Issn 2226 1176 индекс 75756

МЕНЕДЖМЕНТ В ОБРАЗОВАНИИ № 1,  2015 г. 
100
В мировой практике электронное обучение 
стало неотъемлемой частью современного об-
разования.  С 2011 г. в некоторых школах стра-
ны  запустили  пилотный  проект  «E-Learning» 
– систему электронного обучения. 
Школьное  образование  является  осно-
вой  интеллектуального  потенциала  страны. 
Школьное  образование  только  тогда  будет 
качественным если все аспекты учебной дея-
тельности  образовательного  учреждения  бу-
дут на должном уровне в соответствии с миро-
выми  стандартами:  содержание  образования, 
кадровый состав, формы и методы обучения и 
воспитания, материально- техническая база. 
Анализируя  мировую  образовательную 
систему  на  примере  Финляндии,  Сингапу-
ра  и  Японии  с  точки  зрения  причастности  к 
школьной практике хочу сказать, что данные 
преобразования могут внести большой вклад 
в  повышение  результатов  развития  школы, 
улучшения  качества  знаний  учащихся  и  пра-
вильной организации воспитательной работы 
в  нашей  школе.  Последнее  десятилетие  ухо-
дящего  века  поставило  нашу  школу  в  ситуа-
цию  необходимости  введения  существенных 
изменений  в  систему  обучения  и  воспитания 
учащихся.  Эти  изменения  должна  обеспечить 
реформа школы, которая продиктована модер-
низацией образования.
Преобразования      происходящие  в  миро-
вой  образовательной  системе  коснутся  и  на-
шей школы.    До настоящего времени мы пока 
используем консервативные   методы и формы 
преподавания,  иначе  их  можно  назвать  уста-
ревшими.  Школа  выполнит  свою  функцию, 
если в ней учтены все запросы, необходимые 
в  будущем  обществе.  Повышение  эффектив-
ности  преподавания  и  улучшение  качества 
преподавания  должно  быть  связано  с  лично-
стью  учителя.  Значит  основными  моментами 
деятельности  учителя  должны  стать  само-
контроль  и  самооценка  своей  деятельности, 
мотивация к самосовершенствованию, знание 
и владение передовыми педагогическими ме-
тодами. 
Изучив  реформы,  проводимые  в  мировой 
образовательной системе и в Казахстане, счи-
таю,  что  в  нашей  школе  необходимо  осуще-
ствить преобразования с использованием семи 
модулей  обучения,  а  именно  использование 
новых подходов в обучении; обучение крити-
ческому мышлению, оценивание для обучения 
и оценивание обучения; использование ИКТ в 
обучении; обучение талантливых и одаренных 
учеников; преподавание и обучение в соответ-
ствии  с  возрастными  особенностями  учени-
ков; управление и лидерство в обучении [4].
Сегодня педагогический коллектив нашей 
школы работает над проблемой: «Повышения 
качество образования путем развитие логиче-
ского  мышления  у  учащихся».  Поставленные 
перед коллективом задачи можно решить че-
рез совершенствование методики проведения 
уроков, с помощью индивидуальной и группо-
вой  работы  со  слабоуспевающими  и  одарён-
ными учащимися, корректировать знания уча-
щихся на основе диагностической деятельно-
сти учителя, развивать способности учащихся, 
повышать у них мотивации к обучению, а так-
же создавать условия для повышения уровня 
квалификации педагогов. 
В Казахстане есть идейные   и талантливые 
ученые, способные вывести систему школьно-
го образования на качественно новый уровень. 
Применяя в своей практике исследования про-
водимые  этими  учеными,  анализируя  свои 
действия   и получив соответствующую курсо-
вую подготовку, мы сможем обеспечить такие 
условия, при которых каждый без исключения 
ученик,  получил  бы  качественное  образова-
ние,  чтобы  критически  размышляя,  умел  бы 
находить самостоятельно решения любых за-
дач. 
Список литературы
1   Руководство для учителей. Первый уровень. Второе издание, АОО «Назарбаев Интеллек-
туальные школы» Центр педагогического мастерства, 2014. – 102 с.
2   Кусаинов А. К. Качество образования в мире и в Казахстане. – Алматы, 2013. –196 с.
3   Национальный план действий по развитию функциональной грамотности школьников 
на 2012–2016 годы. Постановление Правительства Республики Казахстан от 25 июня 2012 года 
№832.
