192 - с у р е т. Түракты тістер
ж ә н е о л ар д ы ң т убір л ер і: он
жагынан карағандағы көрінісі.
(Ж оғарғы ж ақ с ү й е к т ін
үяшыктык ө с ін д іс і н ін ж ә н е
т ө м е н г і ж ак с ү й е к т ін үяшыктық
б ө л іг ін ің алдыңғы б ү й ір бөлігі
алынган; ж оғаргы ж ақ сүй ек
койнауы ашылған).
1
sin u s m axillaris; 2
dentes
premolares; 3 - d en tes canini; 4 -
d en tes in cisivi; 5
for. mentale; 6 -
d en tes m olares; 7 - m andibula.
Жаңа Дүниенің кеңтанау маймылдарының тістері аздау: 2 1 • 3 • 3 = 36, ал
Ескі Дүниенің тартанау маймылдарында және
адамда тіс саны одан да
аздау: 2 • 1 • 2 • 3 = 32, соның өзінде адамда 3-ші азу тіс (акыл тіс) өте
кеш шығады, бүл тістердің регрестену бағытын көрсетеді. Ауытқу
(аномалия) ретінде тісі шықпаған адамдар да болған. Тістер өте ертедегі
омықалылардың денесінде қаңқаның баска
бөліктерінен пайда болған
бірінші қатты әүрылымдарболып табылады. Палеонтологтор палеозой-
дың аяқ кезінде омыртқалылардың пайда болғанын осы кезге дейін
сақталып қалған тістерінен ғана білген.
Тістердің пішіні коректену
тәсілі мен тіршілік бейнесіне сәйкес келетіндіктен, палеонтолог
тістеріне қарап жануарлар мен адамның
қазба формаларын аныктай
алады.
193 - с у р е т. Т үр ақты т іс т е р , d e n te s p erm an en tes, о ң ж ағы н ы ң т іл дік беті.
1 - d e n t e s in c is iv i; 2 - d e n s can in u s; 3 - d en tes prem olares; 4 - d e n te s m olares.
347
