Қожа ахмет ясауи атындағы халықаралық Қазақ-ТҮрік
Жас өспірімдердің тұлғалық даму
жүктеу/скачать 35,75 Kb.
|
| Жас өспірімдердің тұлғалық даму стадиясы
Балаң жастьқ - дүниетанымның қалыптасуындағы шешуші кезең. Әлбетте, дүниеге көзқарастың негіздері анағұрлым ерте, балалық кезден қаланады. Мүлшң өзі белгілі бір адамгершілік әдеттерді, нұсқауларды, жағымды, жағымсыз жайларды іс жүзіндё меңгеруден басталады, бүлар кейіннен үлгынылып, мінез-құлықтың белгілі бір нормалары мен принциптеріне айиаі. Алайда адам дамуының біршама жоғары сатысында ғана онда бұл принциптерді белгілі бір тұтас жүйеге жинақтау қа-ясеттігі келіп шығады; ол оған айналасындағы дүниені түсініп кана қоймай, оны бағалауға, оған деген өз қатынасын анықтауға мүмкіндік береді. Бұл дүниетанымдық ізденістер айналадағы яүниенің қайсыбір жағын немесе өзінің мінез-қүлқын болсын бірціама асыра бағалаумен қатар жүреді. Дүниетанымның қалыптасуының бірінші көрсеткіші - дүниенің неғұрлым жалпы принциптеріне, табиғат пен адам бол-мысының әмбебап зандарын танып білуге деген ынтасының өсуі. Мұның өзі кейде «пэлсапа соғу» түрінде болса да, жас өспірімдердің де осы кезде қалыптасқан бытыраңқы мэліметтер мен фактілердің жиынтығын қорытуды барынша қажетсінушілік болады. Балаң жастық - элеуметтік белсенділіктің едэуір артатынкезеңі. Жас өспірімдердің субъективтік критерийлері сан алуан,олардың ішінде - білім алуды аяқтау, өз алдына еңбек өмірінбастау, әке-шешесінен материалдық тэуелсіздік, азаматтық,кэмелеттік, эскерде қызмет атқару, үйлену, тұңғыш баласыныууы бар. Бүл оқиғалардың бірден болмайтыны өзінен-өзі түсіІнікті, сондықтан адам өзінің ересек болғанын бірден емес, біртіндеп сезінеді.Жас еспірімдердің оқу істері көп болса да, олар оған қа-і нағаттанбай, қоғамдық пайдалы еңбекке ұмтылады, оны прак-тикалық пайдасына қоса, өзін орнықтырудың маңызды қу.ралы деп біледі.Жас өспірімдердің қоғамдық белсенділігінің өз психоло-гиялық ерекшеліктері бар. Жастық шаққа тэн романтизм жас-тарды көбінесе үлкен істерді қолға алуға ұмтылдырады, үлкен ! істің ұсақ-түйектен қү_ралатьшын олар сырттан көмек бол-майынша әлі біле бермейді. Бірақ үлкен қоғамдық бастамалар-дың нэтижесі көбінесе бірден емес, ұзақ уақыт еткеннен кейін барып көрінеді. Ал жастарға өз еңбегінің нэтижесін міндетгі түрде өзі көріп, сезінуі керек. Егер ондай нэтижелер болмаса, оңай басталған елігу дэл осылай тез басылып, оньщ орнын нем-құрайлылық басады.өспірім жігіттер мен қыздардың есеюін жасанды түр, де тежеу оларда инфантализм, немқү-райлылық пен жауапсьіз-дық сезімін туғызады, мұның өзі ересек адамда ерекше қауігггі болатын сапалар. Үнемі қамқорлыққа дағдыланған жас өспірщ. дер тіпті қажет болғанның өзінде жауапкершілікті өзіне ала ал-майтын болып шығады. Кейде мүлдай жайтгар бүлақылықта-рьш, терең иррационалдық қарсылықтарын туғызады. Өзіндік сана - күрделі психологиялық құрылым, ол ерекше компоненттер ретінде. В.С.Мерлиннің осылай деп санайты-нындай, біріншіден, өзінің теңдестігін ұғынуды, екіншіден, бел-сенді, іс-эрекетшіл негіз ретінде өз «менін» ұғынуды, үшінші-ден, өзінің психикалық қасиеттері мен сапаларын ұғынуды, төртіншіден, өзін-өзі әлеуметгік-адамгершілік бағалаулардың белгілі бір жуйесін қамтиды. Бүл элементтердің бәрі бір-бірімен функциялық және генетикалық тұрғыдан байланысты. Бірақ олар бір мезгілде қалыптаспайды. жүктеу/скачать 35,75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|