ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      289    

duygusunun oluşmasına sebep olacaktır. Güven de sosyal sermayenin 

ölçümünde kullanılan kavramdır. Dolayısıyla artan refah ve eğitim 

seviyesi kişilerin ve ülkelerin sosyal sermaye olarak kasalarının dol-

masına ve dünya sıralamasında yerinin yükselmesini sağlayacaktır. 

KAYNAKLAR

Altay, A., (2007), �Bir Kamu Malı Olarak Sosyal Sermaye Ve Yoksulluk 

İlişkisi,� Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review (1): 337–362 

Ayaz, M Pehlivanoğlu, F. (2012), �Ekonomik Kalkınma Açısından Sos-

yal Sermayenin Ölçülmesi ve Karşılaştırılması: Türkiye ve OECD Ülkeleri 

Örneği,� The International Conference on Knowledge, Economy and Mana-

gement (ICKEM) November 8-10, 2012, in ISTANBUL-TURKEY

Aydın, A.H., (2008), �Yerel Siyasette İnsan İlişkilerinde Güven Bunalı-

mı veya Sosyal Sermaye Fakiri Olmak�, Yerel Siyaset Dergisi, www.yerel-

siyaset.com/pdf/ocak2008/2.pdf,erişim 19.08.2011.

Bjørnskov C., Svendsen G. T. (2003), �Measuring Social Capital – Is 

There A Single Underlying Explanation?,� Working Paper 03-5, Department 

of Economics Aarhus School of Business

Erkan, H. (2004), �Ekonomi Sosyolojisi,� Fakülteler Kitabevi, 5. Bas-

kı, İzmir.

http://data.worldbank.org/indicator/SM.POP.NETM,  erişim  tarihi 

10.09.2012

http://www.divorcereform. org/gul.html, erişim tarihi 10.09.2012

http://www2.unpan.org/egovkb/datacenter/CountryView.aspx,  erişim 

tarihi 10.09. 2012

Güçlü, N. Sotırofskı K. (2006), �Bilgi Yönetimi,� Türk Eğitim Bilim-

leri Dergisi Güz 2006, 4(4), 351-371. 

Kocacık, F. (2003), �Bilgi Toplumu ve Türkiye�, Cumhuriyet Üniversi-

tesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 17, S.1, s. 1-10

Odabaş,  H.  (2003),  �Kurumsal  Bilgi Yönetimi,�  Türk  Kütüphaneci-

liği,  17,  4  (2003)  s.  357-368  (http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/

view/302/294 Erişim Tarihi, 20. 02. 2014)

Oecd (2009), �Education at a Glance,� 2009, s. 202

Oecd, (2011), � Factbook 2011: Economic, Environmental and Social 

Statistics,� ISBN 978-92-64-11150-9 – © OECD 2011, 

Zengin, E., Ayaz, M. (2010), �Information Socitey, Social Capital And 

Turkey,� Application of Information and Communication  

Technologi-

es (AICT), 2011 5th International Conference on. Baku, Azerbaycan. 

ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

290         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

CRITERIA OF SOCIAL CAPITAL AND TURKEY

Doç. Dr. Eyüp ZENGİN

İstanbul Üniversitesi Avrasya Enstitüsü

Dr. Mehmet Ayaz

Limit does not recognize the change in the 21st century the concept 

of information society development is considered to be the most important 

step. Knowledge and the society that holds together the concept of the words 

on a personal basis, not as a society emphasizes the need to be informed. 

Increasing the literacy rate among the requirements for becoming knowle-

dgeable society, more efficient use of the Internet, techno parks, and here is 

the marketing of products manufactured outside.

In this study, firstly, countries, economies of classification were asses-

sed values   as of Turkey’s entry into the class of the developing countries 

was  emphasized.  Generally  accepted  in  the  world  of  information  society 

indicators are investigated, developed and rapidly developing and making 

evaluations for Turkey within the framework of the various indicators and 

statements emphasized that Turkey’s place among the nations of the world. 

