Химия және химиялық технология факультеті

«Антиоксиданттардың синтезі мен бөліну химиясы мен технологиясы» дисциплинасы бойынша зертханалық жұмыстарға методикалық құралы. «5В072100-Органикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығын дайындау бағытында типтік оқу жоспары негізінде жасалған.

Литвиненко Ю.А.

Бұл методикалық құралда келтірілген зертханалық жұмыстар Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Фармокопеи негізінде жасалған; ҚР-ның Флора жабайы және емдік өсімдікерінің биологиялық активті заттарын сандық және сапалық анықталу методикасы келтірілген, тұнба және қайнатпа алу жолдары қарастырылған.

Аралық бақылауға арналған сұрақтар

1. 
   Стандарттар: өсімдік шикізаты, субстанция және дәрілік формалар үшін ГОСТ, ССТ, УФМ, ФМ, зертханалар, жартылай өндірістік, өндірістік регламенттер.
   
2. 
   Өсімдік шикізатының идентификациясы (өсімдік шикізатының сапалылығы, биологиялық белсенді заттар үшін сапалық реакциялар, қағазды және жұқа қабатты хроматография).
   
3. 
   Өсімдік шикізатын жинауға, сақтауға, зиянкестердің өсімдік шикізатына әсеріне қойылатын талаптар.
   
4. 
   Өсімдік шикізатының сапасын анықтайтын көрсеткіштер (ылғалдылық, экстрактивті заттар, жалпы күл, 10%-HCl—да ерімейтін күл). Макро- және микроэлементтер.
   
5. 
   Фитопрепараттар, биологиялық белсенді заттар алу мақсатында еріткіштерге қойылатын талаптар.
   
6. 
   Биологиялық белсенді заттар және еріткіштер арасындағы байланыс. Гидрофобты және гидрофилді еріткіштер.
   
7. 
   Өсімдік шикізатынан фитопрепараттар, субстанциялар және дәрілік құралдар алуға және өңдеуге қолданылатын түсіндірмелер мен терминдер.
   
8. 
   Өсімдік шикізатынан біріншілік синтезделінетін заттарды алу технологиясы.
   
9. 
   Өсімдік шикізатынан екіншілік синтезделінетін заттарды алу технологиясы.
   
10. 
    Өсімдік шикізатынан қайнатынды алудың технологиялық сызбасы (тиімді еріткіш, шикізат-еріткіш қатынасы, уақыт, экстракцияның қалдықсыз бөлінгіштігі, температура).
    
11. 
    Өсімдік шикізатынан тұндырынды алудың технологиялық сызбасы (тиімді еріткіш, шикізат-еріткіш қатынасы, уақыт, экстракцияның қалдықсыз бөлінгіштігі, температура).
    
12. 
    Өсімдік шикізатынан биологиялық белсенді компелексті алу кезіндегі технологиялық сызбаға қойылатын талаптар.
    
13. 
    Дәрілік формаларды классификациялау. Белгілі субстанциялардан алынатын дәрілік формаларға қойылан талаптар.
    
14. 
    Биологиялық белсенді заттар және олардың құрылымдарының арасындағы байланыс.
    

Экзамен сұрақтары

1. 
   Кіріспе «Өсімдік шикізатын өңдеу
   
2. 
   Технологиялық процесстер негізі
   
3. 
   Дәрілік өсімдік шикізатын дайындаудың негізі
   
4. 
   Шикізатты жинау және алғашқы өңдеу
   
5. 
   Дәрілік өсімдік шикізатын дайындаудың жалпы ережелері
   
6. 
   Дәрілік өсімдік шикізатын кептіру
   
7. 
   Шикізатты ұсақтау және себелеу
   
8. 
   Дәрілік өсімдік шикізатын ұсақтау қондырғылары
   
9. 
   Дәрілік өсімдік шикізатын себелеу қондырғылары
   
10. 
    Сұйықтықтарды айдау процессі
    
11. 
    Сұйық орталарды айдау қондырғылары
    
12. 
    Ситалы механизмдер
    
13. 
    Пресстеу
    
14. 
    Тұну
    
15. 
    Фильтрация
    
16. 
    Центрифугалау
    
17. 
    Жылулық процесстер:қыздыру, суыту, конденсация
    
18. 
    Буландыру: вакуумды, көптекті
    
19. 
    Кептіру
    
20. 
    Өлшеп орау және бумалау
    
21. 
    Экстрагирлеу процесінің технологиялық негізі
    
22. 
    Тұнбаларды алу технологиясы
    
23. 
    Экстракт алу технологиясы
    
24. 
    Эфир майларын алу технологиясы
    
25. 
    Сироп алу технологиясы
    
26. 
    Танин алу технологиялық схемасы (30 грамм таза танин)
    
27. 
    Материалдық балансты есептеу
    
28. 
    Фитопрепараттардың өндірістік даму сатылары.
    
29. 
    Классификация: шикізат, фитопрепараттар және материалдар и БАЗ.
    
30. 
    Негізгі нормативтік документтер: шикізатқа, материалға, БАЗдарға.
    
31. 
    Өсімдік шикізатына қысқаша мінездеме: өсімдік шикізатының көзі.
    
32. 
    Өсімдік шикізатының классификациясының түрлері.
    
33. 
    Шикізатты жинау және алғашқы өңдеу.
    
34. 
    Өсімдік шикізатын кептіру.
    
35. 
    Дәрілік өсімдік шикізатының сапасын
    
36. 
    Көмірсулар: көмірсулар классификациясы, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
37. 
    Дисахаридтер, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
38. 
    Олигосахаридтер, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
39. 
    Полисахаридтер, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
40. 
    Көмірсулардың өсімдіктерде бөліну әдістері және кездесуі.
    
41. 
    Карбон қышқылының классификациясы.
    
42. 
    Карбон қышқылының өсімдіктерден бөлінуі.
    
43. 
    Карбон қышқылына сапалақ анализ.
    
44. 
    Карбон қышқылының өсімдік шикізатынан алудың жалпы әдістері.
    
45. 
    Корич қышқылының пайда болу механизмі.
    
46. 
    Шиким қышқылының биосинтезі.
    
47. 
    Префен қышқылының биосинтезі.
    
48. 
    Фенолкарбон қышқылдарының биосинтезі.
    
49. 
    Фенолдар: классификация, өсімдікте таралуы, фенол және полифенолға бай дәрілік өсімдіктер.
    
50. 
    Өсімдік шикізатыннан фенолды алудың жалпы әдістері.
    
51. 
    Фенолың бөлінуі және сапалық анықтау.
    
52. 
    Липидтер: майлардың құрылымы, майлардың биосинтезі, майлардың қасиеттері.
    
53. 
    Өсімдік және жануартекті майлар классификациясы.
    
54. 
    Витаминдер: классификация. Химиялық қасиеті.
    
55. 
    А тобының витаминдері, маңызы, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
56. 
    В тобының витаминдері, маңызы, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
57. 
    С тобының витаминдері, маңызы, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
58. 
    К тобының витаминдері, маңызы, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
59. 
    РР тобының витаминдері, маңызы, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
60. 
    D тобының витаминдері, маңызы, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
61. 
    Е тобының витаминдері, маңызы, биологиялық ролі және өсімдіктерде таралуы.
    
62. 
    Ферменттер: классификациясы, химиялық қасиеті, организмдегі химиялық рөлі Белоктар: классификация, биологиялық ролі, химиялық қасиеті.
    
63. 
    Флавоноидтар: классификация, биологиялық ролі және таралуы, бөліну әдістері.
    
64. 
    Флавоноидтар биосинтезі: Робинсон бойынша және шиким қышқылынан.
    
65. 
    Катехинде биосинтезі.
    
66. 
    Тері илегіш заттар: классификация, биологиялық ролі және табиғатта таралуы, бөліну әдістері.
    
67. 
    Эллаг қышқылдарының кейбір биогенетикалық байланысы
    
68. 
    Кндинсерленген тері илегіш заттар пайда болу механизмі: флавандиол-3,4,катехин аутоконденсациясы, катехиннің тотығң полимеризациясы, флавандардың полимеризациялануының радикалды механизмі.
    
69. 
    Антрацентуындылары: классификация, биологиялық ролі және табиғатта таралуы, бөліну әдістері.
    
70. 
    Антрахинон биогенезі.
    
71. 
    Алкалоидтар: классификация, биологиялық ролі және табиғатта таралуы, бөліну әдістері.
    
72. 
    Жай және күрделі фитопрепараттар,өндіріс ерекшелігі.
    
73. 
    Дәрілік БАЗ түрлерінің алуандығы, спецификалық ерекшеліктері және өндіру технологиясының ерекшеліктері.
    
74. 
    БАЗ өндіріс қалдықтарын утилизациялау. Фармацевтикалық өндірістегі экология.