Эмбриология
10-Тарау. Жүйке тіні 1 0 .6 -сур ет. Бас миы қыртысының жүйкелік жасушаларының ультрақурылымдық
жүктеу/скачать 74,12 Mb. Pdf көрінісі
|
Афанасьев
- Бұл бет үшін навигация:
- — плазмолемма; 2 — ядро; 3 — түйіршікті эндоплазмалық тор (хроматофилді денешік); 4 — Гольджи кешені; 5 — лизосома
| 276
10-Тарау. Жүйке тіні 1 0 .6 -сур ет. Бас миы қыртысының жүйкелік жасушаларының ультрақурылымдық құралуы(И.Г. Павловабойыншасхема): 1 — плазмолемма; 2 — ядро; 3 — түйіршікті эндоплазмалық тор (хроматофилді денешік); 4 — Гольджи кешені; 5 — лизосома- лар; 6 — митохондриялар; 7 — нейрофиламенттер; 8 — микротүтікшелер; 9 — ден дрит; 10 — аксодендритті синапстар; 1 1 — аксосомалық синапстар (10.5-суретті караңыз, б, в). Микро түтікшелер және олармен байланыскан нәруыздар заттардын цитоплазмадағы тасымалын, әсіресе аксондағы, камтамасыз етеді. Аралык филаменттер нейрондардың және өсінділерінін дене пішінін калыптап, механикалык кызметті аткарады. Актинді фила менттер баска нәруыздармен бірге, нейронный денесінін және өсінділерінін пішінін өзгертуге катысады (мысалы, өсу конусында). Дендриттер (dendriti) рецепторлармен басталатын, тармакталған өсін- ділер. Олардың проксималды бөліктерінде жасушаның денесіндегідей ор- ганеллалары болады: хроматофилді заттың түйіршіктері, митохондриялар, нейротубулалардың (микротүтікшелердің) және нейрофиламенттердің көп мөлшері. Дендриттердің плазмолеммаларында рецепторлар болғандыктан олар козуды перикарионға өткізеді. Дендриттердін есебінен нейронный 10.2. Нейрондар 2 7 7 рецепторлык беткейі 1000 жэне одан да көп есе артады. Мысалы, мишыктын кыртысты затыныц алмұрт тәрізді нейронының (Пуркинье жасушала- ры) дендриттері рецепторлык беткейдін ауданын 250-ден 27 000 мкм2-ге дейін ұлғайтып, бұл жасушалардың үстіцгі бетінде 200 000 дейін синапстык аяктамалар аныкталады. Көп нейрондардың дендриттерінде кішкене өсінділер — тікенектер болады. Олар динамикалы кұрылымдар, өздерінің пішінін, көлемдерін өзгертуге кабілетті, бұл нейрон денесіне жүйкелік импульстің синапстык жеткізілуіне эсер етеді. Аксон (axon) импульсті жасушаның денесінен әкететін өсінді. Оның үзындығы бірнеше микрометрден метрге дейін толкиды. Аксонның кұрамында митохондриялар, нейротубулалар, нейрофиламенттер, эндоплазмалык тор, диаметрі 0,5 мкм шамасында мультивезикулярлык денешіктер болады. Ак сонный нейрон денесінен бөлінетін жері аксондық төбеіиік деп аталады. Бұл кимыл потенциалының генеранияланатын жері. Бүл аймакта плазмо- леммада көптеген иондык каналдар орналасады. Иондык каналдар ашык, жабык немесе белсенділігі жойылған (инактивацияланған) болуы мүмкін. Тыныш жаткан нейронда мембраналык тыныштык потенциалы 60—70 мВ. Тыныштык потенциалы жасушадан Na+ шығару аркылы пайда болады. Na+- және К+-каналдарының көбі бұл мезгілде жабыктұрады. Каналдардың жабык жағдайынан ашык жағдайға ауысуы мембраналык потенциалмен реттеледі (10.7-сурет). жүктеу/скачать 74,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|