facies orbitalis ossis zygomatici
processus orbitalis ossis palatini
Медиалды қабырға,
|
-жоғарғы жақсүйектің маңдай
|
-processus frontalis maxillae
|
paries medialis
|
өсіндісі;
-маңдай сүйектің мұрын және көзұялық бөліктері;
-көзжасы сүйек;
-торлы лабиринттің көзұялық табақшасы;
-сынатәрізді сүйек денесі
|
- pars nasalis et pars orbitalis ossis frontalis
-os lacrimale
-lamina orbitalis labyrinthus ethmoidalis
-cjrpus ossis sphenoidalis
|
кесте. Көзұя қатынастары
Тесіктер атаулары
|
Көзұя қатынасатын құрылымдар
|
Қазақша атаулар
|
Латынша атаулар
|
Көру өзегі,
canalis opticus
|
-алдыңғы бассүйек шұңқыры
|
-fossa cranii anterior
|
Көзұяүстілік тесік (тілік), foramen supraorbitale incisura supraorbitalis
|
-маңдай аймағы
|
-regio frontalis
|
Мұрын-көзжасы өзегі,
canalis naso-lacrimalis
|
-мұрын қуысы (төменгі мұрын жолы)
|
-cavitas nasi
meatus nasi inferior
|
Алдыңғы торлы тесік, foramen ethmoidale anterius
|
-торлы сүйектің алдыңғы және ортаңғы ұяшықтары
|
-cellulae ethmoidales aneriores et medii
|
Артқы торлы тесік, foramen ethmoidale posterius
|
-торлы сүйектің артқы ұяшықтары
|
-cellulae ethmoidales posteriores
|
Төменгі көзұялық саңылау, fissura orbitalis inferior
|
-самайасты шұңқыр
-қанат-таңдайлық шұңқыр
|
-fossa pterygopalatina
|
Жоғарғы көзұялық
саңылау, fissura
|
-ортаңғы бассүйек шұңқыры
|
-fossa cranii media
|
orbitalis superior
|
|
|
Көзұяасты өзек,
canalis infraorbitalis
|
-жоғарғы жақсүйектің алдыңғы беті (иттістік шұңқырша)
|
-facies anterior maxillae fossa canina
|
Бет-көзұялық тесік,foramen zygomaticoorbitale
|
-бет аймағы (бет-беттік тесік)
-самайасты шұңқыр (бет- самайастылық тесік)
|
-regio zygomatica foramen zygomaticofaciale
-fossa infratemporalis foramen zygomaticotemporales
|
кесте. Көзұя қатынастарындағы түзілістер
Қатынастар атауы
|
Түзілістер
|
артериялар
|
веналар
|
нервтер
|
Көру өзегі, canalis opticus
|
-a.ophthalmica
|
|
-n. opticus
|
Көзұяүстілік тілік,
incura supraorbitalis
|
-a. supraorbitalis a.ophthalmica-
|
-v. supraorbitalis v. frontalis-
|
- n. supraorbitalis - n. ophthalmicus n. frontalis-
|
Алдыңғы торлы тесік, foramen ethmoidale anterius
|
-a. ethmoidalis anterior ( a. ophthalmica-дан)
|
- v. ethmoidalis anterior (v. ophthalmica superior құйылысы)
|
-n. ethmoidalis anterior (V-жұптың
n. ophthalmicus- ының тармағы n. nasociliaris-тан)
|
Артқы торлы тесік, , foramen ethmoidale posterius
|
-a.ethmoidale posterior( a. ophthalmica-дан)
|
-v.ethmoidalis posterior (v. ophthalmica superior құйылысы)
|
-n. ethmoidalis posterior (V-жұптың n . ophthalmicus- ының тармағы n. nasociliaris-тан)
|
Жоғарғы көзұялық саңылау, fissura orbitalis superior
|
|
-v. ophthalmica superior (sinus cavernosus-қа құяды)
|
-n. oculomotorius
(III-жұп)
-n. trochlearis (IV- жұп)
-n. ophthalmicus (V-
|
|
|
|
жұптың 1-тармағы)
-n. abducens (VI- жұп)
|
Төменгі көзұялық саңылау, fissura orbitalis inferior
|
-a. infraorbitalis (a. maxillaris-тан )
|
-v.infraorbitalis (pl.venosus pterygoideus- құйылысы)
|
-n. zygomaticus et n. infraorbitalis (V- жұптың
n. maxillaris-інің тармағы)
|
Көзұяастылық өзек,
canalis infraorbitalis
|
-a. infraorbitalis (a. maxillaris-тан)
|
-v.infraorbitalis (pl.venosus pterygoideus)
|
-n. zygomaticus et n. infraorbitalis (V- жұптың
n. maxillaris-інің тармағы)
|
Бет-көзұялық тесік, foramen zygomaticoorbitale
|
-a. zygomaticoorbitalis
(a. temporalis superficialis-тен)
|
-v. zygomaticoorbitalis
(v. temporalis superficialis құйылысы)
|
-n. zygomaticus (V- жұптың тармағы n. maxillaris n. zygomaticotemporalis және n. zygomaticofacialisбо лып бөлінеді)
|
Мұрын-көзжасы өзегі,
canalis naso-lacrimalis
|
Ішінде мұрын- көзжасы түтігі, ductus nasolacrimalis орналасқан.
|
|
|
Мұрын қуысы,cavitas nasi, поrта facialis-тің ортасында орналасқан, алдынан жоғарғы жақсүйек тіліктері, incisurae nasalis maxillae, және мұрын сүйектерінің, төменгі жиектерімен шектелген алмұрттәрізді апертурамен, apertura piriformis, шектелген. Артынан мұрын қуысы хоандар, choanae, арқылы жұтқыншаққа ашылады. Әр хоана, сынатәрізді сүйек қанаттәрізді өсіндісінің медиалды табақшасымен, lamina medialis processus pterygoidei ossis sphenoidalis, желбезек сүйек, vomer, сынатәрізді сүйектің денесі, corpus ossis sphenoidalis, және таңдай сүйектің горизонтальды табақшасымен, lamina
horizontalis ossis palatini, шектелген.
Мұрын қуысы төмендегідей қабырғалардан құралған: жоғарғы, төменгі және
латералды, осылармен қатар мұрын қалқасынан. Ең күрделі латералды қабырғасында бір-бірінен
жоғарғы, ортаңғы және төиенгі мұрын жолдарымен бөлінген мұрын кеуілжірлері орналасқан.
Жоғарғы мұрын жолы, meatus nasi superior, торлы лабиринттің бөліктері жоғарғы және ортаңғы мұрын кеуілжірімен, concha nasalis superior et concha nasalis media, шектелген.
Жоғарғы мұрын жолына ашылады:
торлы сүйектің артқы ұяшықтары, cellulae ethmoidalis posteriores,
сынатәрізді қойнау,sinus sphenoidalis, (жоғарғы мұрын кеуілжірінің артына ашылады)
Ортаңғы мұрын жолы, meatus nasimedius, ортаңғы және төменгі мұрын кеуілжірлер аралығында орналасқан, concha nasalis media et concha nasalis inferior, соңғы жеке сүйек.
Ортаңғы мұрын жолына ашылатындар:
торлы сүйектің алдыңғы және артқы ұяшықтары, cellulae ethmoidales anteriores et medii
маңдай қойнауы, sinus frontalis,
жоғарғы жақсүйек (Гаймор) қойнауы, sinus maxillaris (Higmori)
сынатәрізді-таңдай тесігі, foramen sphenopalatinum, ортаңғы мұрын жолын сынатәрізді-таңдай шұңқырымен байланыстырады.
Төменгі мұрын жолы, meatus nasi inferior, төменгі мұрын кеуілжірімен мұрын қуысының төменгі қабырғасының аралығында орналасқан, ол мұрын- көзжасы өзегі, canalis nasolacrimalis,арқылы көзұямен қатынасады. Бұл өзек көзжасы сүйегінің жоғарғы жақсүйектің маңдай өсіндісімен қосылыуынан
түзіледі. Мұрын қалқасы мен кеуілжірлердің медиалды беттерінің арасында сагиттальды
саңылау түрінде орналасқан кеңістік жалпы мұрын жолын, meatus nasi communis, құрады, ол ауыз қуысымен күректістік өзек,canalis incisivus, ал алдыңғы бассүйек шұңқырымен тесіктелген табақшаның тесіктері, lamina cribrosa, арқылы қатынасады.
кесте. Мұрын қуысы қабырғалары мен сүйектік қалқасының құрылысы
Қабырға атауы
|
Қабырғаларды түзетін сүйектік құрылымдар
|
Қазақша атаулары
|
Латынша атаулары
|
Жоғарғы қабырғасы,
paries superior
|
- мұрын сүйектері;
-маңдай сүйектің мұрын бөлігі;
|
-ossa nasalia;
-pars nasalia ossis facialis;
|
|
-торлы сүйектің тесіктелген табақшасы;
|
-lamina cribrosa
|
|
-сынатәрізді сүйектің денесі
|
ossis ethmoidalis;
|
|
|
-corpus ossis sphenoidalis
|
Төменгі қабырғасы,
paries inferior
|
-жоғарғы жақсүйектің таңдай өсіндісі (жұп);
|
-processus palatines maxillae;
-lamina horizontalis ossis palatini
|
|
-таңдай сүйектің горизонтальды табақшасы (жұп)
|
|
Латералды қабырғасы, paries lateralis
|
-жоғарғы жақсүйек денесінің мұрындық беті мен маңдай өсіндісі;
|
-facies nasalis et processus frontalis maxillae;
|
|
-көзжасы сүйегі;
|
|
|
-торлы лабиринт;
|
-os lacrimale labyrinthus ethmoidalis;
|
|
-таңдай сүйектің перпендикуляр табақшасы;
|
-lamina perpendicularis ossis palatine;
|
|
-сынатәрізді сүйектің
|
-lamina medialis processus
|
|
қанаттәрізді өсіндісінің медиалды табақшасы;
-төменгі мұрын кеуілжірі
|
pterygoidei ossis sphenoidalis;
-concha nasalis inferior
|
Мұрындық сүйектің қалқасы, septum nasi osseum
|
-торлы сүйектің перпендикулярлы табақшасы;
-желбезек;
-мұрындық қыр
|
-lamina perpendicularis ossis ethmoidalis;
-vomer;
-crista nasalis
|
кесте. Мұрын қуысының кейбір қатынастарындағы түзілістер
Қатынастар атауы
|
Түзілістер
|
артериялар
|
веналар
|
нервтер
|
Қанат-таңдайлық тесік, foramen sphenopalatinum
|
-a. sphenopalatina (a.maxillaris-тан)
|
-v. sphenopalatina (қанаттәрізді веналық өрімнің құйылысы)
|
-rr. nasales posteriores superiores mediales et laterals (ganglion pterygopalatinum- нің тармақтары)
|
Иттістік өзек, canalis incisivus
|
-rr. septales posteriores (a.maxillaris-тің a. sphenopalatina-сынан ) major-дің соңғы тармағы (a.maxillaris- тің a. palatina descendens- інен)
|
|
- n. nasopalatinus (ganglion pterygopalatinum-нің тармағы )
|
Тесіктелген табақша тесіктері, foraminae laminae cribrosae
|
|
|
- nn. olfactorii
(I-жұп)
|
Мұрын-көзжасы өзегі,
canalis nasolacrimalis
|
|
|
|
Сүйектік таңдай, palatinum osseum, бір-бірімен ортаңғы және көлденең таңдайлық жіктер, sutura palatina mediana et transversa, арқылы қосылған. Жоғарғы жақсүйектердің таңдай өсінділері мен таңдай сүйектің горизонтальды табақшасынан құрылған. Егер аталған жіктер
толық қалыптаспаса «қасқыр таңдайы» (волчъя пасть) faux lupine seu fissum, атты даму ақауы пайда болады. Бұндай жағдайда нәрестені сүтпен тамақтандыру тіптен мүмкін болмай қалады, себебі ауыздағы сүт
таңдай ақауы арқылы мұрын қуысына әрі қарай тыныс алу жолына өтеді. Ауыз қуысы иттіс өзегі, canalis incisivus, арқылы мұрын қуысымен, ал үлкен таңдайлық өзекпен, canalis palatinus major, қанат-таңдайлық шұңқырымен қатынасады.
Қатты таңдай түзілістеріне тамырлар мен нервтер кіші таңдайлық тесіктер арқылы жетеді. Ауыз қуысының қатынастарымен түзілістері 15-кестеде көрсетілген.
кесте. Ауыз қуысының қатынастары мен түзілістері
Қатынастар атауы
|
Түзілістер
|
артериялар
|
веналар
|
нервтер
|
Үлкен таңдайлық тесік,
canalis palatinus major
|
-a. palatina descendens (a.maxillaris-тан)
|
-vv.palatinae (қанаттәрізді веналық өрім құйылысы, plexus venosus pterygoideus)
|
-n . palatinus major et rr. nasales posteriores inferiores mediales et laterals (ganglion pterygopalatinum- нен)
|
Кіші таңдайлық тесіктер, foramen palatina minora
|
-aa. palatina minorae (a. palatina descendens
-тeн)
|
|
-nn. palatini minores (ganglion pterygopalatinum- нен)
|
Достарыңызбен бөлісу: |
