Қалыс (халис)
−
1) таза, жасанды емес, табиғи, шын, адал; 2) ерікті,
азат; 3) біткен, аяқталған; 4) ауыс. бейтарап.
Қызым бар Қағаз атты бірге
шыққын, Балаңмен бір жыл туған жасы құрдас. Балаңа
қалыс
үшін атап
тұрмын, Хақ куә бұл сөзімді, айттым рас!
(Нұртуған).
«Халалдың арты жуан»
деп айтып едік, Қайыры қаншама зор қара жердің?!
Қалыстың
қайбір ісі қара
болмайды, Әрқашан ісі осындай болады ердің!
(Ерімбет).
Пышақты үш сермеді
толды қауақ, Қауақтың қан келеді аузына шақ.
Қалыстың
қайыр ісі қате
болмайды, Әр істің адал болсаң артына бақ
(Ерімбет).
Жазушы – бір кәмина,
қалыс
ағаң, Сіз қанық болған жоқсыздар жөндеріме. Балтекей – атам есімі,
атым – Мықан. Хабарым мақұл көрдім бермегіме
(М. Балтекейұлы).
Бақшаға
барғанда, бақшадан қайтып келе жатқанда, жолшыбай
қалыс
адамдардан да
бізге жолаушылар көп болды
(С. Сейфуллин).
Бұлар өз иждиһадің бірлән ниет
халис
бірлән ізденсең ғана берілетін нәрселер, болмаса жоқ
(Абай).
Ол суды
жарты бөліп құйды меске, Міндетті мойындағы алып еске. Ақ іске анығынан
асылған соң,
Халистің
қалай қалсын еңбегі ешке
(Шораяқтың Омары)
.
Қамқа
−
алтындатқан, күмістеткен жіптен тығыз етіп тоқылған
жібек мата.
Алтын-күміс кигені
қамқа,
торғын күтуші қыз-келіншек жүр
соңында
(Абай);
Қамқа тон
–
қымбат, алтыннан зерленген сырт киім.
Тонның ең әдемі,
жылы, қымбат, бағалы түрі
қамқа тон
деп аталады. Оны бұрын би, бай, мырза,
ханша сияқты ауқатты, белгілі адамдар мен әйелдер ғана киген. Киімнің бұл
түрі ондатр, құндыз, бұлғын, манат тағы басқа аң терілерінен түгі сыртына
қаратылып, астарланып тігіледі. Илеуін әбден қандырып, қынаға бояп, аң
терілерімен жиектеп, қой терісінен де тігетін үлгілері болған. Абылай ханның
ұрпақтары ХІХ – ғасыр басында аққу терісінен қамқа тон тіккізген. Асыл
бұйым,
Достарыңызбен бөлісу: |
