Қызықты есептер



бет51/55
Дата06.01.2022
өлшемі0,54 Mb.
#12597
түріСабақ
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   55
Байланысты:
Қызықты есептер

1. 1)Алматтың 6 асығы артық еді. Арыстанға 2 асық берсе, өз асығы 2-ге кеміп, Арыстанның асығы 2-ге артады. Сонда әлі 2 асғы артық болып тұрады.

  2) Асықтарының сандық қатынасы 8:7 болса, Алматтың 1 бөлікке келетін (8-7=1) асығы 2.

  3) Онда қазір Алматта 2·8=16, Арыстанда 2·7=14 асық бар.

   4) Арыстаннан 2 асық алып Алматқа қайтып берсе, Алматта 18 асық, Арыстанда 12 асық болғаны.



2.  1) 1кг қант пен 1кг ұнға ақшаның  бөлігін төлейді.

     2) Барлық ақшаға 1: =6 рет 1кг қант пен 1кг ұннан алуға жетеді.

        Демек, ақшаға 6кг ұн келеді.

3.1) 1кг қант пен 2кг ұнға ақшаның  бөлігі кетеді.

   2) Ақша 1:4,8 рет осылай алуға жетеді.

  3) Онда 4,8кг қант, 4,8·29=9,6кг ұн алынады.

4. 1) 1кг қант пен 3кг ұнға ақшаның  бөлігі кетеді.

    2) Ақша осы қатынаста (1кг қант+3кг ұн) 1: рет алуға жетеді.

   3) Барлық ақшаға 4кг қант, 12кг ұн келеді.

5.  1) Әр 1кг картопқа ақшаның 1/20 бөлігін төлейтін болса, 4кг картопқа

        4· бөлігі төленеді.

   2) Қалған ақша 1-бөлік болады.

   3) 1кг картоп пен 1кг сәбізге  бөлік төленеді.

4) Қалған ақшаға 6 рет ( 6кг-нан) картоп пен сәбіз алуға болады.

5) Картоп 4кг көп, яғни, 4+6=10кг алдық.

 

6.  1) Егер банкіге салған ақшаны 1 бөлік деп есептесек, 1 жылдан кейін

          25%-ке өсіп, 1+0, 25=1,25 бөлікке тең болады..

    2) Одан кейінгі жылы соңғы жиналған ақша тағы 25%-ке өседі.

Сөйтіп 4 жылдан кейін 1,25·1,25·1,25·1,25=2,45 есе шамасы көбейер еді.



7.1) Егер алғашқы бағасын 1 бөлік деп есептесек,20%-ке  қымбаттағанда ол баға 1,2 бөлікке тең болады.

   2) Енді соңғы бағаны 20%-ке кемітсе, оның 80%-ті қалады.

   3) Соңғы баға қандай.

    


                 1,2 бөл ~ 100%

                    х ~ 80%

                    х =0,96 бөлік.

4) Алғашқы бағадан 1 – 0,96=0,04 бөлікке , не 4%-ке кем.



8. 1) 36% - су қоймасының 0,36 бөлігі,Толуға енді 1-0,36=0,64 бөлігі қалды.

    2) Бірінші құбыр барлығы 60%-тін толтырса, екінші құбырмен бірге толтырғанда тағы 0,6-0,36 =0,24 бөлігін толтырды.

    3) Онда 1-ші құбыр 0,24 бөлігін толтыруға 4 сағат жұмсайды,

        ал 1 сағатта 0,24:4=0,06 бөлігін толтырады.

    4)  1-ші құбыр қойманы 1:0,06=16,67 сағатта толтырады.

9.  1) Ағасы інісіне 1 теңге бергенде ақшалары бірдейт болса, ағасының 2 теңгесі артық болғаны.

     2) Інісі ағасына 1 теңге берсе, ағасына 4 теңге артықт болады.

     3) Ағасының ақшасы 2 есе көп болса, інісінің ақшасын 1 бөлік деп алсақ, ағасында 2 бөлік болады.Демек, ағасында 1 бөлік артық болғаны.

    4) Онда 1 бөлік 4 теңге құрайды.

   5) Інісінде 4 теңге, ағаснда 8 теңге болып тұр.

  6) Ағасынан 1 теңге алып інісіне қайтарса, ағасында 8-1=7 теңге,

           інісінде 4+1=5 теңге болғаны.

10. 1) алдыңғы ( 9-шы) есепті шығарғандай талдайық. Бұл жолы ағасының ақшасы 3 есе көп. Демек, інісінде 1 бөлік, ағасында 3 бөлік болып тұр.

       2) Ағасының ақшасы 3-1=2 бөлікке артық.

      3) Артық 4 теңге 2 бөлікке келеді. Онда 1 бөлік 2 теңге.

     4) Інісінде 2  теңге, ағасында 2·3=6 теңге тұр.

    5) Ағасынан 1 теңге інісі қайтарып алса, ағасында 6-1=5 теңге,

         Інісінде 2+1=3 теңгеболғаны.



11. 1) Екі қайық бір-біріне қандай жылдамдықпен жақындайды?

             144:3=48км/сағ.

       2) Қайық өзеннің ағысын қуалай жүргенде,оның жылдамдығы 2км/сағ-қа

          өседі, қарсы жүргенде-сонша кемиді.Жағаға қарасты қайықтардың

          жылдамдығының айырымы 4км/сағ болады.

       3)Сонымен,екі қайықтың жылдамдықтарының қоындысы 48км/ағ

              айырымы 4км/сағ.

      4) онда 48-ден 4-ті алсақ, жылдамдықтары тең болады да,оны 2-ге бөлсек

            22км/сағ бір қайықтың  жылдамдығы болады. Ал екінші қайықтың

              жылдамдығы 22+4=26км/сағ болғаны.

5)  Қайықтардың тынық ( ақпайтын)  судағы жылдамдықтары 26-2=24,

         не 22+2=24км/сағ.



12.1) Сенің ақшаң менің ақшамның 20% болса, сендегі ақша 1 бөлік болса,

           менде сондай 5 бөлік бар деген сөз. Ал екеуміздің ақшамызды

             қосып   есептеспек, менің ақшам  бөлік, сендегі ақша  бөлігі

           болады.

    2) 4 теңге бергеннен кей»ін менде тұтас 2 бөлік борлса, сенде 1 бөлік (50%) болғаны. Бәрін қосып есептегенде  менде  бөлік, сенде  бөлік болғаны.

   3) Екеуіміздің ақшамызды тұтас қарастырғанда менде алғашқыда  бөлік, соңында   бөлігі қалды. Сонда мен қандай бөлігін беріппін?

   бөлігі. Ол 4 теңге.

4)Бір бөлікте неше теңге болды? 4:24 теңге  (екеумізде)

5) Бізде неше теңгеден болды? 24·20 теңге менде, 24·4 теңге сенде.

13.  1) Бірінші рет 20% өсірсе, жұмысшының еңбек ақысы 1,2 бөлік болады.

      2) Екінші рет 40% өсірсе, соңғы еңбек ақысы 1,4 есе өседі. Онда еңбек ақы алғашқының 1,2·1,4=1,68 бөлігі болады.

      3) Ең алғашқымен салыстырғанда 1 бүтін 0,68 бөлікке, яғни 68%-ке артық.

  14.  1) Бірінші рет қосқанда барлығы 10литр, оның 80%-ті ті ақ, 20%-ті көк сыр болды.

         2) 2литр алдық, қалғаны 10-2=8литр.

         3) Оның 8·0,68=6,4 литрі ақ, 8·0,2=1,6 литрі көк.

        4) Тағы 2 литр көк қостық.Онда 6,4литр ақ, 2+1,6=3,6 көк сыр болды.

        5) Барлығы  6,4+3,6=10 литр. Ақ сыр 64%, көк сыр 36%.



15.                       1) Егер осылардың бәрін қосып шықсақ, 2 рет кітап, 2 рет дәптер, 2 рет

        қалам алынған бағаларының қоындысы 36+14+38=88 теңге болар еді.

     2)Онда 1 кітап, 1 дәптер, 1 қалам бағаларының қосындысы 

         88:2=44 теңге болады.

    3)  Кітап пен дәптер 36 теңге болса, қалам 44-36=8 теңге; дәптер мен қалам

         14 теңге болса, кітап 44-14=30 теңге; қалам мен кітап 38 теңге болса,

          дәптер 44-38=6 теңге болғаны.

16.                       1) Қазір 60% бір жоспар. Орындалған жұмыс неше жоспар?

                    60% ~ 1 жоспар

                     100% ~ x жоспар

                      x= жоспар.

2)     Неше процентке артық орындалды?

                    1 жоспар ~100%

                      жоспар ~

  х = 66,6%-ке.



17.      1) Бұрынғы бағасын 1 бөлік деп алсапқ, 25%-ке қымбаттаған да оның бағасы 1,25 бөлік болады

      2)Енді оны арзандату үшін, яғни бағасы 1 бөлікке тең болу үшін, соңғы

         бағаны 0,25 бөлікке ( процентке емес) кеміту керек. Онда 1,25

           бөлік 100%-ке  тең десек, 0,25 бөлікке кемітуге неше процентке

                алыну керек?

