Қожа Ахмет Ясауи атындағы ХҚту спорт және Өнер факультеті Дене мәдениеті кафедрасы БӨЖ
Гимнастиканың Қазақстандағы дамуы
жүктеу/скачать 0,54 Mb.
|
| 5.Гимнастиканың Қазақстандағы дамуы
Спорттық гимнастика – спорттың негізгі түрлерінің бірі; еркін жаттығулар, таянып секіру және снарядтардағы жаттығуларды қамтиды. Қазақстанда спорттық гимнастика 1920 жылдардың аяғында дами бастады. Гимнастшыларды даярлауда В.Рякшин, А.Ершов, Г.Мещерский, Қ.Қуанышбаев, И.Муллаев, В.Байдин, т.б. жаттықтырушылар көп үлес қосты. Спорттық гимнастикадан Н.Ким – Олимпия чемпионы (1976), әлем кубогының жеңімпазы (1978), бірнеше дүркін КСРО чемпионы, Н.Ильенко – КСРО-ның абсолют чемпионы (жеке түрінен) және КСРО құрама командасының құрамында әлем чемпионы (1984), Ю.Цапенко – КСРО құрама командасының құрамында Олимпиада ойындардың күміс жүлдегері (1964). Халықар. дәрежедегі спорт шебері Қ.Қалиева 1982 жылы республика чемпионы, халықар. жарыстардың жүлдегері болды. 1987 жылы В.Люкин (Алматы) Еуропаның және КСРО-ның абсолют чемпионы әрі КСРО құрама командасының құрамында В.Новиковпен (Алматы) бірге әлем және 1988 жылы Олимпиада ойындардың чемпионы атанды. 1991 жылы республика тәуелсіздік алғаннан кейінгі жылдарда алматылық Е.Ерімбетов, С.Федорченко, А.Дмитренко, т.б. гимнастшы жігіттер бірнеше дүркін Азия чемпионы, Азия ойындары, ізгі ниет ойындарымен қатар, әлем кубогының иегері және халықар. турнирлердің жеңімпазы, жүлдегері болды. 1917 жылдан 2012 жылға дейінгі кезеңде Қазақстанда спорттық гимнастиканың дамуын шартты түрде үш кезеңге бөлуге болады, ол елдің саяси, экономикалық және әлеуметтік өмірімен тығыз байланысты. Бірінші кезең (1917-1945 жж.) жұмыстың түрлері мен әдістерін іздестірумен сипатталады. Бұл кезеңде спорт гимнастикасының негіздері еңбекшілердің кеңестік дене тәрбиесі жүйесінің құралы ретінде қаланады. КСРО — да дене шынықтыру қозғалысын және бұқаралық спорт мерекелерінің жанрын дамытуда дене шынықтыру мерекелері айтарлықтай ынталандыру болды: 1919 жылдың 29 мамырында Всевобучтың жылдығына арналған Қызыл алаңда дене шынықтыру шеруі өткізілді; ол осы мерекелердің басы-бұқаралық спорттық ойын-сауық нысандарының бірі болды. 1924 жылдан 80-ші жылға дейін дене шынықтыру шеруі жыл сайын өткізіліп, бұқаралық, саяси бағыттарға айналды. Бұқаралық спорттық-көркем қойылымдар жанрын дамытудағы маңызды стимул қазан айының 20-жылдығына арналған 1937 ж.дене шынықтыру шеруі болды. Ол барлық одақтас республикалардың делегациясын жинады (150-200 адамнан). 1937 жылдан бастап Мәскеудегі дене шынықтыру шеруі Бүкілодақтық болады. 1938 жылы — Жоғарғы Кеңеске сайлау, 1939 жылы — ВКП (б) XVII съезі, 1940 жылы — XVII съезд шешімдерін орындау үшін ел өміріндегі маңызды оқиғаларға арналған шерулердің саяси маңыздылығы артады. Осындай жұмыс одақтас республикаларда да, атап айтқанда, Қазақстанда да жүргізілді. Мәселен, Алматыда циркте, алаңдарда, оқу орындарында және т.б. спорттық-көрсетілімдік қойылымдар тәжірибе жүзінде өтті. Гимнастикадан алғашқы нұсқаушылар И. Белоглазов, Ф. Аддисонов, П. Суворов, Е Леончик, М. Мурашко болды. 1928 жылы Мәскеудегі Бірінші Бүкілодақтық спартакиадада әскери қызметші САВО, М. Мурашко (1903-1969 жж.) абсолютті чемпион атанды. 1935 жылы ол КСРО Қарулы Күштерінің чемпионатында өз табысын қайталады. Қазақстанның бірінші чемпионаты 1936 жылы 24 сәуірде Алматы қаласында 4 команданың қатысуымен өткізілді. Бірінші чемпион А. Ершов пен З. Абатурова болды. 1938 жылы Алматы, Ақтөбе, Семей, Оңтүстік Қазақстан және Солтүстік Қазақстан облыстары командаларының қатысуымен Қазақстанның аумақтық біріншілігі өткізілді. Жеңімпаздар В. Рякшин және К. Рыбкина болды. Ұлы Отан соғысы жылдарында (1941-1945 жж.) жарыстар өткізілген жоқ, себебі спортшылар барлық халықпен бірге Отанын қорғауға тұрды. Көптеген қазақстандықтар майданға аттанып, ерлікпен қаза тапты (Стуге к.), көбі мүгедек болып оралды. Оның ішінде: Б. Макаренко, А. Ершов, М. Джайшыбаев, Л. Головин. Тылда емдік гимнастика кеңінен қолданылды. Аға буын гимнасттары, ерлер мен әйелдер госпитальдарда, қалпына келтіретін батальондарда жұмыс істеді, онда емдеу гимнастикасы арқылы жараланған жауынгерлерге сапқа тұруға көмектесті.[5] жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|