Өтемісова гүлмира Жеткергенқызы КӨнерген аталымдар
жүктеу/скачать 2,71 Mb. Pdf көрінісі
|
жыр әдеби тил
| уалин
– басқарушы; өкімет уәкілі дегенді білдіреді (АРС., М., 1958, 1157). Парсы тілінде вали – қамқор, қамқоршы, мырза дегенді білдіреді (ПРС., М., 1960, 589). Төрт кітап һақтан келген төрт нәбиге, Келтірген уәли емес сөз жүйеге (Ерімбет). Мешіттің құтпа оқыған ғұламасы, Мүнәжәт уәлилердің зар наласы (Абай). Елсіз жердегі елсіз үңгірде тіршілік ететін сопылық жолындағы адамды уәли деп атайды (А. Машанов); Уәлилік – діни. әулиелік . Пайғамбар жүз жиырма мың өткен бұрын, Олар өзі ашық, уәлилігі көрінген елге (Ерімбет). Бір мысал ертеде өткен хикаяттан: Ол – Асан шайқы Басари уәлиулла, Көңіліне келген зәрре адауаттан. Уәлилік мақамына жетіскенсің, Айрылып қалыпты бір кәраматтан (Таубайдың Жүсібі). Ұ Ұлпат – дос, сыйлас болсаң. Жақсымен мерекеде душар келсең, Болады қалай-дағы кеуілің шат. Қызығы – тіршіліктің бұл-дағы бір Ерлермен есі бүтін болсаң ұлпат (Нұртуған). Ұлық − жоғарғы мәртебелі әкім, төре . Көне түркі тілдерінің ескерткіштерінде улуғ – ұлы, әр нәрсенің ұлысы, үлкені дегенді білдіреді (Қашқари М. Дев. луғ. турк, І т., Т., 1960, 95). Бар еді жалғыз перзент жаңа туған, Артынан дұға қылам әр намазда. «Болғай» деп баласының өмірі ұзақ Бара-бар тілегім де шаһыбазға. Ер жетіп, болсын ұлық, мақсұты асыл, Қол бастап шықсын ұлың дау-дамайға (Нұртуған). Сол шамада қазақта Үш хан билеп үш Жүзді Әмірін еркін жүргізген. Шұрайлы жердің тәуірін, «Хан, төре және жүктеу/скачать 2,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|