                                     1,25 бөл.~ 100%

                    0,25 бөл.~ x

              x = 



18.  1) Желтоқсанда алған айлығы қарашада алғанын  

             бөлікке артық.

        2) Ол 40 теңгеге сәйкес. Онда 1 бөлікке 2000: 3000 теңге келеді.

        3) Онда желтоқсанда 3000·28000 теңге, қарашада 3000·2=6000

           теңге алады.

3)     Қарашада алған ақшасы 1 бөлікке сәйкес болса, қазанда алғаны

      1 бөлікке сәйкес :

                 6000 теңге ~ 1 бөлік

                        x ~  бөлік

 

                   x = ( 6000· ) : =6750 теңге қазанда алған ақшасы.



   5) Үш айда 6750+6000+8000=20750 теңге алыпты.

   6) Алған сыйлығы 20750·0,4=8300 теңге

19.  1) 20%-тік ерітіндінің 4 бөлігі су, 1 бөлігі тұз.

       2) Судың 25%-ті кепсе, 4-тің 3 бөлігі қалады.

       3) Қалған ерітіндінің 3 бөлігі су, 1 бөлігі тұз болса, ерітіндінің

          Тұздылығы 25% болады.



20.  1) 70км/сағ жылдамдықпен жүрсе, тұтас жолды жүріп өтуге 1 сағат 

          уақыт кетеді.( тұтас жол 1 бөлік)

2) 85км/сағ жылдамдықпен - сғат уақыт кетеді.

3) 1 сағат 100%-ке тең болса, сағат уақыт неше процент?

                   сағ.~ 100%

                      ~ x

                   x = 17,7%.

21.  1) Жоспар дайын  бұйымның 80% болса, дайын бұйым неше жоспар?

          80% ~ 1 жоспар

         100% ~x

         x = 1,25 жоспар.

 Жоспар 25%- ке артық орындалыпты.

    2) 4 бұйым қосылса, жоспар 150% орындалатын болса, 4 бұйым

             150-125=25% болады екен. Онда

           4 бұйым ~ 0,25 бөлік

            х  (жоспар) – 1 бөлік

           х = 4: 0,25=16 бұйым –жоспар бойынша.



22.  1) Екінші бөлігін 1 бүтін деп еептесек, бірінші бөлігі 25процент кем, яғни ІІ –нің құрайды. Сонда екі тақтай 1+ бөліктен тұрады.

 

       2) 1 бөлікке қанша келеді? 315: 180см. Бұл екінші тақтайдың ұзындығы..



      3) Онда бірінші бөліктің ұзындығы 180·135см болады.

23.  1) Екінші тақтайдың ұзындығы 1 бүтін деп алсақ, бірінші тақтай одан 25% ұзын, яғни 1,25 бөлігі.

        2) Екі тақтай 1+1,25=2,25 бөліктен тұрады.

        3) Бір бөдікке қангша келеді? 315:2,25 =140см. Бұл екінші тақтайдың ұзындығы.

          4) Бірінші тақтай 140·1,25=175см.



24.  1) Бірінші бумада торкөз тдәптер бар?  150·0,32=48 дәптер.

       2) Екінші бумада неше торкөз дәптер? 210·0,2=42 дәптер.

       3) Дәптерлердің жалпы саны қанша? 150+210=360 дәптер.

       4) Оның ішінде торкөз дәәптер 48+42=90

      5) Торкөз дәптер неше процнті болады?

                      360 дәптер ~100

                      90 дәптер - х

                      x = 25%.



25.  1) Екі машина бірге шығып, баяу жүретін машина екінші қалаға жеткенше жылдам жүретін машина да жүре берсе, ол әлі екі сағат жүріп 75·2=150км озып кетер еді.

       2) Екінші машинаның жылдамдығы  75-50=25км/сағ артық.

       3) Әр сағатта 25км озатын болса, 150км-ге озу үшін 15:25=6 сағат

            керек.

                   4)  Баяу жүретін машина екі қала аралығын 6 сағат жүреді

                 екен.Онда екі қала аралығы 50·6 =300км.



26.    1) Екеуінің ақшасын 1 бүтін деп аламыз. Онда алдында ағасының ақшасы  бөлігі, інісінің ақшасы  бөлігі болады.

2) 30 теңге бергеннен кейін ақшалары  және  бөліктерін құрайды.

3) ағасының ақшасы қандай бөлікке кеміді? .

4)  бөлік 30 теңге болса, 1 бөлікке қанша ақша келеді?

            30:  теңге.

  Бұл 1 бөлік екеуінің ақшасы.

                  5)     Ағасында қанша ақша болды? Оның ақшасы бөлігі,

                                   108·90 теңге.



27.    1) Металдарды ажырату үшін І металл, ІІ металл деп атайық. 18кг қоспада: І металл 18·кг, ІІ металл 18· кг.

2) 60кг қоспада : І металл 60·кг, ІІ металл 60·кг.

3) Балығы: І металл 6+24=30кг, ІІ металл 12+36=48кг.

4) Жаңа қоспадағы металдар 30:48=5:8 қатынасында болады.

28.  1) Велосипедшінің жүрген жолын 1 бөлік деп есептесек, жаяу  бөлігін

          жүріпті. Сонда екеуінің жолы 1+ бөліктен тұрады. Ол62км.

       2) Бір бөлікке неше км жол келеді? 62:км. Велосипедші 40км жол

               жүріпті.

3)      Жаяу кісі қанша жол жүрді?  40·( не 62-40=22) к.

4)     Велоспедші неше км артық жүрді? 40-22=18км.

5)     Ол сағат сайын 4,5км артық жүріп отырса, 18км-ді неше сағатта жүріп өтеді? 18/:4,5=4 сағат.Олар кездескенше 4 сағат жүріпті.

 

 



29.    1) Алдыңғы доңғалақ 60 рет артық айналғанда 1,2·60=72м жүрді.

         2) Әр айналған сайын алдыңғысы 2-1,2=0,8 метрге қалып отырады.

        3) Сонда 72 метрге қалып қойғанша неше айналу керек?

           72:0,8=90 айналым.Бұл артқы доңғалақтың айналу саны.

        4)Онда алдыңғы доңғалақ 90+60=1500 айналым жасайды.

        5) Ал жүрген жолдары бірдей: 2·90=180 метр; не 1,2·150=180м.



30. 1)  Екі доңғалақ бірдей айналса, алдыңғы доңғалақ неше метрге

             қалып қояр еді? 1,2·30=36м.

2)     Әр айналған сайын нешеи метрден қалып отырады? 1,8-1,2=0,6м.

3)      Екі доңғалақ бірдей айналса, жол айырмашылығы (36м) неше айналғанда шығады?36:0,6=60 айналым.

4)     Артқы доңғалақ 60 рет айналған екен. Онда жүрген жолы: 1,8·60=108м.

31.    1) Бұл есепті шығарғанда көрнекті сурет салып  алып, есепті сосын

  талдаған дұрыс.Ол үшін ұзындығы  5-6 см көлденең бір түзу аламыз.Ол 90 га жердің шамасы болсын. Бір гектардан түсетін өнімді 1,0-1,5 см кесіндіні тік жоғары салайық. Енді оны тік төртбұрышқа толтырсақ, оның ауданы 90гектар жерден алынған өнімді сипаттайды.82 гектарды да сол түзудің бойымен алайық. Оның гектарынан 6 центнер артық алынды. Сондықтан төртбұрыш қысқа, бірақ биік болады. Төртбұрыштар беттестіріліп салынғанда, 6ц артығы да, 8 га кемі де көрнекті суреттеледі. Суретке тағы көңіл бөліңіз. 6 центнерден 82 га жерден артық алынған қызылшаны қиып тастайтын болсақ, тазадай 90-82=8га жерден алынған өнім шығар еді.

2)    82 га-дан 6 центнерден қанша қызылша алар еді? 6·82=492ц.

3)     Егер екінші бригада 6-ц-ден артық алмаса, бірінші бригада неше центнер қызылша артық алар еді? 2868+492=3360ц. Бұл 8 га жерден алынған өнім.

4)    Бірінші бригадат 1 га-дан қанша қызылша алды? 3360:8=420ц.

5)    Екінші бригада гектарынан 420+6=426ц алды. Жауабын тексерейік: 420·90-426·82=2868.



32.    1) Орташа және жақсы баға алған бала саны нешеу?

             8+18+12=38 бала.

2)    Олардың алған бағаларының қосындысы  қандай?

             58+4·18+3·12=148 балл.

3)    Орташа есеппен алған баға бойынша қанша балл алулары керек? 3,8·38=144,4 балл.

4)    38 баланың неше балы артық? 148-144,4=3,6 балл.

5)     2 бағасы орташа бағадан қанша кем? 3,8-2=1,8 балл.

6)    3,6 балл 1,8 балдан бөлгенде неше балға жетеді? 3,6:1,8=2,2 алған бала екеу.



33.    1) Алдыңғы бағадан қанша артық? 19-17=2 теңге.

2)    Бірінші күні орташа бағадан асырып қанша ақша өндірді? 2·3400=6800 теңге.

3)    Екінші күні орташа бағадан қаншаға арзан сатылды? 17-16=1 теңге.

4)     Бірінші күні түскен қосымша 6800 теңге, келесі күні сатқан алманың бағасын 1 теңгеден толтыруға керек.Сонда неше кг алмаға жетеді? 6800:1 =6800кг. Бұл екінші күні сатқан алма.

5)     Барлығы қанша алма сатылды? 3400+6800=10200кг.

     34.  1) Бірінші бригада гектарынан орташа өнімнен қанша артық алды?

            21,6-20,7=0,9ц.

        2) Бірінші бригада гектарынан орта есептен қанша кем алды?

               20,7-19,2=1,5ц.

       3)  Бірінші бригаданың әр гектарынан алған өнімін орта есеппен 0,9ц-ден артылды.Соны ІІ- бригаданың әр гектарынан алған өніміне қосып отырса, онда да 1,5-09=0,6 ц. Жетпей отырады.Оны қайда  жеткіземіз? Оны І-бригаданың сепкен 200га жерінен алынған артық өнімнен жеткіземіз.

       4) Бірінші бритгада 200-гадан орташа өнімнен артық қанша астық алды? 0,9·200=180ц.

       5) Ол 0,6 ц-ден неше гектарынан алынады? 180:0,6 =300 га. Бұл екінші бригаданың еккен жері.

       6) Бірінші бригада 300+200 га еккен болды.

35.  1) Сыйлықтың орта бағасы алманың бағасынан қанша қымбат?

             66-18=48 теңге.

       2) Конфет орта бағадан қанша қымбат? 130-66=64 теңге.

       3) 1кг алманың бағасын орта бағаға теңестіргенде 1кг конфеттен

            қаншадан артылып отырады?  64-48=16 теңге.

5)     10кг алманың бағасын орта бағамен теңестіруге неше теңге жетпейді?

               48·10=480 теңге.

6)     Сонда 30кг конфет, 30+10=40кг алма алған екен. Жалпы салмағы

          30+40=70кг

7)     Ол 500г – 0,5кг-нан 70:0,5=140 балаға жетеді.



36.   1) Бірінші сорттың никелі қоспадан неше процентке артық?

             0,6-0,54=0,06%

          2) Екінші сорттың никелі неше % жетпейді? 0,54-0,4=0,14%.

         3) 0,14%-ті теңестіруге 0,06%- тен неше бөлік алу керек? 0,14:0,06=. Яғни, екінші сорттың әр 1 бөлігіне бірінші сорттың  бөлігі керек.

         4) 100 тонна неше бөліктен тұрады? 1+ бөліктен тұрады.

        5) Бір бөлікке қанша келеді? 100:тонна. Бұл екінші сорт болат.

      6) Бірінші сорт болат: 30· 70 тонна.

37.  1) Неше метр жібек артық алынды? 12-9,5=2,5м.

      2)  9,5м жібекке неше теңге артық төледі? 60·9,5=570 теңге

     3) 1м жібек қанша тұрады? 1120-570=550 теңге.

    4) 1м жібек қанша тұрады? 550:2,5=220 теңге.

   5) 1м сәтен 220-60=160 теңге тұрады.

            

                 5. Уақыт, жылдамдық, жол қатынастары

1. 1) Әр сағатта бірінші машина жолдың  бөлігін,

               екіншісі  бөлігін өтеді.

   2) 1 сағатта жолдың қандай бөлігіне жақындасады?

               .

3) Неше сағатта жолығады? 1:20 сағатта.

 4) Екінші машинаның жылдамдығы 800:20=40км/сағ.



2.  1) 1сағатта жүк машинасы жолдың бөлігін жүреді.

    2) Жеңіл машина қарсы шыққанда екі машина жолдың 1-бөлігін

          жүріп өтуі керек.

3)     Екі машина 1 сағатта жолдың  бөлігін жүріп отырады.

4)      Кездесуге  сағат уақыт керек.

5)      Сонда жеңіл машина сағат жүріп, жүк машинасы 1+ сағат жүреді.

6)     Сағатына жеңіл машина жолдың  бөлігін жүретін болса, сағатта  бөлігін жүреді.

7)      Жүк машинасы 1 сағатта жолдың  бөлігін жүрсе, кездескенше  бөлігін жүреді.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   55




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет