Лекция Бейорганикалық байланыстырғыш заттар негізінде алынатын құрылыс материалдары



бет43/58
Дата19.04.2023
өлшемі399,51 Kb.
#84633
түріЛекция
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   58
Клетканың түрлері

Қылқан жапырақты тектестер

Жапырақты тектестер

Өткізетін арқаулы клеткалар

Көктемгі қабат трахейдтерінде (ХІІІ.4-сурет), ұршық тәріздес клеткалары бағана бағытында созылып жатады. Олар кең қуысты және жұқа қабырғалы болып келеді. Клетка қабыршықтарында клеткалардың бір-бірімен қосылып тұратын тесіктер бар.

Қабырғаларында майда тесіктері мол ірі қуыс клеткалар бағана бағытымен сай келетін сопақша түтікшелері ағаш клеткаларын құрады.

Механикалық арқаулы клеткалар

Жазғы қабат трахейдтері құрылымы мен түрі жөнінен көктемгі трахейдтерге ұқсас, бірақта олардың қабырғалары қалың және мықты болады.

Әлдеқайда қалың қабықтарымен және өткір сандарымен ұзынынан созылған сүйір клеткалар гидроформ деп аталатын ағаш талшықтарын құрайды (ХІІІ.4-сурет). Бұл элементтер жылдық қабат бойында біркелкі бөлінген, бір-бірімен тығыз байланыс арқылы, жапырақ тектес ағаштардың керекті мықтылығын қамтамасыз етеді.

Қор жинайтын арқалық клеткалар

Өзді-өзімен әлсіз байланысқан жұқа қабырғалы клеткалар, ағашта ең басты горизонталды қатарларды түзейді де, орталық бозғылт бөлігін құрайды (ХІІІ.4-сурет).

Гигроскопиялығы мен ылғалдылығы. Талшықты құрылысы мен үлкен кеуектілігі (30-дан 80%-ке дейін) бар ағашта үлкен ішкі беттің болуына байланысты, ауадан су буын жеңіл жинап ұстап қалады (гигроскопиялық). Ағаштың тұрақты температурасы мен ылғалдылығы бар ауада ұзақ уақыт тұрып ылғалдануын тепе-теңдік ылғалдану деп атайды. Ағаштың тепе-теңдік ылғалдануы мен оны қоршаған ауа көрсеткіштерінің арасында (салыстырмалы ылғалдылық пен температура) диаграммада көрсетілген байланыстық бар (ХІІІ.5-сурет). Олар ылғалдылығына қарай төмендегіше бөлінеді: ылғалды ағаш – ылғалдылығы 100%-ке дейін және одан да жоғары; жаңа кесілген ағаш – ылғалдылығы 35% және одан жоғары; ауада кебу – 15-20%; бөлмеде кебу – 8-12% және абсолютті кебу ағаш (103±20С температурада тұрақты массаға дейін кептірілген) 12% ылғалдылығы бар ағаш стандартты деп саналады. Осы жағдайда оның қасиеттері салыстырмалы анықталады. Ағаштағы су екі түрде кездеседі – бос және физикалық байланысқан күйінде.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   58




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет