120
1. «Сәлемдесу»
жаттығуы
Тыңдаушылар
жанында тұрған
көршісімен алақан-
дарын түйістіріп,
мына сөздерді ай-
тып сәлемдеседі.
Мақсаты: жағым-
ды психологиялық
ахуал тудыру.
(1мин)
«Жылы алақан» стратегиясы
Сабаққа қатысушылар
бір- біріне сәттілік
тілейді.
• барлық,
• кезде,
• сәттілік,
• тілеймін,
сізге
Екі топқа бөлу.
Қатысушыларға сарғыш, жасыл түсті
қалам тарату арқылы отырғызу.
Ой толғаныс –
тақырыпты ашу
Мақсаты: қатысу-
шылардың сөйлеу
әрекетін дамыту,
тақырыпқа ба-
ғыттау. (2мин)
Кинофильмге қатысты суреттерді пайда-
лана отырып, сабақта көрсетілетін фильм-
ді табу.
Жетекші сұрақтар:
- Суреттерден нені аңғарасыздар?
- Бұл суреттерде қандай оқиға бейнелен-
ген?
- Қазақ әдебиетінің ғана емес, қазақ халқы
тарихының төрінен орын алатын дара
тұлға, аса көрнекті жазушыларымыздың
бірі Ілияс Есенберлиннің қай туындысына
фильм түсірілген?
2-Фильмнен үзінді
көрсету Мақсаты:
Үзіндідегі тұрақ ты
Семантикалық карта
121
тіркестердің
мағыналық
жағынан үй-
лесімділігін таны-
ту (7мин).
Көшпенді қазақ жұртының бағзы заман-
нан бергі ірге тепкен ата қонысы. Ұшқан
құстың қанаты талатын осынау кең да-
ланы біздің ата-бабамыз ғасырлар бойы
ақ
білектің күші, ақ найзаның ұшымен
қорғап келді. Бәрінен бұрын жан-жағын
жолбарыстай жайпаған жоңғар шапқын-
шылығы қазақ елі үшін үлкен нәубет болды.
Бір тудың астына біріге алмай, алты
бақан ала ауыз болған қазақ рулары ақта-
бан шұбырындыға ұшырап «Елім-ай» әнін
айтып, босып кетті.
Шапқыншықтан қалжыраған халық иісі
қазақтың басын қосып, ата жаудан кек
алатын бір ұланды аңсаумен болды.
Тұрақты тіркестерді сәйкестендіру
1. Алты бақан ала
ауыз болу
2. ұшқан құстың
қанаты талатындай
дала
3. жолбарыстай ай-
батты
4.қатын-баланың
обалына қалмай-ақ
қояйын
5.
маңдайы жарқы-
раған ұл
6. құлағы шалу
7.білектің күші,
найзаның ұшымен
қорғау
есту
көз жасына қал-
мау
бақытты
бірлігі жоқ
өте ұзақ, алыс жер
күресу
күшті
122
Лексикалық ми-
нимум
Мақсаты: көнер-
ген тарихи сөз-
дердің мағынасын
ашу(1мин).
Тыңдаушылардың алдарына қима қағаз-
дар беру.
Берілген сөздерге мәндес сөздерді тап.
Мысалы:
Пырақ – тұлпар (қанатты ат)
Нәубет – апат (жұт)
Ата жау – дұшпан
Қауесет – сөз тарату
Несібе – ырыс
Жат – бөтен
Әмір ету –
бұйрық беру
Дақпырт – атақ, даңқ
2-Фильмнен үзін-
ді көру «Диалог
құрастыру » әдісі
Мақсаты: сөйлеу-
шінің сөз сапта-
уын, тіл байлығын
жетілдіру, сөздік
қорларын дамыта
отырып бейнелі
сөйлеуге үйрету.
(10 мин)
Топтық жұмыс.
2-үзіндіден кейіпкер тіліндегі тапқыр-
лықпен айтылған шешендік сөздерді
ажырата білу.
Мына диалогтағы кейіпкерлердің сөз
сап тау ерекшелігі? (тапқырлықпен ше-
шен сөйлеу мәдениеті) туралы ойларын
тыңдау.
Алдыңғы диалогты үлгі ете отырып,
қазір гі заманға сай мемлекеттік қызмет-
керлердің «Әдемі сөйлеу» шешендік ше-
берлігін ашу.
2.1 Екі топ арасында, «Сөз тапқанға қолқа
жоқ» демекші, біз өткенімізді өнеге, қазір-
гіні
қастер тұта отырып,
«Менің қыз-
метім...» тақырыбында диалогты ұтқыр-
лық пен, тапқырлықпен, шешендік сөздер
арқы лы аяқтаңыздар.
Мемлекеттік қызмет дегеніміз?
- Елдің мүддесіне адал еңбек.
- Мемлекеттік мүддесін биік қою.
123
- абыройлы міндет
Қызметіңіздің маңыздылығы неде?
- Патриоттық парыз.
- Асқақ мұраттарға адал қызмет.
- Тәуелсіз Қазақстанның өркендеуіне өз
үле сін қосу.
Қызметкердің бойындағы қасиеттері?
Cауатты
Тәрбиелі
Білімді
Үш тілділік
Сыпайы
Шешен сөйлеу мәдениеті
Сонымен, мемлекеттік қызметте жүру –
ең абыройлы, ең мәртебелі жарқын жол.
Біздің орталықта да рухани жаңғыру ба-
рысында «Әдемі сөйле» атты шешендік
шеберлік мектебі жобасы іске асырылуда
(5 жылдық).
3-Фильмнен үзінді
көру
«Раунд Робин»
әдісі
Мақсаты:Сабаққа
өзінің сабақтан
сөздік қорларына
қосқан шешендік
сөздерді пайдалану
арқылы бір сөзбен
жеткізу.
Көрсетілген үзіндідегі айтылған қанатты
сөздерді мағынасын, қазіргі уақытқа сай
мысал келтіру.
Ақ түйенің қарны жарылған күн – қуа-
ныш,
мереке
Мысалы: (Елімізде ЭКСПО ашылуы ақ
түйенің қарны жарылған күн болды.
Елімізде ЭКСПО ашылуы қуанышты күн
болды; Астананың 20 жылдығы – қуаныш-
ты мереке).
Халқым үшін жаным құрбан - патриот-
тық сезім, еліңе адал қызмет ету.
124
Қорытынды сөз:
(2 мин)
Бүгінгі сабағымыздың мақсаты тыңдау-
шыларға көркем фильмдерді көрсете оты-
рып шешен сөйлеудің мәнерін ұғындыру,
тапқырлықпен және көркем сөздермен
сөйлеуге машықтандыру, сөйлеу мәдение-
тін жетілдіру жолдарын көрсету болды.
Оқыту процесін жеделдету және жетіл-
діру үшін сабақта техникалық құралдарды,
соның ішінде бейнефильмдерді пайдала-
нудың дидактика тұрғысынан маңызы зор.
Менің ойымша, бейнефильмдер тіл үй-
ренушінің тыңдап, түсіну, есте сақтау
қабілеттерін дамытуға, және сол түсін-
гендерін ауызша шешендік сөздермен
баян дауға арналатын тіл құралы.
Сабақта бейнефильмдерді қолдану нәти-
жесінде тыңдаушылар
өздері меңгерген
қанатты сөздерді шебер қолдануға дағды-
ландыру.
Сондықтан мен сабағымда ой толғаныс,
диалог құру, РаундРобин әдістерін қол-
дандым.
Осы фильмнің үзінділері арқылы өз ой-
ларын шебер, еркін және шешендік сөз-
дерді, мақалдарды тыңдата отырып, тіл
байлықтарын жетілдіруді, дамытуды көз-
дедім.
Тіл – халық тарихы, тіл - ұлттық қазына,
тіл өз халқымыздың рухани байлығы, өт-
кені мен болашағы.
Әрбір күніміз мерекелі, әрбір ісіміз бе-
рекелі болсын! Дамуымыз жедел, келеше-
гіміз кемел болсын!