4   Бекишев К. Инновации в системе образования республики Казахстан.   – Алматы: КазНУ 
им. аль-Фараби.  , 2013. – 53 с. 

БІЛІМ БЕРУДЕГІ МЕНЕДЖМЕНТ № 1,  2015 г. 
101
ӘОЖ 37.014.5
д.Г. Валиева, Ж.Т. есендаулетова, к.Т. Мұханмедина 
Академик Е.А.Букетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті, Қарағанды, Қазақстан
БІлІМ БеРУ ҰЙыМыНыҢ кадР БӨлІМІНІҢ қҰЖаТТаРыН ӨҢдеУде LOTUS NOTES/DOMINO 
ЖҮЙеСІН ПаЙдалаНУ
Түйіндеме. 
Білім беру мекемелерінің  жұмысын  тиімді  басқару  жəне  қызмет  жасауына 
қойылатын    талаптардың    бірі  –    ақпараттық    инфрақұрылымның    болуы.  Автоматтандыру  
объектісін  талдау  үрдісінде  қағаз жұмыстарын есепке  алу  бағытындағы  мекеменің  кадр  
бөлімінің    ісін  автоматтандыратын    арнайы  жүйені    құрастырудың    қажеттілігі    туындайды. 
Қағаз  жұмыстарын  есепке  алу – маңызды  мəселе, нəтижесі қызметкерлердің жұмыс үрдісін 
ұйымдастыруға жəне оны қадағалауға көмектеседі. Құрылған жүйе мекеменің кадр бөлімінің 
жұмысын жедел ұйымдастырудың құралы болып табылады, ал оның интерфейсі  мекеме жағынан  
қызметкерлерді оқыту  жұмыстарына  қосымша  қаржылай  жəне уақыт шығындарынсыз жеңіл 
түрде меңгеруге мүмкіндік береді. 
Түйінді сөздер:
 кадр бөлімі, ақпараттық технологиялар,  инфрақұрылым,  интерфейс, Lotus 
Notes/Domino, автоматтандырылған жүйе, сервер. 
Д.Г. Валиева, Ж.Т. Есендаулетова, К.Т. Муханмедина
использование системы Lotus Notes/Domino при обработке документов отдела кадров 
учебного учреждения
Аннотация.  
Основным  принципом  эффективности  управления  работ  учебных учреж-
дений  является  наличие  информационной инфраструктуры. В данном проекте разработана 
система, автоматизирующая работу «Отдела кадров». Отчетность бумаг является важным фак-
тором, а ее итоги позволяют сотрудникам управлять и наблюдать за процессом работы. Создан-
ная система является средством эффективного управления работы «Отдел  кадров» учебного 
заведения и при  этом, не  затрачивая дополнительных финансов и ценного  времени  со стороны 
учреждения для обучения сотрудников, интерфейс дает возможность быстро и просто освоить 
работу с автоматизированной системой. 
Ключевые слова:
 отдел кадров, информационные технологии,  инфраструктура,  интерфейс, 
Lotus Notes/Domino, автоматизированная система, сервер. 
D. Valiyeva, Zh. Esendauletova, K. Mukhanmedina
Using of the system Lotus Notes/Domino for treatment of documents of educational establish-
ment resources human department
Absract.
 The basic principle of management efficiency of works of educational institutions is exis-
tence of information infrastructure. In this project the system automating work of “Human resources de-
partment” is developed. The reporting of papers is an important factor, and its results allow employees 
to operate and watch work process. The created system becomes as an effective management of work 
“Human resources department” of educational institution and thus, without spending additional finance 
and valuable time from establishment for training of employees, the interface gives the chance quickly 
and simply to master work with the automated system.
Key words:
 human resources department, information technologies, infrastructure, interface, Lotus 
Notes/Domino, CAS, the server.
