ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТЫҢ  ТИІМДІЛІГІ МЕН МАҢЫЗЫ

Еліміздің даму жолындағы жаңа белесі «E-learning» электронды оқыту жүйесін Қазақстан Республикасы мектептеріне енгізу. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында электрондық оқытудың мақсаты: Білім беру үдерісінің барлық қатысушыларының үздік білім беру ресурстары мен технологияларына тең қол жеткізуді қамтамасыз ету. Ауыл және қала мектептеріндегі білім деңгейлерін теңестіру, ойлау қабілеті жоғары және технологиялық сауатты оқушыны дайындау.

Алға қойылған мақсатқа жету үшін төмендегідей міндеттерді шешу қажет:

-қойылған мақсатқа қол жеткізу- сыртқы ортаның ақпараттық кірігуін, білімді басқару тиімділігін, білім сапасын көтеру;

-қажетті нормативтік негізді жасау.

Электронды оқытуды енгізу бірқатар нормативтік құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуді талап етеді.

Өзекті міндеттердің бірі – білім саласы дамыған елдердің (Оңтүстік Корея, АҚШ, Ұлыбритания, Малайзия, Канада, Австралия және т,б) тәжірибесіне сүйеніп «E-learning» жүйесін және оқу ресурстарының контентін Қазақстан жағдайына бейімдеп, дамыту.

Мемлекеттік бағдарламаны іске асыруда педагог мәртебесін арттыруға ерекше көңіл бөлуде.  Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев халыққа Жолдауында педагогтар құрамының сапасын арттыруға ерекше көңіл бөле отырып, «Базалық педагогикалық білімнің стандартын, оқытушылардың біліктілігіне қойылатын талаптарды күшейту қажет»,- деп атап өтті.

Қазіргі кезде қоғам әрекеттерінің барлық саласында компьютер көмегімен ақпараттық ресурстар орын алады. Яғни, ХХІ асыр бүкіл дүние жүзі ақпараттық қоғамға көшіріле басталды деуге болады. Оған қоғамдағы барлық білім, ғылым, экономика және басқару салалары арқылы ақпараттандыру белгісіне қол жеткізуге болатындығы.

Қазіргі таңда негізінен білім жүйесінің барлық сатыларын үшін электрондық оқулықтар жасаумен шұғылданып келеді. Электрондық оқулық студент үшін ақпарат көзі болып, сонымен қоса электрондық оқулықтармен жұмыс істеу әрбір студенттің өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізу болып саналады.

«E-Learning» дегеніміз бұл – барлық әлем елдерінің білім беру жүйесіне жаңа ақпараттық коммуникациялық технологиялармен келген, бүгінгі экономика мен қоғамның бірде-бір саласының мазмұнын оларсыз іске асыру мүмкін емес, электрондық оқыту жүйесі.

Қазіргі кезде білім беруді ақпараттандырудың негізгі талаптарының бірі — оқу процесін электронды оқулық немесе оқытудың компьютерлік құралдарын (ОКҚ) жасау және пайдалану.Оқу процессінде компьютерлік оқулықтар, есептер жинақтары, энциклопедиялар, тестілеу мен бақылау, анықтамалық жүйелер және басқа да ОКҚ-лар кеңінен қолданыс табуда. ОКҚ-ны білім берудің ақпараттық технологияларының негізгі бір түрі ретінде қарастыруға болады. Жалпы білім берудің ақпаратгық технологиялары дәстүрлі оқыту әдістері мен тәсілдерінде кейбір педагогикалық мәселелерді шешудің жаңа құралдары ретінде пайданылады” [1].

Қазіргі таңдағы электронды оқу құралдарын дайындау мәселелері: ақпараттық технологиялардың білім беру жүйесінде белсенді пайдаланылуы оның нақты педагогикалық есептерді шешуге арналған құралы қызметін атқаруымен қатар, дидактика мен әдістеменің дамуына әсер етіп, оқыту мен білім берудің жаңа әдіс-тәсілдерін, формаларын құруға алып келеді. Мысалы, Internet технологияларының кеңінен таралуы қашықтықтан оқыту әдісінің жедел дамуына мүмкіндік туғызуда.” Мультимедиялық технологияның, компьютерлік графика мен машықтану жүйелерінің дамуы, кәсіби ортадағы іс-әрекетті бейнелейтін виртуал жағдайға «ену» жолымен оқыту әдістемесінің кұрылуына түрткі болды. Ал, компьютерлік желілік машықтандырушы класстардың пайда болуы, іскерлік ойындар мен сайыстар түрінде көп рольді машықтандыру әдістеменің дамуына ықпал жасады (кәсіби сайыстар мен іскерлік ойындар бұрынан бері кәсіби дайындық пен іскерлікті арттыру барысында қолданылып келген. Ал ақпараттық технология оларды жаңа деңгейде ұйымдастыру мен өткізуге мүмкіндік туғызуда).

