Нуржігіт Алтынбеков
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нуржігіт Алтынбеков
сары дене прогестерон гормонын бөледі. Бұл гормон жатыр бездерінің белсенділігін арттырып, секреторлық әсерін күшейтеді. Бездің мөлшері ұлғайып, жасушалары ісінеді де, без өзектері секретке толады. Без жасушаларының цитоплазмасында біраз гликогеи мен гликопротеидтердің түйіршектері жиналады. Осының өсерінен без жасушалары биік призма тәрізді пішінге не болады да, жатыр эндометри біртіндеп қалыидайды. Көптеген бездің жасушалары жатырдың децидуальді жасушаларына айгалады. Егер ұрықтанц процесі жүзеге асса , жатыр энометрйі плацентаға айналады, ал бул процес өтпесе эндометрийдің функционалды қабаты сыпырылып түседі де, кезекті менстрация кезеңі басаталады. Аналық жыныс мүшелерінің жасқа Байланысты ерекшеліктері Аналық жыныс жүйесіне қатысатын мүшелерінің морфофункциональді жағдайы әйелдердің жасына және нейроэндокринді жүйісінің қызметіне тығыз байланысты. Жатыр. Жаңа туған қыз бала жатырының ұзындығы 3см- ден аспайды, бірақ өсе келе әсіресе жыныстық пісіп жетілу кезеңінде ересек әйелдердің осы мүшесінін қалпына келеді. Жүктіліктің соңғы айларымен климакстік кезеңде аналық безден гормондардың бөлінуі нашарлап, жатырдың эндометрні инволюцияльқ өзгерістергушырайды. Климакстың алдында лютеин гормондарынын тапшылығынан жатыр бездерің қызметі бәсеңдейді. Осының салдарынан жатыр эндометрнінің функциональді қабаты жойылады. Мұнымен қоса, жатырдын миометриіндегі ет жасушалары атрофияға ұшырап, денекер тінінде гиперплазия процессі байқалады. Осы өзгерістердің өсерінен жатырдың көлемімеи салмағы күрт азаяды. Жатыр қабырғасындағы қан тамырларында склеротикалық өзгерістер байқалады. Бұлар аналық безден бөлінетін гормондардың бөлінуін тежейді. Аналық без, Қыз баланың аналық безінің апғашжылдардығы өсуі көбінесе бездің боз затының өсуімен тығыз байланысты, Бұл кезеңде фолликулалардың атрезиялық құбылыстарынынәсерінен бездің құрамында дәнекер тінді құрылымдары өседі. Отыз жастан бастал бұл процесс бездің қыртысты затында да байқалады. Менструальды циклдің тоқталуына байланысты бездің құрамындағы фолликулаларының жойылуынан бездің көлемі кішірейеді, ал бұл болса бездің қантамырларыйың қабырғасында склеротикалық өзгерістердің пайда болуына әкеліп соғады. Осының әсерінен, лютропин гормонының Продукциясы (белінуі) азайылі, сары дене жойылады да менопауза басталады. СҮТ БЕЗДЕРІ Сүт бездерін тері құрамындағы тер бездерінін өзгерген түрі деп караған жөн. Бірақ қызметіне байланысты сүт бездері аналық репродуктнвтік жүйеге жатады. Себебі, нәресте дүниеге келгеннен кейін плацентарлы қаннан коректік зат алуы тоқталады, сондықтан бөрестенің негізгі қорегі ана сүті болып табылады (оқулықтың V тарауын қараңыз). Дамуы. Ұрықтық дамудын 6-7 аптасында нәрестенің кеуде бөлігіндегі эпидермисіне (жасушаларынан) тығыздалған екі сызық түріндегі құрылым "сүт сызығы" пайда болады. Кейіндеу бұдан "сүттік нүкте" деп аталатын құрылым эпидермистің астындағы мезенхимаға батып еніп, тығыздалады да, зинтелиальді тізбектер түзеді. Пайда болған тізбектердің дистальді бөліктері тармақталып сүт бездерінің алғашқы бастамасын қалыптастырады. Қыз еміздік; балаларда пайда болған сүт безінің бастамасы жыныстық пісіп жетілуге дейін тыныштық кезенін сақтайды. Бездердің белсенді түрде өсуі жүктілік пен сүттену кезеңінде (лактация) байқалады. Құрылысы, Әйелдердің сүт бездерінің құрамында 15-20 белікшелері бар, күрделі альвеолярлы бсз. Бөлікшелердің арасында қабыршақ түрінде тарамдалған, дәнекер тінімен май тіидері болады. Бездердің сүт пығатын езектерінің ұлттары жиналып, сыртқы еміздік (үшін) түзеді. Без ұшындағы еміздігіне көптеген сүт жолдары немесе өзектері келеді. Олардың соңғы беліктері кеңейе келе сүтке толы синустарға айналады. Мұндай синустардың саны бездердің бөлікшелерінде өте көп. Синустар сүтке толы резервуар болып саналады. Сүт жолдары немесе өзектері жүктілік пен лактация (сүттену) кезенінде көптеген альвеолаларға айналады. Ал, қалыпты жағдайда мұндай |