Адам    өмірінің    барлық    салаларында  
ақпарат    көлемінің    үздіксіз    өсуі    мен    оның  
тез    əрі  жылдам  жеткізілу  қажеттіліктерінің 
артуы  –  жаңа  компьютерлік  технологиялар-
ды  құрастыру  мен  енгізу  жұмыстарының 
белсенділігін  айқындау  үстінде.  Іс-қағаз 
жүргізу тəжірибесі қағаз  құжатайналымының  
төмендегідей    негізгі  процедураларын 
анықтайды    жəне    тəртіпке    келтіреді:  
кəсіпорын    бөлімшелерінің    іс-қағаз    жүргізу  
қызметтеріндегі  дайын  құжаттардың  кар-
тотекалы-журналды  есептері;  бөлімшелерге 
қағаз  құжатайналымының  көшірмелерін 
жіберу;  бөлімшелердегі  журналдар  мен 

МЕНЕДЖМЕНТ В ОБРАЗОВАНИИ № 1,  2015 г. 
102
картотекалардың жиынтығында мəліметтерді 
бақылау  арқылы  құжаттардың  орындалу-
ын  жəне  жөнелтілуін  қадағалау  мүмкіндігі. 
Құжаттарда мекеменің  ақпараттық ресурста-
ры  топталған,  ол құжатайналым басқарудың 
негізгі технологиясына жатады: басқарылатын 
шешімдер  кескінделеді,  орындаушыларға  та-
ратылады, содан кейін құжаттардың формала-
рында бақыланады. 
Ақпараттандыру 
үрдісінің 
және 
ақпараттық  инфрақұрылымның  дамуының 
нәтижесінде  қазіргі  қоғам  индустриалды 
түрден ақпараттық түрге ауысып отыр. Қазіргі 
автоматтандырылған  ақпараттық  жүйелер 
аппараттық-бағдарламалық  құралдар  мен 
телекоммуникация  жүйелері  салаларындағы 
соңғы жетістіктеріне сүйене отырып, деректер 
қорында үлкен көлемді ақпараттарды сақтауға, 
мәліметтік  берілгендерді  бөліп  өңдеуге, 
жергілікті есептеуіш желі, әрі Internet арқылы 
жүйенің ресурстарына енуге мүмкіндік береді.
Қазіргі 
заманда 
басқарушылық 
шешімдерді қабылдау үшін ақпарат көлемінің 
тұрақты  өсу  үрдісі  байқалмайтын  білім  беру 
ұйымы  жоқ.  Осы  жағдайдың    салдарынан 
бұрынғыдан да  артық көлемдегі құжаттарды 
қабылдауға, өңдеуге жəне сақтауға тура келеді. 
Бірақ  құжаттармен  жұмыс    істеудегі  дəстүрлі 
əдістемелердің  тиімділігі  азаятыны  бəрімізге 
белгілі. Ұйымның  ақпараттық  кеңістігін  құру  
үшін мəліметтерді  өңдеудің  барлық жинақтық  
əдістерін,  түрлену  жағдайларын  жəне 
қасиеттерін ақпараттық үрдістерде қолданған 
жөн.  Көпшілік  ұйымдарда  жұмыс  орындарын 
автоматтандыру,  ақпараттық  берілгендерін 
құрылымдық түрге келтіру жағдайлары пайда 
болады. 
Құжат 
айналымына 
арналған 
автоматтандырылған 
жүйелерді 
пайдаланудың 
көп 
артықшылықтары 
бар:  шығынды  азайту  жəне  өнімділіктің 
бағасын  арттыру;  қателердің  санын  азай-
ту;  жобалардың  жəне  есептердің  жағдайын 
талдауға  мүмкіндіктің  болуы.  Ұйымдық 
мекемелерді  тиімді  басқару  жəне  қызмет  жа-
сауына  қойылатын  талаптардың  бірі  —  ол 
жаңа ақпараттық технологиялардың негізінде 
дамытылған  ақпараттық  инфрақұрылымның 
бар  болуы.  Оның  маңыздылығы    нормативті,  
анықтамалық,  фактографиялық  жəне    т.б.  
ақпараттық    берілгендері  бар  басқарушылық 
ресурстарының  деректер  қорларын  құруда 
байқалады.  Автоматтандыру  объектісін  тал-
дау  үрдісінде    іс-қағаз  жұмыстарын  есеп 
алу  бағытындағы  мекеменің  кадр  бөлімінің 
ісін  автоматтандыратын  арнайы  жүйені 
құрастырудың  қажеттілігі  туындады.  Іс-
қағаз  жұмыстарын    есепке    алу  –  көкейкесті  
мəселе,    оның    нəтижесі    қызметкерлерге 
жұмыс жасау үрдісін ұйымдастыруға жəне оны 
қадағалауға көмектеседі. Бұл мақсатты орын-
дау үшін білім беру мекемесінің «Кадр бөлімі» 
автоматтандырылған  ақпараттық  жүйесі 
құрылды. 
Ұйымдастырушылық 
жүйелердің 
жетілдіруі  жалпы  мақсаттарды  іске  асыруға 
және  ұйым  элементтерінің  белсенділігін 
арттыруға 
бағытталған 
әдістер 
мен 
амалдардың құрастырылуымен байланысты.
Ғылыми  және  тәжірибелік  тұрғыда 
басқарушылық  үрдісті,  жұмыс  нәтижесінің 
сапасын  автоматты  түрде  талдаудың,  атап 
айтсақ,  мекемедегі  ұйымдастырушылық  іс-
әрекетті талдаудың рөлі зор.
Қазіргі 
замандағы 
мекеме 
келесі 
белгілермен анықталатын үлкен және күрделі 
жүйе болып табылады:
− 
көп  өлшемділігі  –  құрамына  кіретін 
бөлімдердің санымен сипатталуы;
− 
іс  атқарудың  көп  мақсаттылығы  – 
ғылыми  зерттеулер,  мамандардың  жоғары 
дәрежелі  жұмысы  сияқты  істің  параллельдік 
үрдістердің және ақтық нәтижелердің болуы.
Ұйымдастырушылық  іс-әрекетті  басқару 
жүйесінде  жұмыс  жасау  үрдісін  автоматтан-
дыратын жүйені құрастыру қажеттілігі пайда 
болады. Қазіргі замандағы ақпараттық техно-
логияларды  пайдалана  отырып,  іс-қағазбен 
өңделетін зор көлемді берілгендердің көлемін 
азайтуға  болады,  нәтижесінде  мәліметтердің 
дұрыстылық деңгейі өседі.
Мекеменің  басты  қызметі  басқару  үрдісі 
болып  табылады.  Басқару  үрдісінің  тиімділігі 
жұмыс нәтижесінің деңгейі мен сапасын сипат-
тайды.  Оның  қалай  ұйымдастырылғанынан, 
мазмұнынан,  мамандар  ісінің  тиімділік 
дәрежесінің  сапасы  мен  олардың  еңбек 
нарығындағы бәсеке қабілеттілігі байқалады.
Кез-келген  мекеменің  қызметі  ұйымдық-
құқықтық  құжаттар  дайындаудан  баста-
лады. 
Ұйымдық-құқықтық 
құжаттарға: 
жарғы,  ереже,  штаттық  кесте,  жұмыс  тәртібі, 
лауазымдық  нұсқаулық  және  т.б.  жатады. 
Ұйымдық-құқықтық  құжаттардың  басты 
мақсаты – ұйымды құру, құрылымын, штаттық 
кестесі  мен  құрамын  белгілеу,  құрылымдық 
бөлімшелерінің  өзара  қарым-қатынас  жа-
сау  тәртібін,  кәсіпорын  қызметкерлері  үшін 
ішкі  еңбек  тәртібін  анықтау.  Ұйымдық-
құқықтық  құжаттарды  қолданысқа  енгізу 

БІЛІМ БЕРУДЕГІ МЕНЕДЖМЕНТ № 1,  2015 г. 
103
құжаттарды  тиісті  басшы  (жоғары  тұрған 
органның  басшысы  немесе  құжаттың  сана-
тына  байланысты  құрылымдық  бөлімшенің 
басшысы) бекіткеннен кейін іске асырылады. 
Ұйымдық-құқықтық құжаттардың қолданылу 
мерзімі  шектеусіз  болады  және  ресми  түрде 
күшін  жойғанға  дейін  (ескіргенінің  орны-
на  жаңасын  енгізгенге  дейін)  заңдық  күшін 
сақтайды.  Мұндай  құжаттарға  өзгерістер  мен 
толықтырулар енгізу кәсіпорын басшысының 
бұйрығы  (өкімі)  арқылы  жасалады.  Іскерлік 
қызметтегі  ең  бір  тиімді  құрылым  –  мекеме 
екенін  өмір  көрсетіп  отыр.  Ол  жұмыс  істей 
бастағаннан-ақ  үлкен  көлемдегі  ұйымдық-
өкімдік,  қаржылық  және  басқа  да  іскерлік 
құжаттардың  легін  қабылдау,  қарау,  жөнелту, 
бақылау және сақтау қажеттілігі пайда болады.
