Нуржігіт Алтынбеков
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нуржігіт Алтынбеков
Жасушалары 2 түрлі: 1) күңгірт түсті жасушалар, тұз қышқылын секреттейді (тұрақты несепті қышқылдандыру). 2) ашық түсті жасушалары тұрақты несептен пассивті түрде суды кері сорады (қандағы антидиурентті гормон (гипоталамуста өндіріледі) концентрациясына байланысты, егер гормон жетіспеушілігі байқалса, онда жинақтау түтікшесі және дисталды өзекше қабырғаларында су кері сорылмай несеп концентрациясы төмендейді. Пирамида тұсында ашылатын жинақтаушы түтікшелерінен несеп шығару жолы басталады (келесі тақырып материалы). 59. Аталық жыныс жүйесі. Аталық жыныс безі. Оның генеративті және эндокриндік қызметі. Құрылысы және қызметі. Иректелген ұрық өзекшелері. Спермотогенез. Гематотестикулярлы тосқауыл. Аталық жыныс безінің дамуы алғашқы бүиректің үстінгі бетінде дәнекер тіндік капсуланың қалыптасуынан басталады. Капсула жыныстық бауларды жыныстық үйемелерден оқшаулайды. Баулардан ұрық түтікшелері мен аталық жыныс бездердің торы демиды. Аталық жыныс безінің дамуы алғашқы бүиректің үстінгі бетінде дәнекер тіндік капсуланың қалыптасуынан басталады. Капсула жыныстық бауларды жыныстық үйемелерден оқшаулайды. Баулардан ұрық түтікшелері мен аталық жыныс бездердің торы демиды. Аталық жыныс безінің торының түтікшелері тығыз талшықты дәнекер тінінен тұратын капсулаға жақындап келіп,шығарушы түтікшеге жалғасады. Ал ол аталық жыныс безінің қосалқысының түтігіне ұласады. Оның проксимальді бөлігі шиыршықталып қосалқысының денесін құраса,дистальді бөлігін ұрық шығарушы өзек түзіледі. Парамезонефральді өзек ер адамдарда кері дамыған,оның жоғарғы және төменгі шеттері ғана сақталады. Төменгі қалдығын простаталық жатырша деп атайды. Ол зәр шығару түтігіне ұрық шығарушы өзектің түйіскен жерінде орналасқан. Парамезонефральды өзектің кері дамуына әсер ететін ген 19-хромасоманың қысқы иығында орналасқан. Простата мен ұрықтың көпіршектері зәр және жыныстық синустардың өсіндісі болып табылады. Эбрионалдық дамудың 22 аптасынан кейін гоноциттер сперматогонияларға айналады. Аталық жыныс безінің құрылысы Сыртынан сірлі қабықша жауып тұрады. Оның астында тығыз талшықты дәнекер тінінен тұратын ақ қабық орналасады. Аталық жыныс безінің артқы бөлігінде ақ қабық қалыңжап көкірекше қалыптасады. Одан бездің ішіне қарай дәнекер тіндік тосқауылдар кіріп, безді бөліктерге бөледі, әрбір бөліктің ішінде 1-4 иректелген ұрық түтікшелері орналасады. Ұзындығы см болып келеді. Көкірекше тарылған кезде иректелген ұрық түтікшелер бірігіп, тік түтікшелерге,ал олар аталық бездің торының түтікшелеріне ұласады. Олардан шығарушы түтікшелер шығып қосалқысының өзегіне жалғасады. Ұрық үтікшесінің қабырғасын меншікті қабықша құрайды. Базальды қабаттан,миоидты қабаттан,талшықты қабаттан тұрады. Түтікше ішінен эпителиосперматогенді қабат қаптайды. Базальды қабат екі базальты мембрананың арасында орналасқан,коллаген талшықтарынан тұрады. Миоидты кабот миоидты жасушалардан тұрады,құрамында актин филаменттері болады. Түтікшелердің жиырылуына көмектеседі. Сыртқы талшықты қабат екіқабаттан тұрады. Миоидты жасушалардың базальты мембранасы век коллаген талшықтарынан тұрады. Сыртқы қабат фибробласттарға ұқсасжасушалардан тұрады. Сыртынан сірлі қабықша жауып тұрады. Оның астында тығыз талшықты дәнекер тінінен тұратын ақ қабық орналасады. Аталық жыныс безінің артқы бөлігінде ақ қабық қалыңжап көкірекше қалыптасады. Одан бездің ішіне қарай дәнекер тіндік тосқауылдар кіріп, безді бөліктерге бөледі, әрбір бөліктің ішінде 1-4 иректелген ұрық түтікшелері орналасады. Ұзындығы см болып келеді. Көкірекше тарылған кезде иректелген ұрық түтікшелер бірігіп, тік түтікшелерге,ал олар аталық бездің торының түтікшелеріне ұласады. Олардан шығарушы түтікшелер шығып қосалқысының өзегіне жалғасады. Ұрық үтікшесінің қабырғасын меншікті қабықша құрайды. Базальды қабаттан,миоидты қабаттан,талшықты қабаттан тұрады. Түтікше ішінен эпителиосперматогенді қабат қаптайды. Базальды қабат екі базальты мембрананың арасында орналасқан,коллаген талшықтарынан тұрады. Миоидты кабот миоидты жасушалардан тұрады,құрамында актин филаменттері болады. Түтікшелердің жиырылуына көмектеседі. Сыртқы талшықты қабат |