Ii. Негізгі болім
Витамин тапшылығының дамуын тудыратын факторлар
жүктеу/скачать 2,8 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Витаминдер шеруі
| Витамин тапшылығының дамуын тудыратын факторлар:
Экзогендік бастапқы гипо- және авитаминозға әкелетін себептер; Эндогендік екіншілік гипо- және авитаминоздың дамуын тудырады. Витаминдер Суда еритіндер Суда еритін витаминдерге: тиамин, рибофлавин, панготен қышқылы, никотин қышқылы, пиридоксин, кобаламин, никотинамид, аскорбин қышқылы, биотин, инозит, холин, рутин, фолий қышқылы, парааминобензой қышқылы және т.б. (В1, В2, В3, В5, Вб, В12 В5, РР, С, Н, Р және т.б.) енеді. Майда еритіндер Майда еритін витаминдерге: ретинол,кальциферол, токоферол, филлохинон, убихинон, алмастырылмайтын май қышқылдары (А, Д, Е,К) және т.б. кіреді. 1881жылы орыс дәрігері Н.И.Лунин өз эксперименттері негізінде тамақ құрамындағы қандайда бір ерекше заттардың болмауынан ауруға ұшырауын анықтады. 1911жылы поляк ғалымы К.Функ тазартылмаған күрішпен қоректенген көгершіндерді сал(паралич) ауруынан емдеген затты күріш кебегінен алды. Ол бұл затты витамин(лат.vita-тіршілік) деп атады. Тағамда витамин мол болса,организмнің жұқпалы ауруларға төзімділігі артып,қартаю процесі тежеледі,дәрілік заттардың тиімді әрекеті артады. Витаминдер организмнің күнделікті тіршілігінде жұмсалады.Сондықтан витаминдер қорын толықтырып отыру керек.Тәулігіне бір адамға 200 мг витамин қажет.Витаминдердің құрамына С,О,Н элементтерінен басқа N, S, Cl элементтері,сондай-ақ әр түрлі функционалдықтоптар:гидроксил,карбоксил,амин,т .б. топтар кіреді.Витаминдер химиялық құрамы және физикалық күйі тұрғысынан бір-біріне ұқсамайды, бірақ барлығы да ферменттермен бірге май,көмірсу,белок алмасуларына қатысады,катализдік рөл атқарады. Витаминдер шеруі: А витамині- организмнің өсуіне қатысады. А витаминінің жетіспеушілігі ішек аурулары мен респираторлық инфекциялардың қаупін 2-3 есеге жоғарылатады. Aдам қараңғыда көре алмайтын “тауық соқыр” ауруына шалдығады .А витамині(ретинол)-көздің көру қабілетін арттырады,терінің жаңаруына,зақымданған жері болса оның тез жазылуына әсер етеді,жас ағзадағы сүйектің қатаюына,бүйректі қорғауға ықпалы бар. А витамині балық майында,сиырдың бауыры мен сары майда,жұмыртқа мен сүтте бар.А витамині каротині бар тағамдарды пайдаланғанда қалпына келеді.Каротин сәбізде,көк жуа,қызыл бұрыш,өрік,асқабақ пен қызанақта кездеседі. В1 (тиамин,кокарбоксилаза) - ағзадағы көмір қышқылы мен су айналысының тепе-теңдігін реттейді,атеросклероздың дамуын тежейді. • В6(пиридоксин,пиридобене)- жүйке жүйесінің қызметін реттейді,амин қышқылының және майдың айналысын арттырады.Жүректің қалыпты жұмыс істеуін жақсартады. В12(цианкобаламин)- эритроциттердің қалыпты жетілуі үшін қажет,қан айналымын реттейді,қаназдық ауруының алдын алуға себеп болады. В витаминдері көбіне ет өнімдерінде кездеседі. Теңіз капустасы,соя,қара нан -В6 витаминіне бай. С витамині(аскорбин қышқылы)-орталық жүйке жүйесіне оң әсер етеді,инфекцияға қарсылықты күшейтеді.Қатерлі ісіктің пайда болуына жол бермейді. С витамині(аскорбин қышқылы)-орталық жүйке жүйесіне оң әсер етеді,инфекцияға қарсылықты күшейтеді.Қатерлі ісіктің пайда болуына жол бермейді. С витамині-суық тиюден болатын тұмауға да таптырмайтын ем.С витамині адам ағзасында өздігінен түзілмейді. Мұны итмұрыннан, қызыл бұрыштан, қырыққабаттан,лимоннан алуға болады.Әсіресе лимон шырынын табиғи түрде пайдаланған жөн. Д витамині(рокальтрол,вигантол)-фосфор- кальцийлі алмасуды күшейтеді,сүйектің минералдануы мен қатаюына ықпалы бар.Мешелге қарсы қолданы Д витамині(рокальтрол,вигантол)-фосфоркальцийлі алмасуды күшейтеді,сүйектің минералдануы мен қатаюына ықпалы бар.Мешелге қарсы қолданылады. • Д витаминін жұмыртқаның сары узы мен сүт,балық арқылы пайдаланамыз.Күннің астында 10-15 минут жүргеннің де пайдасы бар. Е витамині(токоферол,эвитол)- белок пен майдың алмасуына ықпалы бар,ағзаға ауа жетіспеген кезде демеп жіберетін қабілетке ие, қан тамырлар Е витамині(токоферол,эвитол)- белок пен майдың алмасуына ықпалы бар,ағзаға ауа жетіспеген кезде демеп жіберетін қабілетке ие, қан тамырларының қызметін реттейді. • Е витамині- жұмыртқада, өсімдік майларында, яғни қыста пайдаланатын тағамдарда көбірек болады. жүктеу/скачать 2,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|