Берілген автоматтандырылған ақпараттық 
жүйе  ұйымдастырушылық  объектілерімен 
басқарылатын  автоматтандырылған  жүйеге 
жатады.  «Кадр  бөлімі»    автоматтандырылған  
ақпараттық жүйесі – мекемеде жұмыс  істейтін  
қызметкерлер    туралы  дерек  қоры.  Бұл 
жүйе  төмендегідей  функцияларды    орын-
дайды:    қызметкерлер    туралы  мəліметтерді 
енгізу  жəне  өзгерту;  мəліметтерді  көру  жəне 
өзгертудегі  қауіпсіздік  деңгейін  қамтамасыз 
ету;  сұраныстар  бойынша  есептерді  баспаға 
шығару;  енгізілген  мəліметтерді  топта-
стыру.  Қордағы  негізгі  құжаттың  рөлін 
қызметкердің  жеке  іс-парағы  атқарады. 
Онда  келесі  мəліметтер  бар:  аты-жөні,  туған 
күні,  ұлты жəне  т.б.;  қызметкердің  лауазы-
мы,    қызметкердің  жұмыс    істейтін    бөлімі; 
жеке  мəліметтер:  куəлік  номері,  мекенжайы,  
телефоны  жəне    т.б.;    қызметкердің    білімі,  
бітірген  оқу  орны, мекемедегі негізгі жұмыс 
түрі;  қызметкердің  келісім-шартқа  отырған 
күні,  тіркелген  зейнетақы  қорының  ата-
уы,  еңбек  кітапшасының  нөмірі.  Құрылған 
автоматтандырылған  ақпараттық  жүйенің 
төмендегідей қасиеттері бар: 
– 
бейімделу  –  пайдаланушылардың 
өзгеретін мұқтаждықтарына қарай баптау; 
– 
өлшемін  өзгерте  алу  –  бұл  өңделетін 
ақпараттың көлемінің өсуіне жəне бір уақытта 
жұмыс  істейтін  пайдаланушылардың  санына 
байланысты  жүйені  өзгерту  қажеттілігі 
туындамайтынына, 
қаржыны 
үнемдеу 
тарапына кепіл болатын басты талап; 
– 
кеңейтілу  –  бас  кезінде  қабылданған 
даму  концепциясынан  жəне  технологиялық 
қордың 
шекарасынан 
шықпай,  
пайдаланушылардың    мұқтаждықтарына  
сəйкес 
 
жүйенің 
 
функционалдық 
мүмкіндіктерін  кеңейтуге  рұқсат  ету.  Жүйе 
басшылардың  екі-үш  жылдан  кейін  шешетін 
есептерін де орындай алуы; 
– 
орынды ауыстыру – əр түрлі аппараттық 
негіздерде,  операциялық  жүйелерде,  дерек 
қорлары
– 
орынды ауыстыру – əр түрлі аппараттық 
негіздерде,  операциялық  жүйелерде,  дерек 
қорларының  серверлерінде  жұмыс  істей  алу 
мүмкіндігі; 
– 
интегралдау – ұйым қызметінің барлық 
аспектілерін,  басқарушылық  міндеттерін 
біртекті  тарапталған  ақпараттық  жүйеге 
біріктіре  алуы;  жүйенің  құжаттарына, 
есептеріне 
жəне 
функцияларына 
ену 
құқықтарының  бірыңғай  жүйесі  болуы; 
берілгендерді бір еселі енгізу; 
– 
пайдаланушы үшін «мөлдірлік» қасиеті 
— пайдаланушы дерек қорымен жұмыс  істеу 
кезінде  ақпараттық  жүйе    бөлімдерінде  
мəліметтердің  нақты физикалық  орналасуын  
білмеуі.    Барлық  сұраныстар  мəліметтердің 
физикалық орналасуынсыз қалыптасуы қажет; 
– 
бірыңғай 
деректер 
қорында 
берілгендерді (жұмыс нəтижелерін) шығару; 
– 
түсінікті интерфейс; 
– 
жұмыс  істеудің  көппайдаланушылық 
тəртібі.
