халифат  тұсында  Отырардың аты Фараб болды  (А. Машанов)

245 
саласына қысқаша шолулар беріп отырған 
(Ш. Есенов). 
Түрік 
халипаты
да 
талай заман Самарқанды билеген 
(Ж. Арыстанов).
Хамд (әмдуса, һәмду) 
– 
1) мақтан, мақтау, даңқ,, дәріптеу, даңқын 
шығару; 2) рақмет, алғыс.
Аллаға шаһ Ғасим қылды шүкір, Сабах, шам 
хамді
сана айтар зікір 
(«Ғашық-наме»).
Назымды көп толғаған өнер деймін, Сен 
сөгесің «көп толғаған мылжың» деп-ақ. Бірақ Құранда айтылатын 
әмдуса
көп, 
Емес пе екі айтылатын сол мысалда-ақ? 
(Ерімбет). 
Ой, тоба-ай, астағыпыралла, 
бұл дөһіметтің, Өтейін неше жола 
һәмду 
сана-ақ. Иманның ұят қабы болса 
мәгар, Ей, халайық, сізге қалай мұны жазбақ?! 
(Ерімбет).
Олжамен, еш 
шығынсыз Мәдинаға, Арыстан әскерімен келді қайтып. Құдайға 
һәмду
сана 
айтып сансыз, Оқиды намаз ақшам азан айтып 
(Ерімбет). 
 
Хан 
− феодалдық құрылыстағы мемлекетті тежеусіз билейтін басшы.
Көне түркі тілінің жазу нұсқаларында 
қаған
– 
хан
түрінде кездеседі 
(Малов С. 
Пам. древ. тюрк. письм. Мон. и Кир. М-Л., 1959, 97).
Парсы тілінде де 
хан
– 
монгол әмір иелерінің титулы
делінген 
(ПРС., М., 1960, 186).
Монғол тілінде 
ханан хад
– 
тік құз, тік жартас
(МҚС. М., 1954, 261). 
Хан
деген титул биік 
шыңның, асқар таудың атынан келіп туған болу керек. Бір үйге мұнаралы 
кезігіп ол, «
Хан
мен бек үйі ғой» деп шамалаған. Құптанды оқитұғын кез еді 
бұл, «Осы үйге кірейін» деп ойға алған. «Құдайы қонақпын!» деп, жақын келіп, 
Сыртынан дауыс қылып, хабарлаған 
(Нұртуған).
Сұрқия Кенесары қашаған 

жүктеу/скачать 2,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: