Ажыратқыш лак АЦ-1 этролдың 6% ацетондағы ерітіндісі. Түрпілік материалдар. Протездерді және аппараттарды дайындап болған соң, барлық бөліктерін жақсылап жонып жылтырату керек. Бұл өңдеудің мақсаты тіс протездерінің сыртқы қабаттарын кедір-бұдырлардан тазартып тексеру.
Тіс протездерінің конструкциясы қаншалықты дұрыс болғанмен, ол нашар
өңделген болса, онда аурудың протезге үйренуін қиындатып, тамақ шайнауын ауырлатады. Жақсы өңделген протездер материалдардың беріктігін және тотығуға тұарқтылығын арттырады. Протезді өңдеу және жылтырату үшін, әртүрлі ұсақ түйіршікті материалдар қолданылады. Мұндай материалдар түрпілік материалдар деп аталады.
«Табиғи» түрпілік материалдарға ұсақталған материалдар жатады. Олар алмаз, корунд, наждак, гранит, пемза, бор және басқалар. «Жасанды» түрпілік материалдар өнеркәсіпте химиялық жолмен алынады. Ең көп қолданылатын жасанды корунд кейбір элементтердің көміртекті қосылыстары – кремнийдің, бордың, вольфрамның карбитеріжәне солардың нитраттары (мысалы – бордың кубтық нитраты).
Табиғи түрпілік материалдар. Алмаз – табиғатта кездесетін ең қатты материал. Ол көміртегінің бір түрі болып тұрып, одан крисатлдық торының ерекше орналасуы арқылы ажыратылады. Алмаз қаттылықтың этолоны болып табылады. Мосстың деңгей көрсеткіші бойынша, ең қатты материал -10.
Алмаздан жасалған пирамидалар мен конустар приборларда әр түрлі материалдардың қаттылығын анықтау үшін қолданылады. Алмаз түйіршңктерінен өңдегіш дөңгелектер, делегейлер жасайды. Стоматологияда алмаз түйіршіктерінен трістерді егейтін өңдегіш құралдар жасайды, олар тез желінбейтіндіктен ұзақ уақытша шыдайды, әрі тістерді егеуді жылдам, ірі таза өңдеуге қол жеткізеді.
Корунд – кристалдарының құамында 90% алюминий тотығы бар табиғи материал. Табиғатта таза күйінде өте сирек кездеседі. Ең жиі кездесетіні – темір және кремний тотықтарымен қосылыстарды. Корунд қаттылығы жағынан алмазға қарағанда төмен. Моостың деңгей көрсеткіші бойынша 9-ға тең.
Наждактың құамында 97% корунд, темір қоспалары және басқа бірнеше материалдар бар. Моостың деңгей көрсеткіші бойынша қаттылығы 7-8. Қаттылығының әртүрлі болуы үшін, оның құрамындағы қоспаларды 1-2% азайту қажет.
Ұсақталған наждак ұнтағын електен өткізіп, қағаз бетіне немесе металдар бетіне желім арқылы жапсырады. Оны пластмассадан жасаған тіс протездерінің ойық беттерін өңдегенде қолданылады.
Пемза – жанарту атылған кезде пайда болатын зат. Бұл тез қатқан газ тәріздес заттармен қаныққан лава. Пемзаның құрамы тұрақсыз. Оның негізгі компонентері кремнезем. Металл тотықтары оларыдың басқа құрамдық бөліктері болып, пемза әртүрлі түс береді. Пемза ішкі құрлысында қуыстары көп, қатты және морт сынғыш материал.