Сонымен    қатар  жүйені    құру    үшін  
қойылған    тағы    бір    талаптың    бірі  —  IBM  
корпорациясының  өнімі  Lotus  Notes-тың 
таңдалуы.  Бұл  таңдау  Lotus  Notes/Domino-
ның  жетістіктерінің  басқа  бағдарламалық 
құралдардан 
артықшылықтарымен 
түсіндіріледі.  Жүйенің  құрылымы  жəне 
бизнес-моделі 1-суретте көрсетілген.

МЕНЕДЖМЕНТ В ОБРАЗОВАНИИ № 1,  2015 г. 
104
Сурет 1 – Жүйе құрылымынының бизнес-моделі
Жүйенің қолданушылық интерфейсі түсінікті əрі тым күрделі емес болып келеді. Негізгі 
терезенің көрінісі 2-суретте көрсетілген. 
Сурет 2 – Негізгі терезе
Жүйеде  графикалық  интерфейс  жəне 
көмекші  жүйе,  яғни  анықтамалар  мен  ереже-
лер, өрістерге тиісті  ішкі  анықтамалар,  бар.  
Кадр  бөлімінің  қызметкерлері  төмендегідей  
əрекеттерді  орындайды: қызметкерлер туралы 
берілгендерді енгізу жəне өзгерту; сұраныстар 
бойынша  есептерді  баспаға  шығару;  дерек 
қорынан    толтырылған  мəліметтер  бойын-
ша  қызметкерлерді    іздеуді  жүзеге    асыру; 
мəліметтік  берілгендерді  статистикалық 
түрде  топтау;  қызметкерлердің  қызметтік 
куəліктерін  жасау.  Бұл  жұмыстың  негізгі 
ерекшеліктері қазіргі кезде кең қолданыс таба-
тын автоматтандырылған ақпараттық жүйеге 
жататындығы  жəне  əрі  қарай  жалғастыру 
мүмкіндіктерінің  болуы,    яғни    бас    кезінде  

БІЛІМ БЕРУДЕГІ МЕНЕДЖМЕНТ № 1,  2015 г. 
105
қабылданған  даму  концепциясынан  жəне 
технологиялық қордың шекарасынан шықпай, 
пайдаланушылардың 
мұқтаждықтарына  
сəйкес жүйенің функционалдық мүмкіндіктерін 
кеңейту,  ұйым  басшыларының  алдағы  жыл-
дарда  шешетін  есептерін  де  орындай  алатын 
етіп жақсарту. Құрылған жүйе мекеменің кадр 
бөлімінің  жұмысын  жедел  ұйымдастырудың 
құралы  болып  табылады.  Оның  интерфейсі 
мекеме  жағынан  қызметкерлерді  оқыту 
жұмыстарына қосымша қаржылай жəне уақыт 
шығындарынсыз  жеңіл  түрде  меңгеруге 
мүмкіндік береді. 
Жүйе  мəліметтерге  рұқсатсыз  қол 
сұғушылықтан  жəне  оларды  өзгертуден 
қорғалған:  əр  пайдаланушының  белгілі  бір 
объектілерді  жаңадан  құруға,  өзгертуге 
жəне  өшіруге  құқығы  болады;  бұл  құқық 
администратордың 
мекеме 
бастығымен 
ақылдасу 
арқылы 
келісіп 
қойылады. 
Автоматтандырылған    автоматтық  жүйеде  
əр    түрлі    деңгейдегі  пайдаланушыларға    де-
ректерге    енуге  жəне    əрбір  жұмыс  орнын-
да  пайдаланушыға  енуге  рұқсат  етілетін 
қызметтерді  баптау  мүмкіндігі  қамтамасыз 
етілген. 
Қарастырылып 
отырған 
автоматтандырылған 
автоматтық 
жүйеде  қауіпсіздіктің  бірнеше  деңгейлері 
қарастырылған: 
– 
жүйе  сақтау  ортасы  ретінде  деректер 
қорын қолдануы;
– 
қызметтік даму мүмкіндігі болуы;
– 
өңделетін 
ақпарат 
көлемінің 
өсуінен  және  бір  уақытта  жұмыс  істейтін 
пайдаланушылардың санынан тәуелсіз болуы;
– 
істен  шығу  жағдайларына  жоғары 
сенімділік  пен  тұрақтылықты  қамтамасыз 
етуі;
– 
сақталатын 
ақпараттың 
қарама-
қайшылықсыз  болуы,  толықтығы  және 
біртұтастығы;
– 
түсінікті интерфейсі;
– 
анықтамалық жүйенің бар болуы;
– 
үлкен  көлемді  берілгендермен  жұмыс 
істеуді  жоғары  жылдамдықпен  қамтамасыз 
етуі.