 The main purpose of this study, using advanced technology products in 

Turkey, is the place of use in many areas of the information society as a soci-

ety that we have to explain the different concepts of perception. Not because 

of the technology that manages the Turkish people hunger for technology to 

become a society ruled by technology, which is expensive due to the high-te-

ch products that were damaging to the national economy of hunger. Political 

and economic crises experienced in Turkey, unstable policies are evaluated 

in terms of social capital in developing countries is less confidence in each 

other, causing the formation of a social structure created. Increased sense 

of confidence in the crime rate decreased societies, has led to an increase in 

the number of security forces and the police. Rapidly developing countries 

examined, the largest proportion of national income, expenditure on security 

spending. Security expenditures will be reduced in societies with high social 

capital that will contribute to the country’s economy, security, understanding 

of the social state based on the location of expenditures will be serving the 

citizen. Table that is created by those who were in prisons in Turkey, the 

higher  degree  of  education  is  almost  non-existent  level  of  the  number  of 

graduates have also once again illustrates the importance of educated people. 

In this respect, the crime rate decreased, the first condition to create a society 

of educated people settled in confidence to train. Governments in this task at 

first, then decreases to instructors who work in higher education.

 

НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      291    

КРИТЕРИИ СОЦИАЛЬНОГО КАПИТАЛА В ТУРЦИИ

Доц. Доктор Эюуп ЗЕНГИН,

Стамбульский университет Институт Евразия

Мехмет Аяз,

доктор наук

Не  подвергается  сомнению  и  не  признает  изменения  тот  факт, 

что  в  21-м  веке  концепция  развития  информационного  общества 

считается  наиболее  важным  шагом.  Знания  и  общество,  которое 

скрепляет  понятие  слов  на  личной  основе,  а  не  как  общество, 

подчеркивает  необходимость  быть  информированным.  Повышение 

уровня  грамотности  стоит  первым  среди  требований,  чтобы  стать 

осведомленным обществом, более эффективно использовать Интернет, 

создавать  технопарки,  котopыe  являются  аналами  сбыта  продукции, 

производимой за пределами страны. В этом исследовании, во-первых,  

экономика  всех  стран  была  подвергнута  классификации  и  Турция 

вошла  в  класс  развивающихся  стран.  Исследованы  общепринятые  в 

мире  индикаторы  информационного  общества,  развитыx  и  быстро 

развивающихся стран сделаны оценки для Турции в рамках различных 

индикаторов,  и    подчеркнувшие  место  Турции  среди  стран  мира. 

Цель этого исследования, используя продукты передовой технологии 

в  Турции,  расширил  место  их  использования  во  многих  областях 

информационного общества. При этом мы должны объяснить различное 

понятие  восприятия.Не  из-за  технологии,  которая  управляет  турками, 

они  жаждут  технологии,  чтобы  стать  обществом,  которым  управляет 

технология,  которая  является  дорогой  из-за  высокотехнологичных 

продуктов,  которые  были  разрушительными  для  народного  хозяйства. 

Политические  и  экономические  кризисы  имели  место  в  Турции, 

нестабильная  политика,  с  точки  зрения  социального  капитала  в 

развивающихся странах, приводит к меньшей уверенности друг в друге, 

вызывая формирование созданной социальной структуры. Увеличенное 

чувство  уверенности  в  росте  уровня  преступности  привело  к 

увеличению числа сил безопасности и полиции. Быстро развивающиеся 

страны  трaтят  самую  большую  пропорцию  национального  дохода  на 

расходы безопасности. Расходы безопасности снижаются в обществах с 

высоким социальным капиталом, и это способствует экономике страны, 

безопасности,  пониманию  социального  государства,  основанного  на 

структуре  расходов,  служит  гражданину.  Таблица,  которая  составлена 

теми,  кто  был  в  тюрьмах  в  Турции,  свидетельствует  о  необходимости  

более высокой степени образования, что почти несуществующем уровнем 

среди  заключенных  числа  выпускников,  также  еще  раз  иллюстрирует 

важность  образованных  людей.  Первое  условие  -  создать  общество 

образованных людей, и в результате уровень преступности уменьшится.

ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

292         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

SİVİL TOPLUM KÜRESEL ÇEVRE SORUNLARININ 

ÇÖZÜMÜ İÇİN BİR ARAÇ ÖNERİYOR! ÖRNEK OLAY: 

NEVADA-SEMIPALATINSK ANTI-NÜKLEER HAREKETİ

Doç. Dr. Mustafa Çağlayandereli

Mersin Universitesi, Sosyoloji bolumu

Giriş

Küresel dünyanın geleceğinde öne çıkan sorun alanı ‘çevre’ ve 

özel  olarak  da  ‘nükleer’  tehdittir.  Mevcut  siyasal  rejimlerin  ‘eko-

nomik büyümeyi öne alan yönetim anlayışları’ giderek artan çevre 

sorunlarını  çözmekten  uzak  görünüyor.  Bu  durumda  sivil  toplum 

ve onun etkili enstrümanlarından birisi olan ‘sivil itaatsizlik’ çözüm 

için  devreye  girmiş  bulunuyor.  Örnek  olay  Olzhas  Suleimenov’un 

1989’da  başlattığı  ‘Nevada-Semipalatinsk Anti-Nükleer  Hareket’tir 

(NSANH).  Bu halk hareketini (başta Orta Asya’nın önemli siyasal 

figürü Nursultan Nazarbayev olmak üzere) siyasal karar alma meka-

nizmalarının da desteklemesiyle, Kazakistan topraklarındaki nükle-

er silah denemeleri durdurulmuş, test alanları kapatılmıştır. NSANH 

Orta Asya’da ‘sivil toplumu’ esas alan ‘demokratik yönetimlerin’ or-

taya çıkmasına ve devamında ‘Soğuk Savaş’ döneminin sona erme-

sine ve ‘Küreselleşme’ sürecinin önünün açılmasına da katkı sağla-

mıştır. Dış etkenleri sabit saymak kaydıyla, halkın ve siyasal elitlerin 

birlikte başardığı bu ‘toplumsal değişme’ olayı Kazakistan’ı küresel 

çevre sorunlarının çözümü için ‘model’ ülke konumuna getirmiştir. 

Gözden kaçan önemli nokta ise NSANH özünde çevreci karakterli ve 

özgün bir ‘sivil itaatsizlik’ hareketi olduğu halde bu niteliği üzerinde 

durulmamış ve çevre ve sivil toplum literatüründe de hak ettiği yeri 

alamamıştır. Bu durumda, NSANH’i çevre ve sivil toplum teorileri 

bağlantılarıyla çözümlemek uygun olacaktır.

НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      293    

Sanayi  devriminin  başlangıcından  bu  yana  özellikle  ‘mamul 

maddelerin’  üretimi  tüketimi  ve  bölüşümü  sürecinde  ortaya  çıkan 

çevre sorunları kümülatif artmakta ama istendik ve gerekli çözümler 

üretilememektedir. Bu durum dünyada süregiden bir ekonomi-poli-

tik krizin varlığının argümanıdır. Batı’nın modernitesi ve Doğu’nun 

hümanizmi ya da din ve ideoloji gibi farklı kültürel değer sistemleri 

insanlara (‘benzer’ söylem olarak) ‘refah’, ‘amaçları gerçekleştirme’, 

‘eşitlik’, ‘güven’ ve tüm bunların mekânı olarak ‘gelişmiş çevreler’ 

vaat ediyor. Ve fakat hem bu vaatlerin hem de ekonomi-politik, kül-

türel ve çevresel krizlerin aynı anda, bir arada var olması kaotik bir 

yapıya hapsolduğumuzu gösteriyor. 

