Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев Алматы

Бассүйектің ішкі негізі, basis cranii interna, 3 бассүйек шұңқырларынан, алдыңғы, ортаңғы және артқы, тұрады.

• 
  маңдай сүйектің көзұялық бөліктерінен, partes orbitalis ossis frontalis,
  

• 
  торлы сүйектің тесіктелген табақшасынан, lamina cribrosa ossis ethmoidalis,
  
• 
  сынатәрізді сүйектің кіші қанаттарынан, alae minures ossis sphenoidalis,
  

құралған.

Маңдай сүйектің алдыңғы бассүйек шұңқыры аймағында милық бұдырлар, juga cerebralia, мен саусақтық батыңқылар, inpressiones digitatae, мен артериялық жүлгелер, sulci anteriosi, көрінеді. Әтеш айдаршығының, crista galli, алдында тұйық (соқыр) тесік, foramen caecum, орналасады.

3. 
   кесте. Алдыңғы бассүйек шұңқыршаларының тесіктері мен ондағы түзілістер
   

Ортаңғы бассүйек шұңқыры, fossa cranii media, құрылған:

• 
  сынатәрізді сүйектің денесімен үлкен қанаттарынан, corpus et alae majoris ossis sphenoidalis;
  
• 
  самай сүйектің қабыршағымен тасты бөліктің алдыңғы бетінен, squama et facies anterior partis petrosae ossis temporalis. (жұп) түзілістер)
  

• 
  қиылысалдылық жүлге, sulcus prechiasmatis
  

• 
  түрік ер-тоқымы, sella turcica
  

• 
  гипофиздік шұңқырша, fossa hypophisialis; түрік ер-тоқымының түбінде орналасқан.
  
• 
  ер-тоқым арқасы, dorsum sellae;
  

• 
  ұйқы жүлгесі, sulcus caroticus;
  

• 
  жоғарғы көзұялық саңылау, fissurа orbitalis superior;
  

• 
  дөңгелек тесік, foramen rotundum;
  

• 
  сопақ тесік, foramen ovale;
  

• 
  қылқанды тесік, foramen spinosum.
  

3. 
   кесте. Ортаңғы бассүйек шұңқырының тесіктері мен түзілістері
   

• 
  дабыл қуысы төбесі, tegmen tympani;
  

• 
  доғатәрізді дөңес, eminentia arcuata;
  

• 
  үлкен тасты нерв өзегі саңылауы және жүлгесі, hiatus canalis et sulcus
  

• 
  кіші тасты нерв өзегі саңылауы және жүлгесі, hiatus canalis et sulcus n. petrosi minoris;
  
• 
  үшкіл батыңқы, impression trigemini;
  

• 
  ортаңғы менингеальдық артерия жүлгесі, sulcus a. meningeae mediae;
  
• 
  саусақтық батыңқылар, impressions digitatae.
  

Самай және сынатәрізді сүйектер қосылысынан пайда болады:

• 
  жыртық тесік, foramen lacerum оның маңына ішкі ұйқы тесігі, foramen caroticum internum ашылады.
  
• 
  сына-тасты саңылау, fissurа sphenopetrosa;
  

Ортаңғы бассүйек шұңқырында мидың маңдай үлетері, lobi temporales, гипофиз, hypophysis, және үшкіл түйіні, ganglion trigeminale, орналасқан.

• 
  шүйде сүйектен, os occipitale;
  

• 
  жұп самай сүйектің тасты бөлігінің артқы және емізіктәрізді бөлігінің милық беттерімен, facies posterior partis petrosae et facies cerebralis partis mastoideae ossis temporalis;
  
• 
  сынатәрізді сүйектің денесімен, corpus ossis sphenoidalis;
  

• 
  шеке сүйектің емізіктәрізді бұрышымен, angulus mastoideus ossis parietalis;
  

• 
  үлкен шүйде тесігі, foramen magnum;
  

• 
  айдаршық өзегі, canalis condylaris;
  

• 
  тіластылық өзек, canalis hypoglossalis;
  

• 
  ішкі шүйде шодыры, protuberantia occipitalis interna;
  

• 
  ішкі шүйде қыры, crista occipitalis interna;
  

• 
  көлденең қойнау жүлгесі, sulcus sinus transversi
  

Сынатәрізді сүйек пен шүйде сүйектің базилярлы бөлігі қосылысынан ылди,

• 
  ішкі есту өтісіне жалғасатын ішкі есту тесігі, porus meatus acusticus іnternus,
  
• 
  доғаастылық шұңқырша, fossa subarcuata;
  

• 
  суқұбыры кіреберісінің сыртқы апертурасы, aperturа externa agueductus vestibuli;
  
• 
  ұлу өзекшесінің сыртқы тесігі, aperturа externa canaliculi cochleae;
  

• 
  пирамиданың төменгі жиегі бойымен төменгі тасты қойнау жүлгесі өтеді, sulcus sinus petrosi inferioris
  

3. 
   кесте. Артқы бассүйек шұңқырындағы басты тесіктер мен түзілістер