Lotus 
Notes/Domino 
жеті 
негізгі 
технологиялардың  қосындысы  болып  та-
былады:  құжаттарға  бағытталған    деректер  
қоры;  қосымшаларды  құрастыру  құралдары; 
мəліметтік    берілгендерді    репликациялау 
жүйесі;  электронды  пошта  жүйесі;  деректер 
қауіпсіздігінің  құралдары;  күнтізбелік  жо-
спарлау мен кестелерді жасау құралдары; Web-
технологиялар жəне Internet/Intranet техноло-
гиялары [1]. 
Барлық 
аппараттық 
құралдармен 
қамтамасыз ететін жəне программаның басқа 
кластарын  аппараттық  қамтамасыз  етумен 
тура  байланысымен  ерекшелейтін  дербес 
электрондық есептеуіш машиналарының ажы-
рамайтын бөлігі — операциялық жүйе (ОЖ). 
Операциялық  жүйе  негізгі  программалық 
қамтамасыз  ету  жағдайына  байланысты 
таңдалады:  ОЖ  жұмыс  істеуді  32-биттік 
режимді қамтамасыз ету жəне ол көп таралған 
жəне  ашық  болуы  керек.  Domino  R6  сервері 
үшін келесі операциялық жүйелердің  біреуін  
пайдалану    қажет:  Microsoft  Windows  NT  4.0 
(SP4-SP6),  Windows  2000  (XP);  AS400;  AIX  4.x; 
OS/390;  Sun  Solaris  7.  Notes  клиенті  үшін: 
Microsoft Windows 95 (98, ME) немесе Windows 
2000 (XP, 2003). Автоматтандырылған жүйеде 
жұмыс  орындау  үшін  Lotus  Domino  R6  дерек-
тер қорының серверіне  қойылатын  минимал-
ды    талаптардың    жиыны:    процессор  (CPU) 
— Intel Pentium 4 2,6 GHz, (800 MHz bus), 512 
KB L2; аналық тақта — Socket 478, i865E, ATX, 
Serial  ATA,  5  PCI,  4DDR,  Video;  жедел  жады  — 
DIMM DDR 512 MB. 
Lotus  Notes  клиентінің  жұмыс  орнына  
қойылатын    техникалық    талаптардың  жиы-
ны:  процессор  (CPU)  —  Intel,  Celeron,  2.0  GHz, 
S-478 PGA, 128KB; аналық тақта — Socket 478, 
i845DE,  ATX,  ATA-100,  3PCI,  2DDR,  SB;  жедел 
жады —DIMM DDR 256 MB PC2100. 
Автоматтандырылған  жүйені  орнатуға 
дискіде 50 мегабайт қосымша орын болуы тиіс. 
Қазіргі жоғары оқу орындарында дайындала-
тын  «Информатика»,  «Ақпараттық  жүйелер» 
мамандықтары  бойынша  əр  түрлі програм-
малау  тілдерімен  қатар  деректер  қорларына  
қатысты  пəндер    де  қарастырылады.  Алай-
да  қазіргі  заман  талабына  сай  жақсы  білікті 
мамандарды  дайындау  үшін  мүмкіндік  бол-
са,  өмірдің  əр  түрлі  салаларында  кеңінен 
қолданылатын күрделі ақпараттық жүйелерді 
оқыту дұрыс деп есептейміз. 
«Информатика»,  «Ақпараттық  жүйелер» 
мамандықтары  бойынша  осындай  Lotus 
Notes/Domino,  Oracle  жүйелерін  студенттер-
ге оқытып  үйретсе, орынды  болар  еді. Себебі 
бұл, біріншіден, осындай күрделі жүйелермен, 
олардың  ортасымен  ертерек  танысуға, 
екіншіден,  олардың  программалау  ортасы-
мен  танысып,  деректер  қорын  басқарудың 
программалық  кодтарын  құруға  мүмкіндік 
береді. 

МЕНЕДЖМЕНТ В ОБРАЗОВАНИИ № 1,  2015 г. 
106

жүктеу/скачать 1,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: