Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
alberts-kletkanyn-molekulalyk-1-tom-comp (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.2-кес- теде
- 1.2-КЕСТЕ. Кейбір модельді организмдер мен олардың геномдары
| 1.32-су-
рет ). Эукариоттарда, прокариоттарға қарағанда, тек гендер саны ғана артық емес, сонымен қатар, белокты кодтамайтын ДНҚ көлемі де үлкенірек болады. Адам геномы, қалыпты бактериямен салыстырғанда, 1000 есе үлкенірек болады және гендер саны, мүмкін, 10 еседен астам көбірек болатын шығар. Адам геномында кодтамайтын ДНҚ көлемі өте үлкен болады (адам геномының шамамен 98.5% кодтамайтын ДНҚ-ны құрайды). Кей- бір эукариоттардағы геномдар мен гендер санының E.coli-мен салыстырмасы 1.2-кес- теде келтірілген. Біз осы эукариоттардың әрқайсысының модельді организм ретінде қолданылатыны туралы әлі қарастыратын боламыз. ЭУКАРИОТТАРДАҒЫ ГЕНЕТИКАЛЫҚ АҚПАРАТ 35 1.32-сурет. Геномдар мөлшерлерінің салыстырмасы. Геном көлемдері әр гаплоидты геномға шаққандағы нуклеотидтер жұбымен есептелді (жынысты долмен көбейетін организмдердің геномы диплоидты: оларда геномның екі көшірмесі болады, бір жартысы алық, екіншісі аналық организмнен келеді). Туыстас организмдерде функционалдық гендер саны ұқсас болса да, олар геномдарындағы ДНҚ мөлшері бойынша әртүрлі бола алады (W.H. Li, Molecular Evolution, pp. 380-383. Sunderland, MA: Sinauer, 1997 көзінен алынған). 1.2-КЕСТЕ. Кейбір модельді организмдер мен олардың геномдары Организм Геном көлемі* (нуклеотидтер жұбы) Гендердің бол- жалмалы саны Escherichia coli (бактерия) 4.6 x 10 6 4300 Saccharomyces cerevisiae (ашытқы) 13 x 10 6 6600 Caenorhabditis elegans (нематода) 130 x 10 6 21000 Arabidopsis thaliana (өсімдік) 220 x 10 6 29000 Drosophila melanogaster (жеміс шіркейі) 200 x 10 6 15000 Danio rerio (данио балығы) 1400 x 10 6 32000 Mus musculus (тышқан) 2800 x 10 6 30000 Homo sapiens (адам) 3200 x 10 6 30000 * Геном көлеміне геномдық дерекқордағы жоқ жоғары деңгейде қайталанатын ДНҚ тізбектері кіреді Эукариоттық геномдар реттегіш ДНҚ-ға бай Кодтамайтын ДНҚ-ның көп бөлігі ескі қағаздар сияқты сақталатын керексіз қоқыс сияқты, себебі керекті ақпаратты қалдырып және қалғанын тастаудан барлық ақпарат- ты сақтау оңайырақ болып келеді. Фугу балығы сияқты кейбір ерекше эукариоттар өз- дерінің туыстастарының бейберекеттігінің куәсі болып отыр; олар үлкен көлемді кодта- майтын ДНҚ-дан арыла білді. Дегенмен, осы балық осындай кодтамайтын ДНҚ-сы бар туыстары сияқты құрылым, пішін, әрекет пен ұқсастық көрсетеді (4.71-суретті қара). Тіпті фугу балығы сияқты кіші геномды организмде кодтамайтын ДНҚ көлемі код- |