Химия және химиялық технология факультеті
жүктеу/скачать 1,64 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Өсімдік шикізатынан фенолдарды алудың жалпы әдістері
| Лекция 6-8: Фенолдар, полифенолдар, флавоноидтардың биосинтезі. Қасиеттері және фенолдар мен полифенолдардың функциясы. Полифенолды қосылыстары бар өсімдік шикізатын өңдеу технологиясы.
Фенолды қосылыстар – сақинасында бір немесе бірнеше гидроксильді тобы бар ароматты табиғатты зат. Табиғи екіншілік қосылыстардың арасындағы бұл ең көп түрі, фенол барлық өсімдіктің әрбір жасушасында кездеседі. ОН тобының санына байланысты бір атомды (мысалы, фенолдың өзі), екі атомды (пирокатехин, резорцин, гидрохинон) және үш атомды (пирогаллол, флороглюцин және т.б.) фенолдар болып бөлінеді. Бұларға жататындар: фенолқышқылдары, әр түрлі нафтолдар, кумариндер, флавоноидтар, антрахинондар, тері илегіш заттар және т.б. Фенолды қоспалар өсімдікте мономер, димер, олигомер (мұндай заттар зат алмасу процесіне белсенді қатысады) және полимерлер (әдетте олар жасуша қабырғасына – лигнин – түрінде немесе вкуолдарда – таниндер түрінде жинақталады) жеке түрінде немесе гликозид түрінде кездеседі. Фенолды қосылыстардың классификациясы басты көміртекті қабырғадан тұрады: – жай фенолдар (окси-, ди -, триоксибензолдар); – фенол қышқылдары; фенолды спирттер, ацетофенондар, фенолуксус қышқылы; оксикорич қышқылдары, кумариндер, хромондар; лигнандар; ксантондар; антраценділер; әр түрлі топ флавоноидтары; Өсімдік шикізатынан фенолдарды алудың жалпы әдістері Фенолды және оған жақын жеке класты қосылыстарды бөліп алудың жалпы әдістері кітаптың алдыңғы бөлімдерінде көрсетілген. Бұл бөлімде өсімдікте кездесетін жай фенолдардың және C – C (C-O-C) – фенолды димерлердің, тримерлердің бөліп алынуын қарастырамыз. C – C және (C-O-C) фенолды димерлерді бөлу үшін кепкен жеңіл өсімдік шикізатын үш сағат бойы қайнаған метанолмен экстрснирлеу арқылы бөліп алады. Жайлы жағдайда кепкенше концентрленген метанолды экстрактыны таза суда ерітіп және содан кейін н гексанмен, хлороформмен, этилацетатпен және н-бутанолмен фракциялайды. Хлороформды фракцияны бірінші бензолмен элюирленген, содан кейін бензол – ацетатпен элюирленген силикагелді колонкаға фракцияны құяды. Элюирленген қоспа фракциясының құрамын (17:3 және 13:7) жеке жеке препаратты ЖЭСХ (80% C әдісімен рехроматографиялайды. Бутанолды экстрактінің хроматографиясын Sephadex LH-20 бағанасында жүргізеді, элюент ретінде сулы метанол (0 – 100%) қолданылады. Фракцияны 20% сулы метанолмен элюирленген рехроматографияны RP – 18 сорбентімен және жылжымалы фаза 40 -50% сулы метанол бөліп алады.. Заттарды элюирлеуді сорбент полиамид немесе целлюлоза негізіндегі 5-30% сірке қышқылы болған жағдайда метил спирті концентрациясының өсуі негізіндегі метил спиртінің хлороформмен қоспасымен, спирттің концентрациясының өсуінің негізіндегі сулы-спиртті қоспасымен жүргізеді. Жеке флавоноидтарды бөлудің арнайы әдістері бар. Сонымен, жапондық софора бүршіктерінен рутинді бөлуде экстракцияны ыстық сумен жүргізеді. Сулы бөлікті салқындату кезінде рутин тұнбаға түседі, оны фильтрлейді және спирттен қайта кристалдау арқылы тазалайды. жүктеу/скачать 1,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|