Дәріс 15
Ғаламдық навигациялық Жер серіктерінің жүйелері
Жерсеріктік навигациялық жүйелері ГЛОНАСС, GPS және GALILEO жер және
ғарыштық саланы бағындыра отырып, адамзат қызметінің барлық саласына
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым: бесінші
ЕҰУ Ф 703-08-15. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Бесінші басылым
қарқынды енуде. Жерсеріктік жүйелерін радиобайланыс, метеорологиялық болжау,
қашықтықтан
зондтау,
әскери
істе,
т.б.
мақсатта
пайдаланады.
Қазіргі кезеңде екінші буынның үш: – американдық, еуропалық және ресейлік
жүйелер қолданылуда, яғни, американдық жерсеріктік жүйесі – Global Positioning
System
(GPS)
және
ресейлік
ГЛОНАСС
(ғаламдық навигациялық жерсеріктік жүйесі) жүйесі қолдануда. Бүгінгі таңда
еуропалық
GALILEO
атты
жүйесі
өз
жұмысын
атқаруда.
Негізгі GPS және ГЛОНАСС жүйелері екі: еліміздің қорғанысы және азаматтық
мақсатта жұмыс істейді. Әрине, бұл жүйелері заман талабына сай күннен-күнге
жетілдіріліп
жаңартылуда.
ІІ
НЕГІЗГІ
БӨЛІМ
1
Навигациялық
жүйелер
ЖРНЖ
мүмкіндіктерін
ұлғайтуға:
• мәндерді анықтау әдісін жетілдіру, оның негізінде жер бетінің нүкте
координаталарын есептеу(ЖНЖС орбиталарының координа-талары немесе
элементтері,
уақыт,
т.б.);
•
радиотехникалық
құралдарды
жетілдіру(үлкен
көлемді
ақпараттарды
тасымалдайтын
кең
өрісті
радиосигналдарды
тарату
мүмкіндігі);
• есептеу техникасын жетілдіру(тұтынушы аппаратураны компьютерлік технология
базасы негізінде құру) сияқты негізгі фак-торлар мүмкіндік береді.
2
Навигациялық
жүйелердің
геодезиядағы
рөлі
Геодезияда
ЖРНЖ-ні
пайдалану
артық-шылықтарына:
геодезиялық торап пункттері арасында тура көрінуді қамтамасыз етуге арналған
сыртқы
сигналдарды
құрудың
қажетсіздігі;
базистік қабырғалардың ұзындығы мен геодезиялық тірек торап қабырғаларының
шексіздігі;
ауа
райы
жағдайы
мен
уақытқа
тәуелсіздігі;
жерге жақын тұрақсыз атмосфералық қабатты өлшеу дәлдігіне әсердің болмауы;
арақашықтықты
біржақты
өлшеу
әдісін
пайдалану;
қозғалыста
координаталарды
жоғарғы
дәлдікпен
анықтау
мүмкіндігі;
пландық
және
биіктік
тораптарды
құру
мүмкіндігі;
координаталарды анықтау бойынша жұмыстарды автоматтан-дырудың жоғарғы
дәрежесі
жатады.
3
Навигациялық
жүйелердің
картографияда
рөлі
Соңғы уақытта барлық әлемде және біздің елде цифрлық карта жасау саласы
|