңғыстаудың қойнауындағы Шақпақ деген жерде өмір сүре бастайды. Шығармашылықпен айналысты.
|
1912
|
Семейде 1878–1904 ж.ж жазған өлеңдері «Қазақ айнасы» деген атпен жеке кітап болып басылып шыққан.
|
1931
|
Жазықсыздан-жазықсыз атылды.
|
1957-1958
|
Шәкәрімнің жазықсыз өлімі туралы мәселе қозғалған. Ол мәселені СССР прокуратурасы қарап, 1958 жылы 2 қазанда Шәкәрімнің қылмысы жоқ деп ақтап шықты.
|
1959
|
«Қазақ әдебиеті» газетінде оның бірнеше өлеңі жарияланды.
|
Шығармашылығы
Ол жиырмадан астам ән шығарған.
Еңбектері:
«Түркі, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі» (Орынбор, 1911)
«Қазақ айнасы» өлеңдер жинағы (Семей, 1912)
«Мұсылмандық шарты»
«Бәйшешек бақшасы» (проза)
«Қайғылы роман» (проза)
мысал өлеңдер, жұмбақ өлеңдер, нақыл сөздер
Абай өмірбаяны
«Қазақ лұғаты» еңбегі
«Мұсылмандық белгісі» кітабы
«Түрік хандар шежіресі»
«Жайлаудың басы мен айтысы»
«Ұждан», «Қолшатыр бұйрығы» әнгімелері
«Үш анық»
«Жан мен тіршілік туралы»
«Адам баласының шын бақытты өмірі туралы әңгіме»
Ақан сері туралы шығарма
Поэмалары:
«Қалқаман-Мамыр» поэмасы (1888)
Достарыңызбен бөлісу: |