İçinde  yer  aldığımız  tarih  kesitinde,  bu  kaotik  yapının  çözüm 

aracı olarak sivil toplum düşüncesi gelişmeye başladı. Sivil toplum 

en genel anlamda, ‘bürokratik eylem sistemleri’ dışında kalan alan-

larda bireylerin farklı ve çeşitli toplumsal sorunlar etrafında ‘gönüllü 

olarak örgütlenmeleri’; ve böylece ortaya çıkan, ‘iletişimsel-eylem-

sel ağ’ aracıyla ‘karar alma süreçlerine dâhil olmaları’ biçiminde ta-

nımlanabilir (Çağlayandereli, 2006). Bu tanım esas alındığında ‘sivil 

toplum’ ve ‘katılımcı demokrasi’ kavramları örtüşüyor. Bireyin ka-

rar alma süreçlerine katılımı ise çok kez bürokratik yollarla ve sivil 

toplum  kuruluşları  (STK)  aracıyla  gerçekleştiği  gibi  giderilemeyen 

anlaşmazlık ve mağduriyet durumunda çeşitli gösteri ve protesto ey-

lemleriyle  de  ‘demokratik  katılım’  sağlanabilmektedir.  Bu  üçüncü 

yol sivil itaatsizlik olarak adlandırılmaktadır. Sivil itaatsizlik giderek 

önem kazanmaktadır ancak her tür ‘itirazcı eylemi’ de sivil itaatsizlik 

kabul etmemek gerekiyor. Yurttaşların ‘haksız’ gördüğü otoritelerle 

mücadelesi, her tür anarşizmden, fanatizmden, ideolojik saplantıdan, 

kuruntu  ve  bencil  çıkardan  ayrı  tutulması  gereken  hassas  bir  ilişki 

biçimidir (Nişancı, 2000; Çağlayandereli, 2006). Küreselleşme süre-

cinde, farklı coğrafyalarda boy gösteren sivil itaatsizlikler, artan ula-

şım ve iletişim (internet) teknolojileri aracıyla, bireyleri ‘yatay ilişki 

ağlarında’ buluşturuyor. Böylece belirli bir sosyal-kültürel gurubun 

hatta belirli bir toplumun ‘hakçalık’ (meşruiyet) sorunu konusunda 

dünya kamuoyu oluşuyor; tüm dünya giderek ‘sivil toplumun mekâ-

nı’ haline getiriyorlar. 

Sivil toplumun varlık nedeni birey açısından toplumsal yapı ve 

işlevlerin ‘hakçalık’ sorunlarının çözümlenmesi ve bununla beraber 

ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

294         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

bireyin  toplumsal  ‘yaşam  kalitesinin’  yani  memnuniyetinin  sağlan-

masıdır. Bununla birlikte, yerküre çevre-sistemlerin dengesinin bozul-

ması ve ‘sürdürülebilirliğinin’ belirsizleşmesi sonucunda sivil toplumun 

giderek önem kazanan teması ‘çevre’dir. ‘Çevreci Hareket’ tüm dünyada 

yaygınlaşmaktadır. ‘Çevreci Hareketin Aktivistleri’ ise yeni sosyal sınıf-

lardır.

Küresel çevre krizi karşısında ülke yönetimleri belirli bir zaman-

dır bir araya geliyor ve ‘nükleer silahların yasaklanması’ başta olmak 

üzere yasal düzenlemeler, örgütlenme ve yaptırımlar üzerinde konu-

şuyor. Ama hızlı yol alınamıyor: Ekonomik ve siyasal egemenler ayak 

diretiyor! Kazakistan biyolojik, sosyolojik, çevresel… bağlamlarıyla 

büyük insanlık dramlarına yol açan nükleer silah denemelerini sivil 

itaatsizlik eylemleriyle ülke topraklarında durdurabilmiş, yasaklamış 

sıra dışı bir toplumdur. Bu davranışıyla Kazakistan, insanlık tarihinde 

onurlu  yerini  almıştır.  Hümanist  ve  çevreci  karakterli  bu  davranış, 

ülkenin  siyasal  karar  alma  mekanizmalarına  (başta  Devlet  Başkanı 

Nursultan  Nazarbayev’e,  Kazakistan  Parlamentosu’na  (Majlis)  ve 

seçmen olarak Kazakistan halkına) aittir. Ne ki sürecin başlatıcısı Ol-

zhas Suleimenov’un 1989 yılında başlattığı ‘Nevada-Semipalatinsk 

Anti-Nükleer Hareket’tir (NSANH).

Bu  gerçekliğe  rağmen,  sosyolojide  ‘kentleşme’,  ‘çevre’,  ‘sivil 

toplum’ ve ‘küreselleşme’ gibi olgusallıkların teorik alanında ve li-

teratüründe Olzhas Suleimenov ve NSANH neredeyse hiç yer etme-

miştir. 

Bu cümleden hareketle, bildiride siyaset sosyolojisi ve çevre sos-

yolojisi alanları için NSANH çalışma konusu olarak önerilmekte ve 

bu öneriye uygun olarak da NSANH yukarıda ortaya konan ‘proble-

matik’ çerçevesinde betimlenmektedir. Bildiri metninde ortaya konan 

argümanlara göre, NSANH; ‘Sivil Toplum’ açısından özgün bir ‘sivil 

itaatsizlik’ hareketi ve ‘Çevreci Hareket’ açısından da insanı ve doğa-

yı bir arada ele alan (anhtropo-eco/centric) ‘yeni bir yaklaşım’ olarak 

değerlendirilmiştir.

Bu ve başka sosyolojik çalışmalar neticesinde literatürdeki ek-

siklik  giderilebileceği  gibi  Kazakistan  deneyiminin,  2050  küresel 

çevre  sorunlarının  çözümü  için  ‘model’  oluşturabileceği  sonucuna 

varılmıştır. 

НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      295    

Durum Tespiti

Olzhas  Suleimenov  ve  Nevada-Semipalatinsk Anti-Nükleer 

Hareket

Şair Olzhas Suleimenov, Vladimir Yakimets ve Maidan Abishe 

gibi  aydınların  önderlik  ettiği  Kazak  çevreciler  ve  Semipalatinsk 

(Semey)  bölge  sakinleri,  Şubat  1989  ile  Ağustos  1991  tarihleri 

arasında  gerçekleştirdikleri  Nevada-Semipalatinsk  Anti-Nükleer 

Kampanyası  sonucunda  Sovyetler  Birliği’nin  Kazakistan’daki 

nükleer  test  programını  sonlandırmayı  başardılar  (King,  2010). 

Bu  olayın  da  etkisiyle  Kazakistan  16  Aralık  1991  tarihinde 

bağımsızlığını ilan etti.

Kıta Avrupa�dan daha büyük bir alan kaplayan ve eski Sovyet 

Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) ikinci büyük Cumhuri-

yet’i olan Kazakistan, Sovyet merkezi yönetimine uzak oluşu, nüfus 

yoğunluğunun  nispeten  düşük  olması  ve  toprakta  zengin  uranyum 

varlığı gibi gerekçelerle Stalin hükümeti döneminde nükleer deneme-

ler için ‘en uygun yer’ olarak seçildi. Burada 1949 yılında ilk Sovyet 

atom bombası patlatıldı ve 1953 yılında ilk hidrojen bombası test edil-

di. Nükleer denemelerin yapıldığı Semipalatinsk ‘test alanı’, uçsuz 

bucaksız steplerin tedricen dağlık bir alana yol verdiği, Kazakistan�ın 

kuzeydoğusunda 18.000 kilometrekarelik büyük bir bölgedir. Semi-

palatinsk yaklaşık 330.000 nüfusuyla bölgede en büyük yerleşimdir, 

test alanının yaklaşık 200 kilometre doğusundadır. Geçmişte, yılda 

birkaç kez mantar şeklinde bulutların görüldüğü test alanında, 1949-

1989 yılları arasında (340’ı yeraltında, 116’sı atmosferde) 456 nük-

leer test yapıldı. Yerel halk için testlerin acı sonuçlarının netleşmesi 

onlarca yıl alacaktı (Udayakumar. vd. 2009: 27).

Nükleer denemeler ‘doğa’ ve ‘insan’ üzerinde iki tür yıkıcı etki 

yaptı. Yaklaşık 2 milyon hektar tarım arazisi ve yer altı ve yerüstü 

sular radyoaktif kirlendi. Nehirlerin seyri değişti. 1965’de büyük bir 

patlamanın etkisiyle suni bir göl dahi oluştu. Göldeki su normal sevi-

yenin yüz kat üstünde radyasyon içermekteydi. Japon aktivist Shun-

ji Tsuboi’ya göre, Kazakistan’da 1.2 ile 1.5 milyon insanın nükleer 

testlerden  etkilendiği  tahmin  edilmektedir  (Udayakumar.  vd.  2009: 

30). Özellikle test alanı çevresinde patolojik doğum, çeşitli hastalık 

ve sakatlık, iktidarsızlık ve intihar gibi nüfussal anormallikler yüksek 

oranda seyrediyor (Chance, 2007). 

ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

296         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

Kazakistan�da bu olumsuz durum karşısında, nükleer karşıtı pro-

testo hareketinin başlaması, Cumhuriyet’in önemli yazarlarından biri 

tarafından atılan ‘sıra dışı’ adımın sonucudur. 1969-1989 yılları ara-

sında Sovyetler Birliği Komünist Partisi üyesi olan Olzhas Suleime-

nov (1936-) ‘Halk Temsilcisi’ seçildiği yıllarda Semipalatinsk Bölge-

si’ sakinlerinin sağlık durumlarının bozulmasına tanıklık etti: Çeşitli 

kanser hastalıkları vakalarında olduğu gibi kusurlu doğumların sayısı 

artıyor ayrıca daha önce hiç görülmemiş yeni hastalıklar baş göste-

riyor, yaygınlaşıyordu. Suleimenov, nükleer testlerin Kazakistan’da 

ciddi sağlık sorunlarına neden olduğunu Kremlin’e ve Yüksek Sov-

yet’teki meslektaşlarına bildirdi ve fakat beklediği ilgiyi göremedi. 

Bu arada, 1989 Şubat ayında, Semipalatinsk test alanında yapılan iki 

yeraltı nükleer denemenin doğrudan sonucu olarak büyük miktarlar-

da  radyoaktif  gazlar  içeren  bulutlar  yerleşim  alanlarının  üzerinden 

geçti. Test alanına yakın askeri üstte görevli bir pilot albay şehirdeki 

okullarda tesisli olan tüm dozimetrelerin çok yüksek düzeylerde rad-

yasyon ölçtüğünü Olzhas Suleimenov’a bildirdi. Pilot, Kazakistanlı 

çocukların gelecekteki sağlığı konusunda oldukça endişeliydi. O an 

için nükleer testler ve bunların etkileri konusunda doğrudan protesto 

veya başka yollarla kamuoyu oluşturmak mümkündü ve fakat Sov-

yet polisinin ‘endişelenen kişileri’ tutuklayacağı çok açıktı. Sovyetler 

Birliği’nde çok gizli olarak yürütülen askeri programla ilgili sorunla-

rın tartışılması büyük bir tabu idi. Ancak yine de Olzhas Suleimenov 

harekete geçmeye karar verdi. O, tek seferde mümkün olduğunca çok 

insana ulaşmak için becerikli ama riskli bir yol seçti. 1989 başların-

da, üyesi olduğu ‘Yazarlar Birliği’ şair Suleimenov’u bir televizyon 

programına davet etmişti. Yazarlar ve program yapımcıları, programa 

katılan Suleimenov’dan şiirlerinden bazılarını okumasını ve Kazakis-

tan’ın  kültürel  mirası  hakkında  konuşmasını  beklerken  ve  binlerce 

Kazak canlı yayını izlediği halde, O, önündeki tarih ve şiir kâğıtlarını 

kenara itti, kameranın içine bakarak; Kazakistan’da görmezden geli-

nen nükleer felaketin devam ettiğini söyledi ve vatandaşlara seslerini 

yükseltme çağrısı yaptı. Suleimenov konuşmasında «Ortada herhangi 

bir (somut) düşman yokken nükleer teste neden devam ediliyor?» diye 

sordu. Öteki (kapitalist) ülke halklarının da ‘belirsiz fenomen’ üzerine 

gittiğini ve uluslararası protestoların arttığını anlattı. O’nun ‘nükleer 

silahların artık gerekli olmadığına’ dair tespiti Soğuk Savaş’ı sona 

жүктеу/скачать 5,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: