Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев Алматы

ЖАЛПЫ МИОЛОГИЯ

Миология, myologia - бұлшықет туралы ілім.

Кеуденің алдыңғы қабырғасында келесі координаттық сызықтарды жүргізуге болады: А) алдыңғы орталық сызық;

1. 
   Төстік сызық, linea sternalis. Төстің бүйір жиегімен өтеді.
   
2. 
   Төс жаныныдағы сызық, linea parasternalis. Төстік сызық пен бұғаналық ортаңғы сызық аралығымен өтетін вертикальді сызық
   
3. 
   Бұғаналық ортаңғы сызық, linea medioclavicularis. Бұғананың ортасы арқылы өтетін вертикальді сызық. Емшектік сызық, linea mammillaris. Емшектің ортасы арқылы өтеді, бұғаналық ортаңғы сызықпен дәл келуі мүмкін.
   
4. 
   Алдыңғы орталық сызық, linea mediana anterior. Вертикальді сызық. Адам денесінде ортаңғы жазықтықтың алдыңғы сұлбасы болып табылады.
   
5. 
   Қолтықтың алдыңғы сызығы, linea axillaris anterior. Қолтықтың алдыңғы жиегі арқылы өтеді.
   

7. 
   Іштің сыртқы қиғаш бұлшықеті – m. oblliquus externus abdominis
   
8. 
   Іштің ішкі қиғаш бұлшықеті – m. oblliquus internus abdominis
   
9. 
   Іштің көлденең бұлшықеті – m. transversus abdominis 10.Белдің шаршы бұлшықеті – m. quadratus lumborum
   

Кеуде және іш аймақтары

1. 
   Алдыңғы төстік аймақ, regio presternalis, төстің үстінде орналасқан.
   
2. 
   Бұғана астылық шұңқыр, fossa infraclavicularis.
   
3. 
   Бұғана – төстік үшбұрыш (дельта – төстік үшбұрыш), trigonum clavipectorale (trigonum deltopectorale), дельта тәрізді бұлшықет, кіші кеуделік бұлшықет және бұғанамен шектелген.
   
4. 
   Дельта аймағы, regio deltoidea, аттас бұлшықетке сәйкес келеді.
   
5. 
   Қолтық аймағы, regio axillaris. Қолтық шұңқыры, fossa axillaris.
   
6. 
   Кеуде аймағы, regio pectoralis, үлкен кеуделік бұлшықетке сәйкес келеді.
   
7. 
   Кеуде астылық аймақ, regio inframammaria. Сүт без аймағының (regio mammaria) астында орналасқан (сүт безіне сәйкес келетін кеуде аймағы)
   
8. 
   Кеуденің бүйір аймағы, regio pectoralis lateralis.
   
9. 
   Қабырға асты, hypochondrium, қабырға астылық аймақ, region hypochondriaca, бұғаналық ортаңғы сызықтың латеральді жағында, кеуде аймағымен транспилорикалық жазықтықтың арасында жатыр.
   
10. 
    Бүйір (бүйірлік аймақ), latus (regio lateralis). Бұғаналық ортаңғы сызықтың сыртында, транспилорикалық және қыраралық жазықтықтардың арасында орналасқан.
    
11. 
    Кіндік (кіндік аймағы), umbilicus (regio umbilicalis), бұғаналық ортаңғы сызықтың ішкі жағында, транспилорикалық және қыраралық жазықтықтардың арасында жатыр.
    
12. 
    Құрсақ үсті (құрсақ үстілік аймақ), epigastrium (regio epigastrica), бұғаналық ортаңғы сызықтың ішкі жағында, транспилорикалық және кеуде аймағы арасында орналасқан.
    

Арқаның беткей бұлшықеттері: 1.Трапеция тәрізді бұлшықет – m. trapezius

Арқаның аймақтары

3. 
   Жауырын астылық аймақ, regio infrascapularis, жауырындық аймақпен белдік аймақтың арасында орналасқан.
   
4. 
   Белдік аймақ, regio lumbalis.
   
5. 
   Артқы тесік аймағы, regio analis, артқы тесік айналасында орналасқан, алдынан екі шонданай төмпелерін қосатын сызықпен шектелген.
   
6. 
   Бөксе аймағы, regio glutealis, бөксе бұлшықеттеріне сәйкес келеді. 7.Мықын сүйегінің артқы жоғарғы қылқаны, spina iliaca posterior superior. 8.Жауырын қылқаны, spina scapula
   

Адам денесінің аймақтарына қатысты:

1. 
   Тұлға бұлшықеттері: арқа, кеуде, іш бұлшықеттері және көкет.
   
2. 
   Бас бұлшықеттері.
   
3. 
   Мойын бұлшықеттері.
   
4. 
   Қол бұлшықеттері: иық белдеуі және қолдың еркін бөлігі (иық, білек, қол ұшы) бұлшықеттері.
   
5. 
   Аяқ бұлшықеттері: жамбас белдеуі және аяқтың еркін бөлігі (сан, сирақ, аяқ ұшы) бұлшықеттері.
   

1. 
   Бүккіштер мен жазғыштар.
   
2. 
   Әкелушілер мен әкетушілер.
   
3. 
   Айналдырушылар: ротаторлар – супинаторлар мен пронаторлар.
   
4. 
   Сфинктерлер мен дилятаторлар.
   
5. 
   Синергистер мен антагонистер.