Н. Ш. Чернышевский мұраларын оқып таныс болған, Батыс Еуропа әдебиетінен Гете, Дж. Байрон
жүктеу/скачать 3,44 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- "АҚ БОСАҒА"
| АҚАН СЕРІ, Ақжігіт Қорамсаұлы (1843. бұрынғы Көкшетау обл., Үлкен Қоскөлдің маңы -
1913. сон-да) - ақын, әнші, композитор. А. с. жас кезінен өнерімен көзге түсіп, кейін ақындық, әншілік өнерімен кемелденген соң алты алашқа аты мәлім сері атанған. Маңына өзі сияқты өнерпаз жастарды жинап, ел аралап ән салады. Сәнді киініп жүйрік ат, қыран бүркіт, құмай тазы ұстап серілік құрады. Осындай сегіз қырлы өнерпаздығы үшін еларасында "Ақан сері" атанады. Ол әншілік, композиторлық өнерде атақты Біржан салды аға тұтып, ұстаз санаса, Балуан Шолақ, Естай, Иманжүсіп, Құлтума сияқты әнші-композиторлар оның өнер жолындағы ең жақын достары болады. Ол қазақтың ұлттық өнерін кәсіби деңгейге көтеріп, дәстүрлі өнердің классик. үлгісін жасады. Қазақ мәдениетінің алтын қорына А. с-нің елуге жуық муз., поэтик. мұрасы енді. "Ақтоқты", "Алтыбасар", "Тер қатқан", "Мақпал", "Балқадиша", "Сырымбет", "Майда қоңыр", "Ақ көйлек", "Аужар", "Ғашық жарға", "Тағрипың", "Ж-ға" т.б. әндері әйел жанының сұлулығын жарқырата көрсетуімен бірге, махаббат құдыретін асқақтата суреттейді. А. с. ақын-әнші ғана емес. саңлақ аңшы, атбегі, Ақынның сүйікті досына, қимас өмірлік серігіне айналған сәйгүлігі мен қыран құстарына арналған "Маңмаңгер", "Қараторғай", "Көкжендет", "Құлагер" секілді әндері бар. А. с. көрнекті айтыс ақыны да болған. Ол Орынбай, Нүркей, Нұрқожа, т.б. ақындармен айтысқа түскен. Оның "Шоғырмаққа", "Сұрағанға", "Смағұлға" атты сықақ өлеңдері де бар. "Замана адамында" ел билеген әкімдерді әжуәлайды. А. с-нің муз. туындылары қазақ өнерінің өркендеуіне зор ықпалын тигізді. Оның шығармаларын белгілі әншілер Ә.Қашаубаев, Ж.Елебеков, М.Ержанов, Ж.Кәрменов, т.б. ел игілігіне айналдырды. А. с-нің өмірі мен тағдыры туралы І.Жансүгіров "Құлагер" поэмасын. Ғ.Мүсірепов "Ақан сері - Ақтоқты" драмасын, С.Мұхамеджанов осы аттас опера, С.Жүнісов "Ақан сері" романын жазды. "АҚ БОСАҒА" - отбасыларға арналған тәуелсіз басылым. Құрылтайшысы - "Шолпан және құрбьшар" серіктестігі. Алғашқы нөмірі 1991 ж. 7 ақпанда. Алматыда қазақ тілінде жарық көрген. Көлемі 4 бет, қалыбы АЗ. Айына бір рет шығады. "Шер тарқатсам деп едім", "Сыр сұхбат", "Шат шаңырақ", т.б. айдарлары бар. АҚАТАЙ Сәбетқазы Нұржақияұлы (11.10.1938, Шығ. Қазақстан обл. Күршім ауд. - 19.10.2003)- мәдениеттанушы, сыншы, ғалым, филос. ғыл. докторы (1995), Қазақстанның еңб. сің. қайраткері (2001). Мәскеу мемл. ун-тін бітірген (1969). 1956 - 58 ж. Қарақас балық зауытында әр түрлі қызметтерде жұмыс істеген. 1969-74 жылға дейін Алматы шет тілдер ин-тында дәріс оқыды. 1974-88 ж. Ықылас атынд. Ұлт-аспаптар мұражайының директоры, 1988-96ж. Респ. мәдениет қызметкерлерінің санатын көтеру ин-тында кафедра жетекшісі, проректор, ректор, аға ғыл. қызметкер, ғылым бөлімінің меңгерушісі қызметтерін атқарған. Мәскеудегі "Жас тұлпар" атты қазақ жастар ұйымының құрамында студенттер кеңесін басқарды. "Азат" қозғалысының алғашқы тең төрағаларының бірі болған. Көптеген ғыл. еңбектер. 400-ден аса публицистик. мақалалар жазған. О.Сүлейменовтің "Аз и Я" еңбегін қазақ тіліне аударған (1991). жүктеу/скачать 3,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|