Сонымен ОКҚ-ның дидактика мен әдістеменің жаңа қырынан дамуына ықпал ететіні сөзсіз. Яғни, ОКҚ-ны оқу процессінде пайдалану негізінде

• 
  окытудың сапасы артады;
  
• 
  оқыту жұмыстарын ұйымдастыру мен жүргізуге кететін шығындар азаяды;
  
• 
  оқытушылардың оқыту барысында сабақ түсіндіру, бақылау алу, тапсырманың орындалуын қадағалау, бағалау, білім мен іскерлікті игеру деңгейлерін анықтау сияқты басқару жұмыстарының  шығармашылық іс-әрекетке (ғылыми-ізденіс және әдістемелік мәселелерді шешу, оқу-әдістемелік құралдарды дайындау т.с.с.) көшуіне алып келеді;
  
• 
  оқытудың мазмұны мен құрылымдарының  өзгерістеріне қарай  оқу процесін оқу-әдістемелік құралдармен қамтамасыздандыруды жеделдетеді.
  

include

int num;

 ОКҚ-ныңсапасыоныоқупроцесіндепайдаланубарысындағанаанықталады. ОныңкемшіліктерініңкөпболуыпайдаланушыларғаОКҚтуралытеріспікірқалыптасуынаалыпкеледі “[2].

ҚазіргікездекөптегенОКҚ-лардыңтүрлінұсқаларыдайындалып, ұсынылуда. Дегенмен, оларғажүйелітүрдеталдаужүргізіліп, тиімділіктеріменкемшіліктеріанықталып, олардыңсапасынаталаптарқойылуы, болашақжасалатынОКҚ-ларғаұсыныстарберілуіжеткіліксіз. Ал, шетелдердебұлбағыттазерттеулержүргізіліп, даярланғанОКҚ-ларғаталдауларжасалынып, олардыңкемшілікгеріайқындалуда. ТалдауларнәтижесіндеОКҚ-ныжобалаудажіберілетінбастыкемшілігі -оныдәстүрліоқу-әдістемелікқұралдыңэлектрондыкөшірмесіретіндеғанакұрылатындығыанықталды.

Мысалы, дәстүрліоқу-әдістемеліккұралдардыдаярлаудаоныңавторларыментехникалықжағынорындайтын (безендіру, көбейт, т.с.с.) мамандардыңарасындаайқыншекарабар. АлОКҚдаярлаудаоныбаспаоқулықретіндеқағазғашығарып, көбейтудіңқажеттілігіболмағандықтан, оныжетілдіріп, жаңартыпотырудыңмүмкіндігіжоғарылайды. БұлжердеОКҚдайындаутехнологиясынанхабарыазмұғалімдердидактикалықматериалдыдәстүрліқұралдаршығарусияқтыдаярлаужеткіліктідепесептейді. ОКҚ-дадидактикаоқуматериалыменқоса, программалықөнімніңнегізіболыпесептелетіналгоритмменмодельдердедеескерілуітиіс. Дидактикалықесептішешудіақпараттықтехнологиямамандарынажүктеубарысында (программалаушы, безендіруші, мультимедиялықкомпоненттержасаушылар) тиімділігітөменәдістемелікжәнедидактикалықсауатсызОКҚпайдаболады.

“Әрине, ОКҚүшінматериалдардыдайындаудаақпараттықкұрылымдықпринциптер, пайдаланушыинтерфейсініңсхемасы, білімменіскерліктібағалаукритерийлеріменбақылаутәсілдері, интерактивтіқұралдарменжабдықталусияқтыаспектілердіескеруменқатар, дидактикалықтәсілдер, компьютермамандарынанұсқауларболуытиіс. Бұл шарттарды орындау, автордан жаңа компьютерлік дидактиканы игеруді талап етеді.

Демек, ОКҚ даярлау түрлі саладағы мамандардың бірігіп жұмыс істеуімен қатар, көп зерттеулерді, талдауларды қажет ететін өте күрделі іс, яғни, ОКҚ-ны даярлайтын мамандардың әрқайсысы өз саласында жан-жақты терең білім мен іскерлікті көрсетуі тиіс.

Қазіргі кезде, ОКҚ даярлау үшін кем дегенде төрт түрлі базалық категориялы маман керек:

— оқу материалының авторлары;

— компьютерлік әдіскерлер;

— ОКҚ жүйелік программалаушы;

— ОКҚ пайдаланушылар.” [3].

“Компьютерлік әдіскер – ОКҚ-на арналған пәндік ауқымға бағдарланған, компьютерлік дидактиканы меңгерген маман. Оның атқаратын міндеттері:

— ОКҚ кұрылымын анықтау;

— психологиялық-педагогикалық стратегияны тандау;

— пайдаланылатын дидактикалық тәсілдерді нақтылау;

— бақылау формалары мен түрлерін анықтау;

— білім мен іскерлікті бағалау критерийлерін анықтау;

— оқу материалын кұрылымдауда авторға жәрдем беру, оны жеткізу формасы мен стиліне нүскаулар беру т.с.с.