Оқулық Қ.ӘБішев g è t э а І философия жоғары оқу орындары студенттері
жүктеу/скачать 8,52 Mb. Pdf көрінісі
|
| §10. Крзтлыс
Егер адамдардың ici дүниедегі басқа барлық заңдылықтарды игеріп, дамыта алатын болса, онда баска формалардың да ішкі та- биғаты процесс, қозғалыс екендігін айкындайды. Адамның дүниеде болу формасы, негізгі өмір сүру жолы, жалпы дүниенің негізгі болу формасы шындығында қозғалыс екендігіне мегзейді. Заттық форма оның негізгі формасы емес, негізгі форма - қозғалыс. Бүл қортынды тек адамның дүниеде болу формасына ғана емес, ол жалпы болмыстың барлық формаларына қатысты. Адамның дүни- еде болуына дейін бүл жағдай соншалықты айқын емес. Оның себебі заттық форма оның процестік табиғатын көбінесе бүркемелеп түра- ДЫ . Болмыстың негізгі өмір сүру, болу формасы немесе жолы де- геніміз оның бірде болып, бірде болмай отыратын өткінші түрі деген мағынада емес. Ол болмыстың ішкі мәңгі табиғатын көрсететін фор ма. Болмыстың ішкі табиғаты қозғалыс деген' сөз. Сондықтан да бүрынғы материалистер де мүны белгілі дәрежеде болжаған. Филосо фияда коп ойшылдар қозғалыссыз материя жоқ деген пікірге ойыс- таған. Бірақ козғалысты әртүрлі түсінген. Ф илософия материяны, оның формаларын ойлауда кеңірек ауқьімда алғанда - адамға қатыссыз, одан оқшау алып зерттемейді дедік. Қозғалыс табиғаттағы, қоғамдағы барлық өзгерістерді түгел қам- ,л тиды. Қозғалысты болмыстың жалпы әрі ажырамас қасиеті ғана деп қарауға болмайды. Өйткені қанша мәнді болғанымен касиет күбылы- стың түпкі табиғатын қамти алмайды. Қозғалыс болмысқа тіпті бара бар нәрсе. Болмыс өзінің сыртқы көріністер жағынан емес, ішкі та- биғаты жағынан алып қарағанда қозғалыс болып шығады екен. Адам дар практикасы болмысТыи табиғатына тереңірек бойлаған сайын оның ар жағындағы мәні қозғалыс екенін аша береді. Қозғалыстың ішкі өзіне қарама-қарсы сәті - тыныіитык- Тыны- штык қозғалыстан болек, оған богде нәрсе емес. Тыныштық қозғалы- стың белгілі бір откінші қалпы. Дәлірек айтса, тыныштық қозғалыс- тың біршама түрақтылығы. Қозғалыстын бір формасы екіншісіне ay- 142 ысып отырады. Бірак ол денелер жерге катынасында тыныштық қал- пында. Қозғалыс негізгі, себебі барлық тіршіліктің формалары шын мәнінде қозғалыс. Тіпті тыныштықтың өзі де - қозғалыс немесе қозғалыстың біршама түрақгы калпы дедік. Сондықтан тыныштық относительдік (салыстырмалы) нәрсе. Тыныштық белгілі бір қатына- ста ғана тыныштық, басқа барлық қатынастарда - қозғалыс. жүктеу/скачать 8,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|