Ала байрақ (көне) –
сырт киімдік жолақ мата, кездеме. Байрақты –
1) байрағы бар, байрақ тігілген; 2) Ауыс. таңдаулы, жақсы [68, 77 б.].
Осы сияқты қазақ тілінің түсіндірмелі сөздігінде де екі сөздің мағынасы
айтылған:
Байрақ –
шағын мөлшерде істелген жалау; Байрақты –
сын. байрағы бар, байрақ ұстаған [69, 73 б.].
Көне түркі жазуларының ескерткіштерінде
батрақ (учига махсус ипаклик
осилган еғочки аскар жанда шу билан узини белгили қилади)
ұшына ерекше жібек ілінген ағаш, әскер ұрыста өзін осымен белгілі қылады [73, 492 б.], − деп
көрсетеді.
Қазіргі тілімізде ақындар шығармаларындағы
байрақ тек
жалау, ту мағынасында қолданылып, мағынасы тарылған. Оны қазіргі баспасөз
беттерінен де байқауға болады.
2008 жылдың 18 желтоқсанында шыққан «Қазақ елі» газетінде «Біздің
байрақ – ғарышта желбіреген аз ғана тудың бірі» деген мақала жарияланған.
Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Туының авторы ретінде Шәкен
Ниязбековтың 70 жасқа толуына орай өмірде қарапайым, адал да ақкөңіл,
Сен болсаң асыл арғымақ, Бәйгеде тұрған мен байрақ Екі арыстан алысты, Айдалада шуақта Бекем ұстап белдерін, Бастарын байлап байраққа. ІІ Байрақ. Ауыс. Бәйге. Бірнеше жүйрік аттың белгіленген жеңіс мәресін басып өтуге арналған жарыс түрі ІІІ Байрақ. Экспр. Жеңіс. Жеңіске жету үшін бар күшін салу, басын тігу. ІV Байрақ. Метафора. Бәйгедегі асыл арғымаққа мәреге тез жету үшін айтылған демеу сөз. Жүйрік деп айтып болмайды,
