Оѕтїстік ќазаќстан мемлекеттік фармацевтика академиясы



бет27/47
Дата07.03.2023
өлшемі0,76 Mb.
#72365
түріСабақ
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   47
Қазақша

Орысша

Латынша

I

Бүйір тізбегінде азоты бар және ациклды алкалоидтар бар өсімдіктер:




Қырықбуын қылша

Эфедра хвощевая

Ephedra equisetina Bunge




Біржылдық бұрыш

Перец однолетний

Capsicum annanum L

ІІ

Құрамында пирролидинді және пирролизидинді туындылары бар өсімдіктер:




Жалпық жапырақты зиягүл

Крестовник плосколистный

Senecio platyphylloides

ІІІ

Құрамында пиридин және пиперидин туындылары бар өсімдіктер




Кәдімгі итжидек

Красавка обыкновенная

Atropa belladonna




Карниолиялық скополия

Скополия карниолийская

Scopolia carniolica




Қара меңдуана

Белена черная

Hyoscýamus níger




Сасық меңдуана

Дурман обыкновенный

Datúra stramónium




Үнді меңдуана

Дурман индейский

Datúra innoxia

ІV

Құрамында хинолин және хинолизидин туындылары бар өсімдіктер




Қалың жемісті софора

Софора толстоплодная

Sophóra pachycárpa




Қандауыр термопсис

Термопсис ланцетный

Thermopsis lanceolata




Кәдімгі сары тұңғиық

Кубышка желтая

Nuphar luteum L.




Жартылай бұталы секуринега

Секуринега полукустарниковая

Securinega sufruticosa




Таңдамалы плаун

Плаун-баранец

Huperzia selago L.

І

Құрамында изохинолин туындылары бар өсімдіктер:




Сары глауциум

Мачок желтый

Glaucium flavum




Кәдімгі бөріқарақат

Барбарис обыкновенный

Berberis vulgaris L.




Үлкен сүйелшөп

Чистотел большой

Chelidonium majus L




Ұсақ жемісті маклея

Маклея мелкоплодная

Macleaya microcarpa




Жалаң стефания

Стефания голая

Stephania glabra




Виктора Унгерниясы
Унгерния Северцева

Унгерния Виктора
Северцев Унгерниясы

Ungernia victoris
Ungernia sewertzowii




Апиын көкнәр

Мак снотворный

Papaver somniferum L

ІІ

Құрамында индол туындылары бар өсімдіктер




Инкарнатты пассифлора

Пассифлора инкарнатная

Passiflora incarnata L




Жыланды раувольфии

Раувольфия змеиная

Rauwolfia serpentina Benth




Стрихнос нукс вомика

Чилибуха

Strychnos nux vomica




Қызғылт катарантус

Катарантус розовый

Catharanthus roseus




Қара күйе

Спорынья

Claviceps purpurea Tulasne

ІІІ

Құрамында пурин туындылары бар өсімдіктер:




Қытай шәйі

Чай китайский

Thea sinensis L

IV

Құрамында стероидты алкалоидтары бар өсімдіктер




Тармақты алқа

Паслен дольчатый

Solanum laciniatum Ait.

V

Құрамында дитерпенді алкалоидтары туындылары бар өсімдіктер:




Торжемісті тегеурінгүл

Живокость сетчатоплодная

Delphinium dictyocarpum

Зертханалық оқуға арналған обьектілер: Сасық меңдуана, Қара меңдуана, Қырықбуын қылша
Жабдықтар: микроскоп, заттық шыны, жабындық шыны, ине, кескіш құрал, глицерин, пипетка, пинцет (ұстағыш), фильтр қағаз, мақта.
1. Макроскопиялық және микроскопиялық (бүтін және ұсақталған шикізатқа) талдау жүргізу.
2. ДӨШ-на гистохимиялық және микрохимиялық реакциялар жүргізу (түсті реакциялар):



Алкалоид

Реактивтер

конц. H2SO4

конц. HNO3

Эрдман
(конц. H2SO4 + конц. HNO3

Фреде (аммоний молибда-ты+ конц. H2SO4)

Марки+ конц. H2SO4

NH4VO3+ конц. H2SO4

Натрия нитро-пруссид

Пахикар
пин гидро
йодиді



















Қызыл-кірпіш тұнба

Атропин сульфат













сары







Хинин гидрохло
рид

Флюо-ресцен-циялық көк
















Сарғыш-тау тұнба

Папаверин гидро
хлорид

Қыздыр
-ғанда
күлгін түс болады

Қыздыр
-ғанда
қызғылт
сары
түс болады

қызыл

Қыздыр
-ғанда
күлгін түс болады

қызыл

Жасыл-көк түс көк түске өтеді




Морфин гидро
хлорид




қызыл




Көк-күлгін

Қызыл-күлгін түс көк-күлгін түске өтеді

күлгін




кодеин




Қызыл сарыға өтеді

Қыздыр
ғанда көк түс

Жасыл көкке

Көк-күлгін

Жасыл көкке өтеді

сары

кофеин



















сары

Пилокарпина
гидрохлорид



















қызыл

Сандық талдау ХІ МФ
6. Пәнді оқытудың соңғы нәтижелеріне қол жеткізу деңгейін бағалауға арналған бақылау түрлері.Ауызша сұрау. Хаттаманы тексеру. Тест тапсырмалары.
7. Әдебиеттер:
негізгі:
1.Патсаев, А. К. Химия природных лекарственных веществ : учебник / А. К. Патсаев, Г. А. Туребекова, К. Дж. Кучербаев. - Шымкент : Әлем, 2016. - 192 с.
2.Дәрілік өсімдік шикізаттарын фармакогностикалық талдау. Оқу құралы/ Орынбасарова К.К.-Шымкент, 2016
3.Табиғи дәрілік заттардың химиясы : оқулық / Ә. Қ. Патсаев. - Шымкент:Әлем,2016. -188 бет с.
4.Орынбасарова К. К. Дәрілік өсімдік шикізаттарын фармакогностикалық талдау : оқу құралы / К. К. Орынбасарова. - Алматы : ЭСПИ, 2021. - 308 бет.c.
5.Тоқсанбаева Ж. С. Фармакогнозия. Т.1 : оқулық / Ж. С. Тоқсанбаева, Т. С. Серікбаева, К. К. Патсаева. - Алматы : ЭСПИ, 2021. - 252 бет. c.
6.Тоқсанбаева Ж. С. Фармакогнозия. Т.2 : оқулық / Ж. С. Тоқсанбаева, Т. С. Серікбаева, К. К. Патсаева. - Алматы : ЭСПИ, 2021. - 264 бет c.
Қосымша:
1.Айдарбаева, Д. К. Растительные ресурсы Казахстана и их рациональное использование [Текст] : учебное пособие / Д. К. Айдарбаева. - 2-е изд. - Караганда : АҚНҰР, 2019. - 194 с
Электрондық ресурстар:
1.Табиғи дәрілік заттардың химиясы мен технологиясы : Оқу-әдістемелік кешен 5В074800 – фармацевтикалық өндіріс технологиясы мамандығы үшін. / Құраст. С.О. Кенжетаева, Л. Ж. Жапарова. - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2013. - 60 б. РМЭБ http://rmebrk.kz/
2.Махатов Б.Қ.Фармакогнозия: оқулық/Махатов Б.Қ., Патсаев Ә.Қ., ОрынбасароваК.К., Қадишаева Ж.А. – Алматы Эверо, 2020. https://www.elib.kz/ru/search/read_book/795/
3.Махатов Б.Қ., Патсаев Ә.Қ., Қадишаева Ж.А., Т.С. Серікбаева., Е.К. Оразбеков Фармакогнозия пәнінен оқу қолданбасы. Оқу-әдістемелік кұрал — Алматы, ЖШС «Эверо», 2020, https://www.elib.kz/ru/search/read_book/807/
4.ДжангозинаД.М. м.ғ.д. Дәрілік өсімдіктер және дәрілік өсімдік шикізаты.Фармакогнозия бойынша оқу құралы – Алматы: «Эверо» баспасы, 2020. - 240б.https://www.elib.kz/ru/search/read_book/742
5. Орынбасарова К. К. Дәрілік өсімдік шикізаттарын фармакогностикалық талдау : оқу құралы / К. К. Орынбасарова. - Алматы : ЭСПИ, 2021. - 308 бет.c./


8.Бақылау(сұрақтар):
1. Биологиялық белсенді заттардың тобы ретінде алкалоидтарға анықтама беріңіз. Алкалоидтардың қандай жіктелулерін білесіз?
2. Олардың физика-химиялық қасиеттерін атаңыз.
3. Өсімдік әлемінде алкалоидтардың таралуы, мүшелер мен ұлпаларда локализациялауы.
4. Құрамында адкалоидтары бар шикізаттың дайындауы мен кептіруі.
5. Тәжірибелік сабақтың объектілерінің химиялық құрамы.
6. Зерттеленіп отырған алкалоидтар топтар дәрілік өсімдік шикізатының сақтау ережелерін атаңыз.
7. Құрамында адкалоидтары бар шикізаттың талдауында қолданылатын сапалық реакцияларын келтіріңіз.
9 Сабақ
1. Тақырыбы: Құрамында алкалоидтары бар дәрілік өсімдік шикізаттарын талдау (изохинолин, индол және пурин туындылары және стероидты, дитерпенді алкалоидтар)
2. Мақсаты: құрамында алкалоидтары бар дәрілік өсімдік шикізаттарын талдау туралы білі алушыердің білім мен дағдыларын қалыптастыру
3. Оқу мақсаттары:
- дәрілік өсімдік шикізатының талдауын жүргізгенде фармацевттер
қолданатын түсініктер мен терминдерді пайдаланып білу;
- құрамында алкалоидтары бар дәрілік өсімдік шикізатының анатомиялық құрылысының ерекшеліктерін білу;
- дәрілік өсімдік шикізатының қалыпты құжаттамалар талаптарына сәйкестігі туралы қорытынды жасау;
- зерттелініп отырған дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізатының қазақ, орыс, латын атауларын, медицинада қолданылуын және препараттарын білу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Алкалоидтардың жіктелулері, олардың ерешеліктері.
2. Барлық осы тарауда оқылатын өсімдіктерінің өндірілетін өсімдіктерін, оның тұқымдасын, шикізатының қазақ, орыс, латын атауларын келтіріңіз.
3. Өсімдік әлемінде алкалоидтардың таралу ерешеліктері.
4. Өсімдік даму процесіндегі алкалоидтардың түзілу динамикасы.
5. Өсімдіктерде алкалоидтардың болуына қоршаған орта факторларының әсері.
6. Өсімдіктерде алкалоидтардың маңызы.
7. Алкалоидтардың(изохинолин, индол және пурин туындылары және стероидты, дитерпенді алкалоидтар) биосинтезі.
8. Алкалоидтардың (изохинолин, индол және пурин туындылары және стероидты, дитерпенді алкалоидтар) физика-химиялық қасиеттері.
9. Құрамында алкалоидтары бар шикізаттың қолдану жолдары.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   47




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет