Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53
жүктеу/скачать 11,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| 72
2.10-сурет . Перспективті проекция арқылы құрылған картографиялық тордың мысалы 2.9-сурет . Бір тоғысу нүктесінен таралатын орталықтан жобалау сəулесі К арқылы жарты шарлардың градус торларын алу х =R · sіn j; у = R x cos j· sіnl Бұл теңдеудегі R–6370 шақырым есебімен алынған Жер элипсоидының орташа радиусы, ал j жəне l градус торларының тоғысу нүктелерінің географиялық координаттарының. х пен у координаттары жазықтықтағы тоғысу нүктелерінің координаттық білікке қатысты орны анықталады. Абцисса білігі ретінде орталық меридиан, ал кордината білігі ретінде экватор алынады. Егер орталық меридианға 0º көрсеткіш берсек, географиялық координаты j = 60º с.е. l= 30º ш.б. болатын градус торларының «А» тоғысу нүктесі төменде көрсетілген тік бұрышты жазық коордиантқа иеболады: х =6370 шақырым · 0,866 =5516,4шақырым; у = 6370 шақырым · 0,5 · 0,5 = 1592,5шақырым. 1:200 000 000 масштабты картографиялық торды құру бары- сында төменде көрсетілген өлшемдер алынады: х =27,6 мм; у =8,0 мм. Сонымен қатар, тоғысу нүктелерінің В/j = 60º с.е. l= 60º ш.б. х =27,6 мм; у =13,8 мм, С/j = 60º с.е. l= 90º ш.б. х =27,6 мм; у =15,9 мм жəне барлық басқа нүктелердің координаттарын есептеп шығарады [2.11-сурет]. 73 2.11-сурет . Географиялық координаттар j мен l тік бұрышты жазық координаттармен байланыстыратын формулаларды талдау жолымен құрылған Жарты шарлар картасының картографиялық торы Х білігінің сол жағында орналасқан есептелінген тоғысу нүктелерін шағылысқан кескін ретінде оңтүстік жарты шарға да орналастырады А нүктесін А 1 , А 2 жəне А 3 нүктелеріне симметриялы орналастырады [2.11-сурет]. Картографиялық торды құруды тоғысу нүктелерін түзу сызық тар- мен немесе сызық қисық болған жағдайда лекал бойынша жа л ғайды. Біздің мысалымызда нүктелердің бойлықтары 0º ретінде қабылданған орталық меридианмен көрсетілген. Бірақ бұл меридианға торды құрып болған соң кез-келген басқа мəн берілуі мүмкін. Мысалы, жазықтыққа шығыс жарты шар картасының картографиялық торын құру қажет болса орталық меридиан- ды 70º ш.б. ауыстыруға болатындықтан сəйкес келетін басқа меридиандардың да мəндері өзгертуге болады [2.11-сурет]. жүктеу/скачать 11,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|