Әлем флорасы мен фаунасы пәнінің мақсаты мен міндеттері
жүктеу/скачать 83,87 Kb.
|
| Биоценоз (био... және гр. koіns — жалпы) — тіршілік жағдайлары азды-көпті біркелкі орта өңірін мекендейтін жануарлардың, өсімдіктер мен микроорганизмдердің жиынтығы[1]; Құрлықтың немесе судың белгілі бір бөлігін мекендейтін, сондай-ақ, өзара және тіршілік ортасының табиғат жағдайына бейімделген жануарлар, өсімдіктер, саңырауқұлақтар, микроорганизмдер жиынтығы; тірі ағзалар бірлестігі.[2]
Биоценоз терминін неміс гидробиологы К. Мебиус ұсынған (1877). Биоценоз — биогеоценоз құрайтын организмдердің жиынтығы. Олар тіршілік үшін күрес, табиғи сұрыпталу, т.б. эволюция факторларының нәтижесінде қалыптасады. Биоценозбарлық организмдердің белгілі бір жер көлеміндегі биологиялық жиынтығы мен биологиялық өнімділігі және олардың құрылымы арқылы сипатталады. Биоценоздың кеңістік құрылымы бірдей емес түрлердің кеңістікте бір-біріне сәйкес орналасуын (мысалы, орман қабаттары), түрлік құрылымы бүкіл организмдердің түрлік құрамын және олардың құрамындағы жеке түрлердің сан мөлшерін, ал, қоректік құрылымы қоректік тізбектердің ерекшеліктерін білдіреді.[3] Табиғаттағы зат алмасу процесіне байланысты Биоценоздағы организмдерді 3 топқа бөледі: продуценттер (өндірушілер); консументтер (тұтынушылар); редуценттер (ыдыратушылар). Табиғи байлықты тиімді, ұқыпты пайдалану үшін Биоценозды жан-жақты зерттеудің маңызы зор. 5. Биоценоздардың уақыт пен кеңістіктік бойынша өзгерулерінің негізгі заңдылықтары. Биоценоз дегеніміз - белгілі бір аумақта тұратын тірі тіршілік иелерінің жиынтығы, ол бірқатар көрсеткіштер бойынша басқаларынан өзгеше. Барлық организмдердің экологиялық талаптары бірдей. Биоценоздың өмірі - қатысушылардың әрқайсысы рөл атқаратын иерархиялық қатынас. Биоценоздың құрылымы Түр құрылымы белгілі бір биологиялық бірліктегі әр түрлі топтардың өкілдерінің сан алуандығы мен санын сипаттайды. Бай және кедей биоценоздарды ажыратыңыз. Олардың кез-келгенінде оның көрінісін қалыптастыратын доминанттар бар. Доминантты түрлер, онсыз басқа организмдердің тіршілік етуі мүмкін емес, түзеткіштер деп аталады. Олардың азаюымен биоценоздың өзі өзгереді. Кеңістік құрылымы Кеңістіктік құрылым өсімдіктердің таралуымен сипатталады. Түстер - бұл қауымдастықтың тік құрылымы, олардың әрқайсысы ерекше сипаттамаларға ие. Ағаш қабаты биік ағаштардан тұрады. Олардың жапырақтары күн сәулесінен жақсы өтеді, олар екінші деңгейлі ағаштарға түседі. Көлеңкелеу жағдайында бұталар мен асты сызылған ағаштар өсетін өсімдіктер қабаты қалыптасады. Өсімдіктің төменгі сатысы болашақта бірінші деңгейге дейін өсетін жас ағаштармен бейнеленген. Орман шөптері мен көпжылдық өсімдіктер шөпті-бұталы қабатты құрайды. Топырақ мүк-лихен қабатымен жабылған. Өсімдіктердің кеңістіктік құрылымы жануарлардың түрлер құрамына әсер етеді. Өсімдіктердің регионалдық географиясы. жүктеу/скачать 83,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|